Phía sau một Trung Quốc “phô trương” quân sự là cả một âm mưu “vây hãm chiến lược” nguy hiểm hơn nhiều
Hình ảnh mới nhất từ vệ tinh cho thấy, TQ đã triển khai chiến đấu cơ J-10 và J-11 đến đảo Phú Lâm mà TQ đang chiếm đóng trái phép trên quần đảo Hoàng Sa của VN. Tại các bãi đá Xu Bi, Chữ Thập, Vành Khăn (quần đảo Trường Sa) mà Bắc Kinh đang chiếm đóng trái phép thì hạ tầng đều cho phép đồn trú chiến đấu cơ J-11, máy bay trinh sát. Về mối nguy trên không thì oanh tạc cơ H-6K, cũng bao phủ cả khu vực Hoàng Sa lẫn Trường Sa. Cùng với đó là hơn 50 tàu ngầm bao gồm các loại tấn công nhanh của TQ đang trở thành các mối nguy hiện hữu trên Biển Đông. Đồng thời, lộ diện rõ hơn chân tướng chiến thuật của Trung Quốc mà PGS-TS Alexander Vuving, Trung tâm Nghiên cứu an ninh châu Á-Thái Bình Dương Hoa Kỳ nhận định: “Bắc Kinh đang chơi trò “cờ vây” – một chiến lược mở rộng đất đai theo kiểu bá quyền một cách rất khó lường”.
Thực tế việc sử dụng các lăng kính thông thường để “soi xét” chiến lược của TQ trên biển Đông hiện nay vẫn “chưa đủ đô”. Bởi lẽ giới quan sát thường quy chiếu biển Đông thành một bàn cờ vua hoặc là cờ tướng. Theo đó, bàn cờ là một “thế trận quân sự”, nơi các chiến binh “tướng – sĩ – tượng – xe – pháo – mã – tốt” sử dụng “nắm đấm” để tiêu hao sức mạnh, hủy diệt quân số, đưa đối phương vào bước đường cùng “hết binh, hết tốt” phải chấp nhận đầu hàng khi “gươm đao kề cổ”. Tuy nhiên, những gì đã và đang diễn ra trên biển Đông thời gian qua, nhất là gần đây khi Bắc Kinh tiến hành chiến lược dân sự hóa (núp bóng quân sự) trái phép như lập ra các đơn vị hành chính “quận Tây Sa và Nam Sa” mới đây, cho thấy TQ đang chơi một trò “cao tay” hơn, khó chơi hơn và khó lường hơn.
Khác với cờ tướng hay cờ vua, cờ vây không dùng binh lính “xe – pháo – mã…” mà chỉ có những “phiến đá” giống hệt nhau – như thể Bắc Kinh đang sử dụng để “lấp biển, xây đảo, tạo sân bay” tại biển Đông về mặt thực địa. Trên bàn cờ vây “biển Đông”, việc TQ tìm mọi cách để có “dấu chân Bắc Kinh” tại nhiều vùng biển, bất chấp các nước phản ứng cho thấy chính quyền TQ đang vận dụng “thuật bao vây”. Nghĩa là các “tảng đá” tưởng chừng như vô tri đang được Bắc Kinh sử dụng như những vũ khí “không thể ngờ” hòng chiếm đoạt và củng cố các vị trí chiến lược.
Chiến lược “cờ vây” được Bắc Kinh thực hiện thông qua ba sách lược lớn theo thứ tự ưu tiên. Thứ nhất là tránh xung đột quân sự hết mức có thể, chỉ gây xung đột để lợi dụng một tình thế thuận lợi đang có sẵn. Thứ hai là phải kiểm soát hầu hết các vị trí chiến lược ở khu vực, nếu chưa chiếm giữ được thì phải nắm lấy kể cả bằng cách lén lút. Triết lý thứ ba trên bàn cờ vây là phát triển những vị trí này thành các điểm trọng yếu, biến thành những trung tâm về hậu cần, các căn cứ triển khai sức mạnh có hiệu quả.
Điều này lý giải tại sao thời gian qua TQ cố gắng triển khai nhiều loại tàu bè, cả quân sự và phi quân sự, cả trên mặt biển và dưới đáy đại dương và cả máy bay có người lái lẫn không người lái đến các khu vực đắc địa để duy trì sự chiếm giữ. Những căn cứ này trong hiện tại, tương lai gần lẫn dài hạn sẽ là nơi hỗ trợ hậu cần cho tàu bè và máy bay mà TQ triển khai. Song song đó, Bắc Kinh còn chú trọng đẩy mạnh việc “khai hoang” và xây dựng nhiều công trình trái phép ở Trường Sa thời gian gần đây. “Bằng các đảo được “hóa phép” đá, TQ sẽ có tiềm năng hơn bất kỳ nước nào trong việc giành được lợi thế về hải quân ở biển Đông” – TS Alexander Vuving kết luận.
Điều này có nghĩa là tất cả những gì Trung Quốc phải làm để trở thành chúa tể của Biển Đông là phát triển các cơ sở này thành những căn cứ vững chắc mà có thể đem lại cả sự hỗ trợ hậu cần cho vô số tàu đánh cá, tàu chính phủ, tàu ngầm và máy bay để thống trị vùng trời và vùng biển khu vực này, lẫn một số vị trí để thiết lập các khu vực lớn về an ninh và kinh tế.
Đây chính xác là những gì mà Bắc Kinh đang thực hiện. Từ một bãi cát không người ở cách đây 60 năm, đảo Phú Lâm hiện có 1.000 cư dân, cả quân sự lẫn dân sự. Các cơ sở phục vụ cho cả mục đích dân sự và quân sự gồm có một sân bay dài 2.700m với một đường băng và một đường bộ song song, có khả năng chứa được 8 máy bay thế hệ thứ 4 hoặc nhiều hơn thế, chẳng hạn như máy bay chiến đấu Su-30 MKK, máy bay ném bom JH-7 và một cảng nước sâu 1.000m có thể cho tàu 5.000 tấn hoặc hơn neo đậu.
Xuôi xuống phía nam quần đảo Trường Sa, bắt đầu từ năm 2013, Trung Quốc đã và đang tiến hành ồ ạt các dự án xây dựng để biến các bãi đá mà nước này chiếm đóng thành các hòn đảo. Dự án có sức ảnh hưởng lớn nhất trong số những dự án xây dựng này là ở đá Chữ Thập. Từ một bãi đá chìm tự nhiên, đá Chữ Thập sẽ sớm trở thành đảo lớn nhất ở quần đảo Trường Sa. Sau dự án cải tạo đất hiện nay, với diện tích đất dự kiến là 2km2, nó sẽ lớn gấp 4 lần đảo tự nhiên lớn nhất ở quần đảo Trường Sa. Diện tích được mở rộng này sẽ cho phép xây dựng trên đá Chữ Thập một sân bay dài 3.000m, một cảng biển nước sâu, các trạm radar, cũng như chứa một số tên lửa tầm trung đến tầm xa, nhà kho và cơ sở hạ tầng dịch vụ khác có khả năng hỗ trợ hàng trăm tàu đánh cá, tàu tuần tra, tàu chiến và máy bay chiến đấu.
Với các hòn đảo có vị trí chiến lược và đang được mở rộng, Trung Quốc có tiềm năng hơn bất kỳ một cường quốc nào trong việc giành ưu thế không quân và hải quân tại Biển Đông. Dù vẫn còn một chặng đường dài phải đi, nhưng cũng không khó tưởng tượng ra trong hai thập kỷ tới Bắc Kinh sẽ “rải đầy” các căn cứ hùng mạnh trên Biển Đông, kéo dài từ quần đảo Hoàng Sa ở phía Tây Bắc cho đến bãi Vành Khăn ở phía Đông Nam, và từ bãi cạn Scarborough ở Đông Bắc cho tới đá Chữ Thập ở phía Tây Nam.
Vấn đề bồi đắp đá thành đảo là mối nguy đe dọa hòa bình trên từng con sóng nước biển đông. Đây cũng là vấn đề mà lãnh đạo Việt Nam trong hầu hết các diễn đàn, hội nghị lớn đã đề cập, lên án đồng thời kêu gọi các nước cần có tiếng nói mạnh mẽ hơn và hành động hiệu quả hơn để kiềm chế một Trung Quốc đầy tham vọng. Bởi như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 35 cảnh báo: “Những vụ việc nghiêm trọng vi phạm luật pháp quốc tế đã xảy ra trên vùng biển khu vực và Việt Nam, cho thấy an ninh và ổn định trên Biển Đông rất mong manh”.
Những diễn biến mới nhất ở Biển Đông một lần nữa làm rõ thêm tham vọng của Trung Quốc. Những hành động của Trung Quốc đã đe dọa nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các quốc gia ven biển, làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng, không có lợi cho hòa bình và ổn định ở khu vực. Việc Trung Quốc sẵn sàng lợi dụng cả đại dịch Covid-19 để gây căng thẳng ở Biển Đông cho thấy âm mưu “độc chiếm Biển Đông” của Trung Quốc là nhất quán và đây là điều không ai có thể mơ hồ. Chiến thuật của Trung Quốc là từng bước biến thứ không phải của mình thành thứ tranh chấp, rồi biến thứ tranh chấp thành của riêng mình. Những hành động đó phải bị lên án và ngăn chặn, bởi theo TS. Alexander Vuving, “Nếu các đối thủ của Trung Quốc không có các biện pháp đối phó hiệu quả, Bắc Kinh sẽ trở thành vị chúa tể mới ở Biển Đông, và kết quả là một nước bá quyền mới ở Châu Á ra đời”. Đã đến lúc các nước có tranh chấp với Trung Quốc trên Biển Đông không thể ngồi yên, mà cần có những hành động khẩn cấp, cùng nhau tìm kiếm các giải pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Thế mạnh của Việt Nam là tính chủ quyền không thể chối cãi. Vì thế, khi chủ động truyền bá quan điểm đúng đắn của mình ra thế giới, công khai trên các diễn đàn quốc tế, Việt Nam sẽ nhận được sự ủng hộ rộng lớn của cộng đồng quốc tế. Một khi thế giới đồng loạt lên tiếng chỉ trích những hành vi sai trái, gây mất an toàn, an ninh ở Biển Đông, Trung Quốc sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc thúc đẩy tham vọng của mình. Với vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020, Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an LHQ, Việt Nam còn có thể tận dụng nhiều diễn đàn đa phương, từ Hội nghị cấp cao ASEAN, Cấp cao Đông Á, Diễn đàn an ninh khu vực ASEAN (ARF)… để thúc đẩy thảo luận đa phương về vấn đề Biển Đông, ngăn chặn mưu đồ bá quyền của Trung Quốc.
Văn Dân
