Ông Biden tuyên bố bảo vệ ‘quần đảo Senkaku’ của Nhật
Trong các cuộc điện đàm đầu tiên với lãnh đạo Nhật Bản, Hàn Quốc và Úc, tổng thống đắc cử Mỹ do truyền thông phương Tây xác nhận, ông Joe Biden, trấn an các đồng minh, trong đó cam kết bảo vệ “quần đảo Senkaku” của Nhật.
Hãng tin Reuters ngày 12-11 dẫn thông tin từ văn phòng ông Biden cho biết trong các cuộc điện đàm, các bên bày tỏ quyết tâm củng cố quan hệ để giải quyết các vấn đề từ đại dịch COVID-19 đến biến đổi khí hậu.
Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In, Thủ tướng Úc Scott Morrison – ba đồng minh quan trọng ở châu Á – Thái Bình Dương – đã lên tiếng chúc mừng ông Biden chiến thắng trong cuộc bầu cử.
Phát biểu với báo chí sau cuộc điện đàm kéo dài 15 phút với ông Biden, ông Suga nói rằng ông Biden muốn “củng cố quan hệ đồng minh Mỹ – Nhật và cùng hành động để đạt được một Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và cởi mở”. Thủ tướng Nhật nhấn mạnh quan hệ với Mỹ là trụ cột trong an ninh và đối ngoại của Tokyo.
Theo hãng tin Kyodo News, ông Biden cũng khẳng định sẽ bảo vệ quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, hiện do Nhật Bản kiểm soát nhưng Trung Quốc cũng tuyên bố có chủ quyền, theo hiệp định an ninh song phương ký năm 1960.
Điều 5 của hiệp định quy định Washington có nghĩa vụ bảo vệ Nhật Bản nếu đồng minh bị tấn công. Cựu tổng thống Barack Obama là lãnh đạo Mỹ đầu tiên tuyên bố hiệp ước này áp dụng đối với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.
Trong một năm qua, tàu của Trung Quốc xuất hiện quanh quần đảo tranh chấp này trong ít nhất 280 ngày, tăng sức ép lên Nhật Bản và Tokyo đã nhiều lần lên tiếng phản đối, theo Nikkei Asian Review.
Trong khi đó, ông Biden bàn về vấn đề phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên với Tổng thống Moon và trao đổi về biến đổi khí hậu với Thủ tướng Morrison. Ông Moon và ông Suga đều thông báo sẽ sớm gặp trực tiếp ông Biden sau khi ông nhậm chức vào tháng 1-2021.
Sau khi tuyên bố chiến thắng bầu cử Mỹ, ông Biden đã bắt đầu việc xây dựng chính quyền mới. Ngày 11-11, ông chọn nhân viên lâu năm Ron Klain làm chánh văn phòng, vị trí quan trọng đầu tiên được ông công bố.
Ngoài ra, nhà ngoại giao Anthony Blinken nhiều khả năng sẽ được chọn làm Cố vấn an ninh quốc gia hoặc ngoại trưởng, cả hai vị trí đều có ý nghĩa quan trọng với các đồng minh châu Á.
Ông Biden cũng nhận lời chúc mừng từ các nước châu Âu như Anh, Pháp, Đức. Trong khi đó Trung Quốc và Nga vẫn thận trọng chờ đợi thêm.
TRẦN PHƯƠNG/TTO
