Ông Trưởng thôn đáng thương!

Mấy ngày hôm nay dư luận xôn xao về việc thôn Ngoạ Cương, xã Cảnh Hoá, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình thu lại số tiền do ca sỹ Thủy Tiên chuyển ủng hộ cho 69 hộ dân để bình xét và chia lại cho 150 hộ dân trong thôn. Nhiều người lên mạng xã hội để mạt sát, chửi rủa ông Trưởng thôn Nguyễn Hữu Cần, nguy hiểm hơn, có người lấy đó tạo cớ để xuyên tạc, bôi nhọ chính quyền. Đợt mưa lũ lần này đã phát sinh, bộc lộ rất nhiều điều khiến những người có lương tri phải suy nghĩ.

Thứ nhất, việc gom góp, vận động của ca sỹ Thủy Tiên và nhiều tổ chức, cá nhân đến với khúc ruột miền Trung là rất nhân văn, tuy nhiên, đây là việc làm tự phát và khi về với cơ sở thì đa số không thông qua chính quyền. Họ trực tiếp về tận thôn, làng nên chắc chắn việc cấp, phát quà cho người dân là không thể không có thiếu sót. Nhiều hộ, nhiều thôn bị ảnh hưởng nặng có thể không tiếp cận được hàng cứu trợ, những nơi gần trục đường hơn, bị ảnh hưởng ít hơn lại nhận được nhiều quà. Trong cùng một thôn nhưng người có, người không, vậy nên việc một số thôn thu hồi lại toàn bộ số tiền để chia đều cho mọi người, trên cơ sở ý kiến đồng thuận của đa số hộ dân là hợp lý. Trưởng thôn làm vậy cũng chỉ để bảo đảm tính công bằng chứ không hề vụ lợi gì ở đây cả.

Thứ hai, ngày xưa khi mà truyền thông và các phương tiện đưa tin còn hạn chế, hàng cứu trợ và các đoàn thiện nguyện hầu như không có thì người miền Trung họ vẫn tự cung tự cấp, tự đùm bọc lẫn nhau, chia sẻ cho nhau từng miếng cơm, manh áo khi mùa mưa bão đến và Trưởng thôn chính là đầu tàu để giúp dân trong xóm, làng ổn định đời sống. Tiền giúp làng, giúp xã cả tháng trời cũng mấy trăm ngàn đồng nhưng có thể khẳng định là chỉ những người có uy tín cao nhất của làng thì mới được bầu làm Trưởng thôn. Ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng. Vậy nên, khi chưa hiểu rõ bản chất của sự việc thì đừng có tùy tiện thoái mạ người khác. Chính quyền cấp Quảng Trạch cũng đừng có chạy theo đuôi quần chúng mà vội quy chụp, phê bình Trưởng thôn, trong khi họ đang làm rất chuẩn.

Thứ ba, có câu “không sợ thiếu, chỉ sợ phân phối không công bằng”, câu đó rất đúng với hoàn cảnh lũ lụt miền Trung hiện nay. Đây là cách làm hay, thể hiện sự công bằng, bảo đảm ai cũng được hỗ trợ một phần khi gặp thiên tai, lũ lụt. Cái chúng ta cần lên tiếng chính là cần phải có các văn bản quy phạm pháp luật phù hợp, vừa mở lối cho việc cứu trợ, thiện nguyện được thuận lợi, vừa hợp lý, hợp tình. Cần phải có sự vào cuộc thật quyết liệt của chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể địa phương, vì suy cho cùng thì họ mới hiểu rõ những thôn nào, hộ nào cần được hỗ trợ khẩn cấp, kịp thời, cân đối hợp lý để bảo đảm tính công bằng. Thiện nguyện là rất tốt, rất nhân văn nhưng cách làm cần phải lưu ý,

Nếu ai đã từng ở quê thì đều biết, trưởng thôn có vai trò quan trọng như thế nào. Để làm được trưởng thôn, phải là người có uy tín với người dân trong thôn, được mọi người bầu trực tiếp và thực tế, họ là những người rất vất vả. Lo bao câu chuyện của người dân, từ thông báo tiêm chó mèo, vận động xây dựng nhà văn hóa, đình làng rồi thủy lợi, cấy hái. Trong khi đó, chế độ chính sách cho họ cũng rất hạn chế, chỉ vài trăm nghìn/tháng, thậm chí có thôn chẳng có đồng nào cho Trưởng thôn. Thử hỏi, nếu không phải là người nhiệt tình, lo lắng công việc chung thì mấy người lại đăng ký làm trưởng thôn.

Chuyện một thôn ở Quảng Bình sau khi được phát tiền sau đó thu lại chia đều cho cả làng không phải là chuyện tham nhũng gì, ngược lại là hành động nhân văn. Việc phát tiền từ thiện tự phát như cô Thủy Tiên sẽ đưa tới một hệ quả tất nhiên, đó là sự không công bằng. Ai gặp được cô thì sẽ là may mắn, ai không gặp được thì sẽ là thiệt thòi. Và thực sự, trong thôn có 150 hộ bị thiệt hại, nhưng chỉ có 69 hộ được nhận quà, vậy những còn lại sẽ ra sao? Trong khi lũ vừa đi qua, bao gia đình bị thiệt hại nặng phải dọn dẹp lại nhà của, cây vườn, lại ở xa, không thể đến được khu phát đồ từ thiện. Người khó khăn lại càng khó khăn hơn, trong khi có nhiều người khác được phát tiền từ thiện, thậm chí có trường hợp được phát 4,5 lần. Vậy giải quyết vấn đề này như thế nào? Thiết nghĩ, thôn đã họp và quyết định, cả thôn sẽ góp đồ từ thiện lại, chia đều cho các hộ dân, hộ nào bị thiệt hại nặng sẽ được nhận công bằng. Đó là hành động nhân văn, được cả thôn đồng ý. Một vài triệu cho mỗi gia đình nó cũng không thể giúp người ta đổi đời, chia nhau khi hoạn nạn là điều nên làm, cả thôn đã thống nhất vậy. Ông Trưởng thôn Nguyễn Hữu Cần cũng là người được Thủy Tiên tặng tiền và sau đó, đồng ý san sẻ với mọi người. Nhưng câu chuyện bị đẩy lên cao trào khi một vài người khi nhận tiền rồi, lại không muốn chia sẻ cho ai. Và truyền thông đến, làm phức tạp hóa mọi chuyện. Thế nên, xin đừng trách ông Trưởng thôn mà nên ca ngợi ông ấy, vì ông ấy đã nghĩ cho người khác, nghĩ cho cộng đồng chung.

Lê Dung Anh

*Bài viết mang quan điểm và văn phong riêng của tác giả