Sự căm phẫn qua các cuộc biểu tình toàn cầu năm 2022
Mới đây, Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, một tổ chức tư vấn các vấn đề quốc tế phi đảng phái có trụ sở tại Washington DC đã công bố dữ liệu theo dõi biểu tình toàn cầu với tiêu đề “Sự căm phẫn về kinh tế thống trị các cuộc biểu tình toàn cầu vào năm 2022”.
Theo đó, sự căm phẫn ngày càng tăng của người dân nước ngoài về các vấn đề kinh tế, đặc biệt là lạm phát gia tăng, đã đẩy các cuộc biểu tình chống chính phủ lên một đỉnh cao mới vào năm 2022. Dữ liệu từ Công cụ theo dõi biểu tình toàn cầu của Carnegie Endowment cho thấy số lượng các cuộc biểu tình về kinh tế — đặc biệt là những cuộc biểu tình liên quan đến lạm phát — đã tăng vọt so với các năm trước.
Ngoài ra, trong khi nhiều cuộc biểu tình kinh tế lớn nhất diễn ra ở châu Âu, bao gồm Bỉ, Pháp, Đức và Tây Ban Nha, các cuộc biểu tình đã nổ ra ở hầu hết các khu vực trên thế giới.
Về phương thức, trong hầu hết các cuộc biểu tình liên quan đến lạm phát, những công dân, người thất vọng trước chính sách của Chính phủ, đã tập hợp dưới ngọn cờ của liên đoàn lao động, hiệp hội thương mại, Đảng cánh tả hoặc tổ chức ủng hộ cải cách nhằm thúc đẩy Chính phủ giải quyết các vấn đề rộng lớn hơn về lương thấp, bất bình đẳng hoặc tham nhũng. Những cuộc biểu tình này kêu gọi các giải pháp trên phạm vi rộng của Chính phủ như hỗ trợ kinh tế nhiều hơn cho người nghèo và tầng lớp lao động hoặc cho nghề nghiệp của họ.
Trong một số ít trường hợp — chẳng hạn như Cộng hòa Séc, Đức và Moldova — những người biểu tình tập hợp dưới ngọn cờ của một Đảng hoặc liên minh cánh hữu, kêu gọi Chính phủ thay đổi lập trường ủng hộ Ukraine, điều mà họ cho là nguyên nhân khiến giá nhiên liệu tăng cao và do đó làm trầm trọng thêm lạm phát.
Theo dữ liệu từ Carnegie Endowment, các cuộc biểu tình kinh tế vào năm 2022 thường diễn ra trong thời gian ngắn: khoảng một nửa số cuộc biểu tình kéo dài một tuần hoặc ít hơn, trong khi dưới một phần ba số cuộc biểu tình này kéo dài hơn một tháng. Trong bốn trong số năm năm trước đó, chỉ có khoảng 20 phần trăm các cuộc biểu tình kinh tế kéo dài một tuần hoặc ít hơn.
Tuy nhiên, sự phân bổ thời lượng phản đối kinh tế vào năm 2022 tương tự như năm 2020. Đây có thể không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên: thiên tai quốc gia có thể gây ra các cuộc biểu tình, nhưng cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2020 (liên quan đến chuỗi cung ứng và thiếu lao động) cũng như cuộc khủng hoảng năm 2022 (liên quan đến giá nhiên liệu và lương thực tăng) đã chỉ ra những giải pháp rõ ràng giúp các cuộc biểu tình duy trì ảnh hưởng trên đường phố.
Sự phức tạp của những gián đoạn kinh tế thúc đẩy các cuộc biểu tình và khó khăn trong việc đưa ra phản ứng hiệu quả của Chính phủ đối với chúng cũng có thể giải thích tại sao các cuộc biểu tình năm nay, 52% trong số đó được thúc đẩy bởi các vấn đề kinh tế, có tỷ lệ thành công thấp. Ít hơn một trong sáu cuộc biểu tình lớn chống chính phủ khiến họ sửa đổi chính sách liên quan hoặc kích động sự thay đổi lãnh đạo, đó là các ngưỡng mà công cụ theo dõi biểu tình toàn cầu sử dụng để ghi nhận một kết quả là có ý nghĩa.
Mặc dù nhiều cuộc biểu tình vào năm 2022 bắt nguồn từ các động lực kinh tế quốc tế lớn hơn, nhưng các cuộc biểu tình trên toàn cầu vẫn là các sự kiện quốc gia riêng lẻ hơn là sản phẩm của các phong trào quốc tế và có nhiều điểm đặc biệt trong sự xuất hiện và diễn biến của chúng. Cụ thể, ở Sri Lanka, đồng rupee mất giá, giá cả tăng vọt và tình trạng thiếu hàng hóa lan rộng đã kích hoạt phong trào huy động quần chúng.
Tuy nhiên, chính sự thất vọng sâu xa trong nhiều năm quản lý kinh tế yếu kém, đặc biệt là nợ nần, đã khiến phong trào trở nên mạnh mẽ như vậy. Tại Kazakhstan, những người biểu tình không chỉ đặt vấn đề với việc dỡ bỏ giá trần đối với khí hóa lỏng mà còn với việc thiếu đa nguyên chính trị và đối xử thẳng thừng với những người bất đồng chính kiến.
Và tại Trung Quốc, những cuộc biểu tình lan rộng chưa từng có trong lịch sử đã nổ ra vào cuối tháng 11 vì những thất vọng liên quan đến các lệnh phong tỏa Covid-19. Sau đó, chính quyền Trung Quốc đã buộc phải giải tán các cuộc biểu tình, bắt giữ những người biểu tình, tịch thu điện thoại để kiểm tra những ứng dụng bị cấm và tăng cường kiểm duyệt để cố gắng ngăn chặn thảo luận trực tuyến về các cuộc biểu tình.
Có thể nói rằng năm 2022 là năm của những cuộc biểu tình khi chúng ta có thể chứng kiến sự bùng nổ các làn sóng biểu tình của người dân trên khắp thế giới, gây bất ổn chính trị và rối loạn xã hội. Qua đó cũng cho thấy tình hình biến động, khủng hoảng đang diễn ra vô cùng phức tạp trên toàn cầu, khiến kinh tế lâm vào suy thoái trên diện rộng đã làm cho cuộc sống người dân trên nhiều quốc gia bị xáo trộn.
Tuệ Ngô
