Phòng thủ bất đối xứng và cuộc chơi quyền lực ở châu Á – Thái Bình Dương
Trong bối cảnh chiến sự và cạnh tranh chiến lược ngày càng gia tăng trên toàn cầu, khả năng xảy ra xung đột tại eo biển Đài Loan tiếp tục là một trong những chủ đề được quan tâm hàng đầu tại Washington. Những phân tích gần đây cho thấy các nhà hoạch định chính sách Mỹ đang tập trung mạnh mẽ vào việc răn đe Trung Quốc nhằm ngăn chặn một cuộc tấn công nhằm vào Đài Loan, điểm nóng chính trị được xem là có tầm quan trọng sống còn đối với trật tự khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Trước khi nhậm chức, Elbridge Colby, Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách chính sách, đã khẳng định Đài Loan cần “tập trung cao độ vào chiến lược phòng thủ chống xâm nhập”, ưu tiên các loại vũ khí hạng nhẹ, cơ động và chi phí thấp nhưng có hiệu quả cao trong việc đối phó với một cuộc đổ bộ đường biển quy mô lớn. Quan điểm này phù hợp với Chiến lược Quốc phòng mới của Mỹ dưới thời chính quyền Tổng Thống Trump, trong đó nhấn mạnh vai trò của phòng thủ bất đối xứng nhằm nâng cao năng lực răn đe trước một đối thủ vượt trội về quân sự.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo việc đẩy lùi một cuộc xâm lược ban đầu không đồng nghĩa với việc chiến tranh sẽ kết thúc. Joel Wuthnow, chuyên gia về quân đội Trung Quốc, nhận định Bắc Kinh khó có khả năng từ bỏ mục tiêu chính trị với Đài Loan ngay cả khi cuộc tấn công đầu tiên thất bại. Theo ông, Trung Quốc có thể lý luận rằng việc tiếp tục cuộc chiến sẽ không khiến họ mất mát nhiều hơn so với việc chịu thất bại ban đầu. Đây cũng là mô típ thường thấy trong các cuộc xung đột giữa các cường quốc trong thế kỷ gần đây.
Nhà khoa học chính trị Michael Beckley thậm chí cảnh báo rằng nếu chiến tranh xảy ra, xung đột tại Đài Loan có thể kéo dài tương tự nhiều cuộc chiến giữa các quốc gia lớn kể từ thời kỳ Cách mạng Công nghiệp. Lịch sử hiện đại cho thấy các cường quốc hiếm khi từ bỏ mục tiêu chính trị sớm, những cuộc chiến tranh kéo dài như đang diễn ra ở Ukraine đang trở thành mô hình mới của chiến tranh thế kỷ 21.
Chính vì vậy, theo giới phân tích, Mỹ không chỉ cần lực lượng để ngăn chặn một cuộc xâm lược, mà còn cần chuẩn bị năng lực nhằm kết thúc xung đột nếu chiến tranh kéo dài. Các chuyên gia cho rằng chiến lược chống xâm nhập dù quan trọng vẫn chỉ là một phần của giải pháp. Để tránh kịch bản chiến tranh dai dẳng và khó kiểm soát, Washington phải kết hợp giữa sức mạnh quân sự truyền thống, năng lực triển khai trên diện rộng, cũng như răn đe đa lĩnh vực, từ công nghệ đến kinh tế và ngoại giao.
Trong bối cảnh chiến sự toàn cầu đang chuyển dịch sang các mô hình xung đột kéo dài, đa diện và phức tạp hơn, tình hình tại Đài Loan được xem là dấu mốc quan trọng cho sự thay đổi trong chiến lược quốc phòng của các cường quốc. Cạnh tranh Mỹ – Trung không chỉ định hình an ninh châu Á – Thái Bình Dương mà còn tạo ra những tác động sâu rộng đối với trật tự thế giới.
Tóm lại, răn đe xung đột là cần thiết, nhưng khả năng kết thúc chiến tranh một cách có kiểm soát mới là yếu tố quyết định trong việc duy trì ổn định toàn cầu.
Thảo Nguyên
