Phanh phui đường dây “chạy” giám định tâm thần: Lãnh đạo Viện Pháp y Trung ương bị khởi tố

Cơ quan Cảnh sát điều tra vừa công bố thông tin gây chấn động dư luận: 36 cán bộ, lãnh đạo của Viện Pháp y tâm thần Trung ương – trong đó có cả viện trưởng Trần Văn Trường và vợ – bị khởi tố vì liên quan đến đường dây nhận hối lộ, làm giả kết luận giám định tâm thần để giúp tội phạm né án.

90 người bị triệu tập, gần 40 bị khởi tố

Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 90 nghi phạm và người liên quan bị triệu tập điều tra trong vụ án tàng trữ, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, đưa – nhận hối lộ, môi giới hối lộ và lợi dụng chức vụ quyền hạn tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương. Trong số 40 bị can bị khởi tố, có tới 36 người là cán bộ, lãnh đạo viện, 2 người là bệnh nhân đang điều trị tâm thần bắt buộc.

Các bị can gồm: ông Trần Văn Trường – nguyên viện trưởng, bà Đặng Thị Hòa – vợ ông Trường, ông Lâm Văn Thành – viện phó, cùng nhiều trưởng – phó khoa, cán bộ phòng kế hoạch, điều dưỡng và bảo vệ.

Bệnh nhân cầm đầu đường dây – sống như “đại gia” trong viện

Điểm đáng chú ý trong vụ án là vai trò đầu mối của Nguyễn Thị Mai Anh – một đối tượng từng nhiều lần phạm tội và liên tục được áp dụng biện pháp chữa bệnh bắt buộc. Lợi dụng chính sách pháp luật và sự tiếp tay của một số cán bộ, Mai Anh đã biến Viện Pháp y tâm thần thành nơi ăn chơi, sử dụng ma túy, hối lộ và tổ chức các chuyến du lịch ngay trong thời gian điều trị bắt buộc.

Mai Anh không chỉ hối lộ để có phòng riêng với đầy đủ tiện nghi, mà còn chi tiền mời cả bác sĩ đi nghỉ mát. Quan trọng hơn, cô ta còn dắt mối, móc nối với các cán bộ viện để “chạy” kết luận tâm thần cho người khác – giúp nhiều đối tượng phạm pháp trốn tránh trách nhiệm hình sự.

Giám định viên tiếp tay, hồ sơ bệnh án bị “bẻ cong”

Công an xác định, trong nhiều trường hợp, Mai Anh đã nhận hàng tỷ đồng từ gia đình các bị can, sau đó chuyển lại vài trăm triệu cho viện trưởng Trần Văn Trường. Ông Trường phân chia khoản tiền này cho các giám định viên, những người sau đó đã làm sai lệch hồ sơ, ghi thêm các biểu hiện bệnh hoặc làm giả tình trạng để hợp thức hóa kết luận “mất năng lực hành vi”.

Ngoài ra, Mai Anh còn phối hợp với các cán bộ phòng kế hoạch để tiếp cận thông tin bệnh án, chủ động liên hệ với thân nhân bị can để chào mời dịch vụ “chạy” bệnh tâm thần.

Vụ án lớn nhất từ trước tới nay trong lĩnh vực giám định pháp y

Trung tướng Nguyễn Thanh Tùng – Giám đốc Công an TP Hà Nội – nhận định đây là vụ án lớn nhất từ trước đến nay trong lĩnh vực pháp y tâm thần, chạm tới một mắt xích cực kỳ nhạy cảm trong hệ thống tố tụng. Ông nhấn mạnh: “Đây là lời cảnh tỉnh sâu sắc, buộc các ngành tư pháp phải rà soát lại toàn bộ quy trình giám định y tế, tiến tới triệt tiêu hành vi vi phạm trong công tác khám bệnh”.

Vụ việc tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương không chỉ là bê bối nội bộ, mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo cho toàn bộ hệ thống tư pháp và y tế pháp lý tại Việt Nam. Việc một bệnh nhân tâm thần có thể thao túng cả hệ thống giám định, tổ chức ăn chơi, sử dụng ma túy, thậm chí đưa bác sĩ đi du lịch, là dấu hiệu rõ ràng của sự tha hóa nghiêm trọng trong một đơn vị đặc biệt nhạy cảm.

Cấu kết giữa các cán bộ y tế với tội phạm để làm sai lệch kết luận pháp y – từ đó dẫn tới việc trốn tránh trách nhiệm hình sự – là hành vi gây nguy hiểm cho xã hội, phá hoại niềm tin của nhân dân vào công lý.

Đây là thời điểm để các cơ quan quản lý siết chặt hơn nữa quy trình giám định y khoa, đặc biệt trong các trường hợp liên quan đến pháp luật hình sự. Đồng thời, cần xử lý nghiêm minh để răn đe, chấm dứt hoàn toàn “thị trường ngầm” mua bán kết luận bệnh tâm thần đang tồn tại như một mối nguy ẩn dưới vỏ bọc y học.

Thảo Nguyên