Putin đi nước cờ hiểm với Taliban và Mỹ
Bản thân Afghanistan không mang lại sự hứng thú đối với Nga và Taliban lại càng không nhưng là con cờ tuyệt vời trong việc thương lượng với Mỹ.
Tất cả đi theo sáng kiến Nga
Kể từ khi Taliban trở lại nắm quyền ở Afghanistan, tính toán của Moscow đã trở nên phức tạp hơn so với trước.
Làm thế nào để khẳng định lại ảnh hưởng trong khu vực sau khi quân đội Mỹ rút lui trong khi vẫn giữ khoảng cách với các cuộc đấu tranh nội bộ của Afghanistan là vấn đề đau đầu đối với Nga.
Andrei Serenko, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu Afghanistan đương đại có trụ sở tại Moscow cho biết: “Bản thân Afghanistan không mang lại sự hứng thú đối với Nga. Họ muốn tận dụng Afghanistan nhưng lại không muốn can dự vào Afghanistan”.
Canh bạc của Nga sẽ được thử nghiệm trong tuần này khi Moscow tổ chức các cuộc đàm phán đa quốc gia có sự tham gia của đại diện Taliban về tình hình an ninh và chính trị ở Afghanistan.
Tổng thống Nga Vladimir Putin trước đó nói rằng “không nên vội vàng” chính thức công nhận quyền lực của Taliban ở Afghanistan, nhưng cuộc họp mới sẽ mở ra một giai đoạn khác để Taliban tăng cường kết nối với các kênh quốc tế.
Kể từ khi tiếp quản Afghanistan được hai tháng, các nhà lãnh đạo Taliban đã đến thăm một số quốc gia trong nỗ lực đảm bảo sự công nhận của quốc tế.
Các cuộc đàm phán ở Moscow, dưới nhiều hình thức khác nhau, nhằm mục đích mở rộng hơn nữa các bên tham gia, dự kiến bao gồm Trung Quốc, Pakistan, Ấn Độ và Iran. Mỹ, mặc dù được mời nhưng không tham dự.
Đầu tháng này, các quan chức Mỹ đã hội đàm với một phái đoàn của Taliban ở Doha, Qatar, để thảo luận về các vấn đề an ninh và hành lang an toàn cho những người sơ tán.
Nhưng các đồng minh và đối thủ của Mỹ hiện đang trì hoãn việc công nhận, hỗ trợ Taliban.
Sau khi Taliban tiếp quản, Afghanistan bị ảnh hưởng bởi các hạn chế kinh tế quốc tế và cắt giảm viện trợ phát triển, đe doạ gây ra những cuộc khủng hoảng nghiêm trọng.
Có thể nói, mọi khó khăn đang đổ dồn lên Taliban nhưng Nga không mảy may quan tâm. Đối với Moscow, điều quan trọng nhất trong cuộc họp mới là mọi thứ sẽ đi theo sáng kiến của nước này, các nhà phân tích cho biết.
Chuyên gia Serenko đánh giá, Moscow muốn xuất hiện với tư cách là trung gian hòa giải quan trọng trong các vấn đề liên quan đến Afghanistan.
Taliban vẫn đáng sợ?
Ưu tiên hàng đầu của Nga là sử dụng những nguy cơ mới về an ninh khu vực để gia tăng ảnh hưởng ở Trung Á, khu vực mà Moscow đang cạnh tranh gay gắt với Bắc Kinh.
Khi Taliban tràn vào Kabul vào tháng 8 giữa lúc lực lượng Afghanistan do Mỹ hậu thuẫn trở nên hỗn loạn, các phương tiện bọc thép của Nga đã xuất hiện tại biên giới Tajikistan với Afghanistan để tập trận – một tín hiệu từ Moscow rằng lực lượng này có thể lấp đầy khoảng trống an ninh trong khu vực khi người Mỹ rời đi.
Moscow ban đầu có thái độ ấm áp hơn với Taliban sau khi lực lượng này giành lại quyền lực. Tổng thống Putin khuyến khích các nước khác thiết lập quan hệ láng giềng tốt với các nhà lãnh đạo mới của Afghanistan trong những ngày sau khi Taliban tiếp quản.
Tuy nhiên, tuần trước, ông bày tỏ hoài nghi về việc Taliban không thể kiềm chế các nhóm khủng bố gây ra các vụ đánh bom trong khu vực.
Về việc công nhận Taliban về mặt ngoại giao, trong cuộc gặp thượng đỉnh giữa các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ tuần trước, ông Putin nhấn mạnh rằng: “Chúng tôi nhận ra rằng mình cần phải tương tác với họ, nhưng không phải vội vàng công nhận”.
Mặc dù Nga đã tiếp đón các quan chức Taliban nhiều lần trong những năm gần đây, chuyên gia Serenko nhấn mạnh việc Moscow không có nhiều ảnh hưởng với nhóm này, đặc biệt là với mạng lưới Haqqani, được coi là một trong những phe có ảnh hưởng và đáng sợ nhất của Taliban.
Hai tuần trước, Taliban đã được mời tham gia các cuộc đàm phán trong tuần này, nhưng phải đến cuối tuần trước mới nhận lời.
“Hội nghị này không phải về Afghanistan”, Serenko nói. “Tất cả là về Nga. Nga muốn cho người Mỹ thấy rằng nếu không có Nga, vấn đề Afghanistan sẽ không được giải quyết”.
Khai Tâm
