Tại sao anh Nguyễn Văn Nhã không phải quân nhân, cảnh sát nhưng vẫn được phong liệt sĩ?

Những ngày qua, sự ra đi của chàng trai trẻ với trái tim dũng cảm Nguyễn Văn Nhã đã để lại nỗi đau xót cho người thân và xã hội, trở thành câu chuyện truyền cảm hứng, có lẽ cho rất nhiều thế hệ mai sau.

Sau khi sự việc xảy ra, sự hy sinh của Nhã không hề bị lãng quên. Ngược lại, sự ra đi của anh được xã hội tôn vinh, được Nhà nước truy tặng bằng “Tổ quốc ghi công”, danh hiệu cao quý nhất cho những người đã xả thân vì đất nước, con người Việt Nam. Và sắp tới, anh sẽ được xác nhận liệt sĩ vì những cống hiến của mình cho Tổ quốc.

Hiện nay, cũng có một số ý kiến thắc mắc rằng tại sao anh Nguyễn Văn Nhã khi qua đời trong lúc cứu người không công tác trong Lực lượng Vũ trang Nhân dân, nhưng vẫn được truy tặng danh hiệu liệt sĩ?

Trả lời câu hỏi này, Luật sư Ngô Văn Quyền cho biết, theo pháp luật hiện hành, liệt sĩ là người đã hy sinh vì sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế hoặc vì lợi ích của Nhà nước, của nhân dân được Nhà nước truy tặng Bằng “Tổ quốc ghi công”.

Theo Điều 17, Nghị định 1/2013/NĐ-CP, hành động xả thân cứu người của anh Nguyễn Văn Nhã được công nhận là việc làm “dũng cảm cứu người, cứu tài sản của Nhà nước và nhân dân”. Do đó, việc truy tặng danh hiệu liệt sĩ cho anh là điều hoàn hoàn toàn xứng đáng.

Có thể do lịch sử của cuộc kháng chiến giành độc lập, nhiều người hiểu nhầm rằng danh hiệu liệt sĩ chỉ dành cho các quân nhân, chiến sĩ cảnh sát thuộc Lực lượng Vũ trang. Thực tế, mọi công dân Việt Nam – dù trong thời chiến hay hòa bình – khi hy sinh trong lúc bảo vệ tính mạng con người, đấu tranh trước các loại tội phạm… đều được Nhà nước công nhận và truy tặng danh hiệu liệt sĩ.

Điều 17 Nghị định 31/2013/NĐ-CP quy định: Người hy sinh thuộc một trong các trường hợp sau được xem xét xác nhận là liệt sĩ:

– Chiến đấu bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh quốc gia;

– Trực tiếp phục vụ chiến đấu trong khi địch bắn phá: Tải đạn, cứu thương, tải thương, đảm bảo thông tin liên lạc, cứu chữa kho hàng, bảo vệ hàng hóa và các trường hợp đảm bảo chiến đấu;

– Làm nghĩa vụ quốc tế mà bị chết trong khi thực hiện nhiệm vụ hoặc bị thương, bị bệnh phải đưa về nước điều trị và chết trong khi đang điều trị.

Trường hợp bị chết trong khi học tập, tham quan, du lịch, an dưỡng, chữa bệnh, thăm viếng hữu nghị; làm việc theo hợp đồng kinh tế, khoa học kỹ thuật, văn hóa, giáo dục, lao động thì không thuộc diện xem xét xác nhận là liệt sĩ;

– Trực tiếp tham gia đấu tranh chống lại hoặc ngăn chặn các hành vi nguy hiểm cho xã hội thuộc các tội được quy định trong Bộ luật Hình sự;

– Dũng cảm thực hiện công việc cấp bách, nguy hiểm phục vụ quốc phòng và an ninh;

– Dũng cảm cứu người, cứu tài sản của Nhà nước và nhân dân;

– Do ốm đau, tai nạn trong khi đang làm nhiệm vụ quốc phòng và an ninh ở địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật;

– Khi đang trực tiếp làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ do cơ quan có thẩm quyền giao;

– Thương binh, người hưởng chính sách như thương binh bị chết do vết thương tái phát (không áp dụng đối với thương binh loại B) trong các trường hợp sau:

Suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên chết do vết thương tái phát có xác nhận của cơ sở y tế.

Suy giảm khả năng lao động từ 61% đến 80% chết trong khi đang điều trị vết thương tái phát tại bệnh viện cấp huyện hoặc tương đương trở lên;

– Mất tin, mất tích quy định tại Điểm 1 Khoản 1 Điều 11 của Pháp lệnh sau khi cơ quan có thẩm quyền kết luận chưa có chứng cứ phản bội, đầu hàng, chiêu hồi, đào ngũ;

– Trực tiếp làm nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu hoặc diễn tập phục vụ quốc phòng, an ninh có tính chất nguy hiểm: Bắn đạn thật, sử dụng thuốc nổ; huấn luyện, diễn tập chiến đấu của không quân, hải quân, cảnh sát biển và đặc công; chữa cháy; chống khủng bố, bạo loạn; giải thoát con tin; cứu hộ, cứu nạn, ứng cứu thảm họa thiên tai.

T.H.