‘Quốc tế chỉ mình Việt Nam có Ngân hàng Nhà nước mà vẫn đi khắp thế giới’
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, Việt Nam có những đặc điểm riêng, không giống thế giới nhưng cái nào đã ổn định thì cần tiếp tục phát triển.
Chiều 12.8, báo cáo về một số vấn đề lớn của luật Chứng khoán sửa đổi tại phiên họp 36 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh, cho hay một trong những vấn đề còn ý kiến khác nhau là quy định về địa vị pháp lý, nhiệm vụ, quyền hạn của Uỷ ban Chứng khoán nhà nước (UBCKNN).
3 phương án
Theo đó, 18/34 lượt ý kiến đại biểu Quốc hội nhất trí mô hình UBCKNN độc lập và trực thuộc Chính phủ, trong khi đó 11/34 lượt ý kiến cho rằng, mô hình UBCKNN thuộc Bộ Tài chính như hiện nay vẫn hoạt động tốt, phù hợp với chủ trương của Đảng, nghị quyết của Quốc hội song cần bổ sung thẩm quyền, bảo đảm tính độc lập cho UBCKNN trong hoạt động.
Từ đó, Ủy ban Kinh tế đưa ra 3 phương án về vấn đề này. Cụ thể, phương án 1 là để UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính như phương án Chính phủ đã trình nhưng có bổ sung một số quyền hạn, nhiệm vụ cho ủy ban này.
Phương án 2 là UBCKNN vẫn trực thuộc Bộ Tài chính nhưng cần tăng thêm tính độc lập và quyền như UBCKNN thay Bộ Tài chính thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với sàn giao dịch chứng khoán và Tổng Công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam; Chủ tịch UBCKNN sẽ do Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm, miễn nhiệm thay vì Bộ trưởng Bộ Tài chính…
Còn phương án 3 là UBCKNN độc lập, trực thuộc Chính phủ, có quyền quyền chủ động xây dựng chiến lược, đề xuất chính sách với Chính phủ về chứng khoán và thị trường chứng khoán; là cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước của sàn giao dịch chứng khoán và Tổng Công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam, có đầy đủ quyền hạn quản lý và giám sát toàn diện thị trường.
Việt Nam có đặc điểm riêng của Việt Nam
Cho ý kiến về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân bày tỏ đồng tình với phương án 1 mà báo cáo của Ủy ban Kinh tế nêu ra.
Theo bà Ngân, phương án 2, phương án 3 được đề xuất với lý do là để tương thích với quốc tế nhưng thực tế thì Việt Nam còn nhiều cái chưa tương thích được với quốc tế.
“Quốc tế có Ngân hàng Nhà nước đâu, chỉ có ngân hàng T.Ư, chỉ mình mình là Ngân hàng Nhà nước nhưng vẫn đi khắp thế giới, họp hành có ai nói gì đâu? Rồi các nước có Bộ Kế hoạch – Đầu tư đâu nhưng chúng ta có”, bà Ngân nói và đề nghị không nên viện dẫn phải thế này, thế kia cho phù hợp quốc tế.
“Việt Nam có đặc điểm riêng của Việt Nam. Cái gì ổn định rồi thì chúng ta phát triển, cái gì quá bất hợp lý, bất cập thì chúng ta sửa”, bà Ngân nói thêm và đề nghị Bộ Tài chính tham mưu để bổ sung thêm thẩm quyền cho UBCKNN để ra ngoài hội nhập được.
Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cũng cho rằng, phương án 1 là phù hợp, đồng thời cho biết, Bộ Tài chính đã dự thảo và sẽ bổ sung các quy định nhằm tăng thêm quyền hạn, nhiệm vụ cho UBCKNN.
Với đề xuất ”tăng quyền” mà Ủy ban Kinh tế đưa ra là Thủ tướng bổ nhiệm, miễn nhiệm Chủ tịch UBCKNN, ông Dũng cho rằng, điều này không phù hợp với các quy định hiện hành từ luật Tổ chức Chính phủ cho tới Quyết định 105 của T.Ư về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm.
Theo ông Dũng, theo Quyết định 105 của T.Ư thì những chức danh như tổng cục trưởng, chủ tịch UBCKNN Thủ tướng sẽ cho chủ trương, Bộ trưởng sẽ làm quy trình và ký. “Bây giờ mình lại kéo ngược lên, Thủ tướng ký nữa thì chúng tôi e không phải”, ông Dũng nói.
Tương tự, về đề xuất UBCKNN thay Bộ Tài chính thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu nhà nước, ông Dũng cho rằng, cũng không phù hợp với luật Tổ chức Chính phủ và luật Quản lý, đầu tư, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp…
“Tinh thần chung là bổ sung thêm chức năng, nhiệm vụ nhưng phải phù hợp với pháp luật hiện hành, phù hợp tinh thần cải cách”, ông Dũng đề nghị.
Nhà nước có cần nắm trên 50% cổ phần các công ty tổ chức giao dịch chứng khoán?
Một vấn đề gây tranh cãi giữa cơ quan soạn thảo và thẩm tra tại dự án luật là việc Ủy ban Kinh tế đề nghị phải đảm bảo nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ của các đơn vị tổ chức thực hiện giao dịch chứng khoán trong khi Bộ Tài chính thì cho rằng không cần thiết.
Theo báo cáo của Ủy Ban Kinh tế, quy định này để đảm bảo giữ vai trò chỉ đạo, chi phối của nhà nước đối với doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đặc thù quan trọng này.
Tuy nhiên, trả lời trực tiếp tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho rằng, không nên quy định cứng là trên 50% vì việc này còn tùy thuộc vào tình hình kinh tế, xã hội từng thời kỳ.
“Thông lệ quốc tế thì nhà nước cũng không nắm cổ phần chi phối tại các đơn vị này. Chẳng hạn, Nhật Bản thành lập Tập đoàn chứng khoán Tokyo nhưng sở hữu nhà nước không lớn”, ông Dũng phân tích.
Kết luận phiên làm việc sau đó, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, thị trường chứng khoán rất quan trọng nên nếu nhà nước không nắm cổ phần chi phối ở các đơn vị này thì có thể làm cho thị trường bất ổn, gặp vấn đề nào đó. Do đó, ông đề nghị 2 cơ quan cân nhắc thêm điểm này.
“Tuy nhiên, quan điểm cá nhân tôi nghiêng về phương án của Ủy ban Kinh tế đó là nhà nước phải nắm cổ phần chi phối trên 50%”, ông Hiển nói.
(Theo Thanh Niên)
