Tại sao người phương Tây đổ xô mua kali iodid trước nguy cơ tấn công hạt nhân?

Nhiều người phương Tây đã đổ xô đi mua kali iodid trước những lo ngại về tấn công hạt nhân liên quan đến cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine.

Khi xung đột Nga – Ukraine leo thang, lo ngại về bụi phóng xạ từ các cuộc tấn công vô tình hoặc cố ý nhằm vào các nhà máy hạt nhân của Ukraine, hoặc từ việc sử dụng bom hạt nhân, làm tăng nhu cầu về thuốc kali iodid, theo CNN.

Nếu điều đó xảy ra, một lượng lớn phóng xạ có thể được phát tán vào khí quyển, cũng như gây ô nhiễm nước, đất và ảnh hưởng tới động thực vật, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC).

Để đề phòng nhiễm xạ, nhiều người đổ xô đi mua kali iodid.

Kali iodid là gì?

Theo CDC, kali iodid (KI) là một muối iốt ổn định có thể giúp ngăn chặn tuyến giáp – cơ quan chịu trách nhiệm sản xuất hormone điều hòa cơ thể – hấp thụ iốt phóng xạ, từ đó bảo vệ cơ quan này khỏi bị tổn thương do bức xạ.

Điều nguy hiểm là nếu tiếp xúc với bức xạ, tuyến giáp không thể phân biệt giữa iốt thông thường hay iốt phóng xạ, đồng thời sẽ hấp thụ cả hai. Tiếp xúc quá nhiều có thể dẫn đến ung thư tuyến giáp.

Khi được sử dụng theo chỉ dẫn, kali iodid ở dạng lỏng hoặc dạng viên có thể nhanh chóng bão hòa tuyến giáp và ngăn cơ quan này hấp thụ iốt phóng xạ.

Tuy nhiên, kali iodid không phải là thuốc chữa bệnh và không bảo vệ 100% chống lại iốt phóng xạ. CDC cảnh báo rằng một liều chỉ bảo vệ tuyến giáp trong 24 giờ.

Ngoài ra, cơ quan này cho biết dùng liều cao hơn hoặc thường xuyên hơn so với khuyến cáo sẽ không mang lại hiệu quả bảo vệ cao hơn, đồng thời có thể gây bệnh nặng hoặc tử vong.

CDC cũng cảnh báo rằng thuốc kali iodid chỉ bảo vệ tuyến giáp và có tác dụng tốt nhất đối với một số nhóm tuổi nhất định.

Điều gì khiến giá của kali iodid tăng?

Hàng tồn kho của các nhà sản xuất kali iodid được chấp thuận để bán ở Mỹ nhanh chóng cạn kiệt trong những tuần gần đây, thời điểm trùng với chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine. Khi nguồn cung trên thị trường cạn kiệt, tình trạng tăng giá đã xuất hiện.

Hãng Anbex có trụ sở tại New York là nhà cung cấp hàng đầu, đồng thời là nhà sản xuất viên nén kali iodid 65 mg và 130 mg IOSAT. Tuy nhiên, trang web của hãng gần đây đã thông báo hết hàng.

“Chúng tôi hy vọng sẽ có hàng trở lại vào đầu tháng 4, nhưng sẽ cố gắng có vào cuối tháng 3”, Troy Jones, Phó chủ tịch bán hàng và tiếp thị của Anbex, cho biết.

Ông Jones cho biết công ty đã chứng kiến lượng đơn đặt hàng gấp rút từ giữa tháng 2. Số lượng đặt hàng lên đến 15 triệu liều từ nhiều người mua, bao gồm cá nhân, đại lý, bệnh viện, thành phố và chính phủ trên toàn thế giới.

“Đợt cao điểm bắt đầu từ ngày 23/2 đến 28/2. Chúng tôi đã bán hết hàng tồn kho. Mặc dù nguồn cung đang được bổ sung hàng tuần, chúng vẫn hết hàng nhanh chóng”, ông nói.

Bên cạnh đó, ông cho biết doanh số trong 5 ngày qua tương đương với số lượng hàng vốn thường mất nửa năm mới bán được.

Tại sao nhiều người đổ xô đi mua kali iodid?

Ngoài ra, ông Jones cũng cho biết thời gian nhu cầu mua thuốc cao trùng khớp với các báo cáo rằng lực lượng Nga đã giành quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Chernobyl của Ukraine. Hệ thống điện của nhà máy đã bị hư hỏng trong cuộc tấn công và cần phải sửa chữa.

Bên cạnh đó, vào tháng trước, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết ông đã ra lệnh cho các lực lượng răn đe của đất nước – bao gồm vũ khí hạt nhân – ở trạng thái cảnh giác cao nhất.

Các nhà sản xuất cho biết những phát biểu từ phía Nga chỉ làm tăng thêm lo lắng, khiến nhiều người đổ xô đi mua kali iodid.

Theo ông Jones, Anbex đã tăng cường sản xuất. Ông cũng khuyến nghị rằng người tiêu dùng nên tuân theo hướng dẫn của CDC và chỉ uống thuốc kali iodid theo lời khuyên của các quan chức y tế.

Ngoài ra, hãng dược phẩm BTG Specialty có trụ sở tại London cho biết họ cũng đang chứng kiến nhu cầu đối với thuốc kali iodid tăng cao trên khắp châu Âu và Mỹ.

“Điều này trùng hợp với cuộc xung đột ở Ukraine”, Chris Sampson, người phát ngôn của BTG, cho biết.

Ông Sampson cho biết BTG vẫn chưa hoàn toàn hết hàng, “mặc dù chúng tôi đã tạm ngừng nhận đơn đặt hàng qua trang web của mình. Một số đối tác, nhà phân phối của chúng tôi đã hết hàng”, ông cho biết.

“Hầu hết sản phẩm của chúng tôi được bán cho các chính phủ, cơ quan y tế cộng đồng và quân đội, những người quản lý các kho dự trữ. Tất cả đơn đặt hàng đang được đáp ứng”, ông nói.

Điều gì từng khiến nhu cầu về kali iodid tăng? Trong quá khứ, nhu cầu về kali iodid tăng đột biến khi có mối đe dọa về bụi phóng xạ hạt nhân, ông Jones nói.

Nhu cầu về loại thuốc này tăng vọt khi cựu Tổng thống Donald Trump đăng dòng tweet vào năm 2018, cho rằng ông có một nút bấm hạt nhân “lớn hơn và mạnh hơn nhiều” so với Chủ tịch Kim Jong Un của Triều Tiên. Điều đó làm dấy lên lo ngại về mối đe dọa chiến tranh hạt nhân.

Cùng năm đó, nhu cầu về loại thuốc này cũng tăng cao khi Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Hawaii gửi một cảnh báo tên lửa đạn đạo sai.

Minh Phong