“Nó “khủng khiếp” đến mức ám ảnh”- Đêm giành giật BN19 từ tay “tử thần”

Trước đó ít giây BN vẫn đang tỉnh táo, xem tivi, đến 0h45’ ngày 8/4, bỗng xuất hiện rối loạn nhịp tim, đột ngột ngừng tuần hoàn rồi cứ thế rơi vào mê man, bất tỉnh…

Cuộc chiến sinh – tử lúc nửa đêm

Dịch COVID-19 bước sang giai đoạn 2 với sự xuất hiện của ca bệnh số 17 đánh dấu một giai đoạn nhiều sóng gió. Các bệnh nhân COVID-19 liên tục nhập viện, số ca bệnh có diễn biến nặng, tổn thương nghiêm trọng ở phổi xuất hiện nhiều hơn so với giai đoạn 1. Thực tế đó khiến công việc của nhân viên y tế áp lực hơn bội phần. Xa chồng con, gia đình, trong “chiến trường không tiếng súng” này, họ tình nguyện gác lại niềm riêng vì nhiệm vụ chung, luôn trong tư thế sẵn sàng “chiến đấu”, ứng phó với mọi tình huống xảy ra.

Trước đó ít giây BN vẫn đang tỉnh táo, xem tivi, đến 0h45’ ngày 8/4, bỗng xuất hiện rối loạn nhịp tim, đột ngột ngừng tuần hoàn rồi cứ thế rơi vào mê man, bất tỉnh…

Trong số các ca bệnh nặng, BN19 được đánh giá là BN có diễn biến vô cùng phức tạp. Bà là bác của BN17 – ca bệnh COVID-19 đầu tiên ở Hà Nội (hiện đã được chữa khỏi), nhập viện ngày 7/3/2020 sau khi được xác định dương tính với SARS-CoV-2. 9 ngày sau khi nhập viện, BN19 bất ngờ xuất hiện tổn thương phổi nặng đến 80%, hai lá phổi gần như trắng xóa. Sau đó, BN nhanh chóng rơi vào suy hô hấp, khó thở, sốt cao, diễn tiến bệnh vô cùng nghiêm trọng. Ngay lập tức các bác sĩ đã phải cho BN thở máy khẩn cấp ngay trong đêm 16/3. Tình thế mỗi lúc một nguy cấp, BN diễn biến xấu hơn, suy thận và phải lọc máu. Đến ngày 18/3, bệnh tình chuyển biến nặng, hô hấp rất khó khăn, tổn thương phổi lớn. Các bác sĩ đã quyết định đặt hệ thống tim phổi nhân tạo ngoài cơ thể (ECMO) cho BN để đảm bảo duy trì các chức năng sống mới mong có thể qua khỏi.

ECMO được biết đến là một kỹ thuật hồi sức đặc biệt, sử dụng máy để lấy máu người bệnh ra, đưa qua màng trao đổi để cung cấp oxy và thải carbonic, thực hiện thay hoạt động của phổi và tim người bệnh. Đây là một hệ thống hô hấp tuần hoàn ngoài cơ thể phức tạp. Theo lời chia sẻ của BS. Khiêm, dù trước đây, các bác sĩ đã làm khá nhiều ca ECMO thành công và có thể nói là đã “chắc tay” nhưng trước diễn biến nhanh chóng của BN19 khi thực hiện vẫn cảm thấy… hơi run. May mắn, cả ekip đã vượt qua tất cả, chỉ mất 30 phút để thiết lập được hệ thống ECMO cho BN19, trong khi bình thường phải mất hơn 1 tiếng chuẩn bị”- BS. Khiêm nói.

Mỗi ca bệnh luôn là một thách thức đặt ra cho các y bác sĩ. Nếu không theo dõi kịp thời, sát sao diễn biến của BN để xử lý ngay thì “thần chết” có thể lấy đi tính mạng của họ bất cứ lúc nào. Lần này, ECMO đã mang lại hiệu quả điều trị tốt cho BN19, bằng chứng là đến ngày 4/4, BN đã tự thở, cai được ECMO, tình trạng tốt dần lên. Những nỗ lực, cố gắng của các y bác sĩ đã được đền đáp xứng đáng bằng sự tiến triển của người bệnh.

Khi BN được rút ECMO, cả khoa Hồi sức tích cực ai cũng mừng rỡ vì nghĩ rằng mình đã đi được 70% – quá nửa chặng đường, BN sắp khỏi bệnh đến nơi rồi. Mừng rỡ lắm, song y học lại là vô hạn và luôn ẩn chứa những điều kỳ lạ nhiều khi đến khó hiểu…

Không biết từ lúc nào, virus SARS-CoV-2 đã âm thầm tấn công vào tim và gây nên những tổn thương cơ tim vô cùng nguy hiểm cho BN19 mà không ai có thể lường trước được. 0h45′ đêm 8/4, BN19 bỗng xuất hiện rối loạn nhịp tim, đột ngột ngừng tuần hoàn rồi cứ thế rơi vào mê man, bất tỉnh… dù trước đó ít giây BN vẫn đang tỉnh táo, xem tivi.

“Đó là một đêm khó quên, tôi vừa kết thúc ngày trực dài suốt 12 giờ đồng hồ…” – BS. Khiêm hồi tưởng. Dù lúc ấy đã gần 1h sáng, trong căn phòng nghỉ nhỏ bé của các bác sĩ tại Khoa Hồi sức tích cực, vị bác sĩ trẻ vẫn ngồi đau đáu nghiên cứu những trang tài liệu nước ngoài về bệnh COVID-19. Anh muốn tìm hiểu xem ở các nước người ta điều trị bệnh ra sao, chữa khỏi thế nào, từ đó rút ra kinh nghiệm cho bản thân mình. Bỗng nghe tiếng gọi thất thanh của đồng nghiệp trong đêm khuya tĩnh mịch, BS. Khiêm vội bật dậy chạy ngay đến buồng bệnh. Anh không hề biết rằng, cũng chính từ giây phút ấy, anh cùng các đồng nghiệp của mình chính thức bước vào “đêm trắng” cam go, đấu trí để giành giật sự sống cho bệnh nhân COVID-19.

Là người trực tiếp tham gia ép tim cho BN19, BS. Khiêm cho biết: “Cấp cứu ngừng tuần hoàn là cấp cứu tối cấp trong y khoa. Chúng tôi 8 bác sĩ, điều dưỡng cứ thế thay nhau ép tim cho BN, ép đến 30 phút liên tục mà không có chuyển biến gì, chúng tôi sợ mình sẽ thua. Đôi tay ai nấy đều rã rời nhưng tất cả đều cố gắng 100% sức lực của mình với hi vọng tái lập tuần hoàn cho người bệnh”.

Nhưng kỳ thực, kẻ thù SARS-CoV-2 vô hình lại biến ảo thật khó lường. Lúc đó, gần như toàn bộ nhân lực của Khoa Hồi sức tích cực đã được huy động để hỗ trợ. Các bác sĩ cũng tính đến tình huống xấu nhất và đã trao đổi, giải thích rõ với người nhà. Mãi đến hơn 40 phút sau, nhịp tim BN mới đập trở lại, cũng là lúc ai nấy đều kiệt sức, bơ phờ nhưng cảm giác sung sướng vô cùng…

“Ca cấp cứu ép tim này rất “khủng khiếp”, nó “khủng khiếp” đến mức ám ảnh. Vài ngày sau đó, có lần tôi đi ngang qua phòng hành chính thấy anh em xem lại đoạn video ghi cảnh ép tim cho BN19 để rút kinh nghiệm chuyên môn mà vẫn giật mình lo sợ, tưởng như phải ép tim cho bà một lần nữa….” – chuyên gia Hồi sức tích cực nhớ lại.

Cùng tham gia ép tim nhiều lần cho BN19 trong “đêm định mệnh” ấy, BS. Mạc Duy Hưng nói rằng, cấp cứu ngừng tuần hoàn trong thời gian gần 1 tiếng đồng như trường hợp của BN19 là rất hiếm. Chúng tôi chỉ biết dùng mọi sức lực và trí tuệ của mình để cứu BN. Cuối cùng, điều kì diệu đã xảy ra khi tim bà đập trở lại. Cả ekip vui mừng khôn xiết…
Thế nhưng đó chưa phải là tất cả. Với kinh nghiệm trong nghề, các bác sĩ hiểu rõ việc ngừng tuần hoàn làm BN phải đối mặt với rất nhiều vấn đề như: tình trạng nhiễm trùng tăng lên, suy thận, tổn thương phổi rất nhanh, BN lúc nào cũng trong tình trạng “ngàn cân treo sợi tóc”. Vậy là bao công sức điều trị trước đó như “đổ sông, đổ biển”, đội ngũ nhân viên y tế lúc này lại phải bước vào một cuộc chiến dài hơi để giúp BN19 hồi phục – điều mà theo các bác sĩ mô tả là chẳng khác gì “làm lại tất cả từ đầu”. Song không vì thế mà họ chùn bước, tất cả nhân viên y tế dù mệt mỏi vẫn cố gắng từng chút để giữ được thành quả.

3 vòng chăm sóc đặc biệt, “cứu nguy” cho bệnh nhân COVID-19

Theo đánh giá của các chuyên gia, một trong những yếu tố góp phần làm nên thành công trong cấp cứu ngừng tuần hoàn cho BN19 đêm 8/4 đó là sự theo dõi sát sao, kịp thời phát hiện bất thường ở BN và có hướng xử trí nhanh chóng, chính xác, phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả.

Không chỉ với BN19, tại Việt Nam hiện nay, tất cả các bệnh nhân COVID-19 đều được chăm sóc toàn diện, chu đáo với sự tận tụy, ân cần nhất của đội ngũ điều dưỡng, bác sĩ. BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương là tuyến đầu chống dịch và cũng là tuyến cao nhất chuyên tiếp nhận những ca bệnh nặng. Hơn nữa, các diễn biến của bệnh nhân COVID-19 rất bất thường, nhanh chóng, gây tổn thương rất nhiều cơ quan, khiến BN nhanh chóng rơi vào tình trạng nguy kịch, đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện kịp thời. Chính vì vậy, Lãnh đạo BV đã có sự chỉ đạo, bố trí sắp xếp làm 3 vòng: vừa điều trị, chăm sóc cho bệnh nhân, vừa làm công tác hậu cần….

Trong quá trình chăm sóc cho BN nặng, đội ngũ cán bộ y tế theo dõi chia làm 3 ca, thường xuyên bám sát 24/24h, cả hệ thống camera an ninh và chuyên môn theo dõi rất sát sao. Đó là chưa kể có các chuyên gia đầu ngành trong Hội đồng chuyên môn của Bộ Y tế thường xuyên bàn phương án điều trị các ca bệnh nặng; các chuyên gia về tim mạch, tiêu hóa, tiết niệu, dinh dưỡng… luôn túc trực sẵn sàng hỗ trợ.

Cả kíp trực đêm hôm đó không ai chợp mắt nổi, đôi mắt đau đáu theo dõi liên tục từng chỉ số trên các máy móc thiết bị để kịp thời phát hiện bất thường dù là nhỏ nhất. Bằng sự tận tâm và trách nhiệm cao nhất, đến nay đã hơn 2 tháng qua đi, BN19 dần khoẻ hơn, bỏ thở máy, không phải thở oxy, đã tự thở khí phòng, nói chuyện được và tập đi dưới sự hỗ trợ của nhân viên y tế… Đó là may mắn với BN, người nhà, nhưng cũng là nỗ lực của cả ngành y tế – mà trực tiếp điều trị và chăm sóc là các điều dưỡng, bác sĩ BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

BN19 tích cực vận động cơ thể để nhanh hồi phục sức khỏe

“Bệnh nhân hồi phục là điều tuyệt vời nhất với chúng tôi…”

Đây chính là lời chia sẻ giản dị, chân thành của nữ Điều dưỡng Nguyễn Thị Thường – Điều dưỡng trưởng tại Khoa Hồi sức tích cực, BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Chị Thường xúc động nói: Hơn 40 phút ép tim là khoảng thời gian không hề dễ dàng. Cả ekip vừa ép tim vừa quan sát và khẩn trương truy tìm nguyên nhân khiến bệnh nhân rơi vào tình trạng ngừng tuần hoàn là gì. Ngay cả lúc tim BN đập trở lại, BN đã qua cơn nguy kịch, chúng tôi không ai dám đi ngủ, liên tục theo dõi trên màn hình monitor vì lo lắng biết đâu BN sẽ xảy ra biến cố. Bởi lẽ, trước thời điểm ngừng tuần hoàn, BN hoàn toàn tỉnh táo, bà nói hơi khó chịu một chút thôi, do vậy nếu không để ý quan sát kỹ thì sẽ không thể xử lý kịp thời…

Cũng theo chị Thường, việc chăm sóc các BN nặng nói chung và bệnh nhân COVID-19 rất vất vả, nhưng mỗi lần nhìn thấy BN hồi phục thì các y bác sĩ rất phấn khởi và xem đó là động lực để tiếp tục cuộc chiến chống lại COVID-19.

“Có BN người nước ngoài nặng đến gần 100 kg, trong khi điều dưỡng, bác sĩ của chúng ta lại nhỏ bé. Làm thế nào để nữ điều dưỡng chỉ 45kg nâng đỡ BN ngoại quốc to lớn, cho họ ăn thế nào, tắm ra sao… là cả quá trình rất vất vả, cực nhọc. Có lúc đông BN, 4 điều dưỡng chăm sóc 5 BN nặng, các điều dưỡng đã phải cố gắng, hi sinh rất nhiều.
Chúng tôi thay phiên nhau theo dõi liên tục cho BN. Trung bình, chúng tôi làm việc trong phòng bệnh 12 tiếng liên tục để chăm sóc BN, hỗ trợ các bác sĩ trong việc đặt ống thở, đặt ống nội khí quản cho BN… Công việc khá vất vả và có nguy cơ lây nhiễm cao, thực tế có đồng nghiệp cũng đã bị lây nhiễm bệnh nên đôi khi chúng tôi cũng có sự căng thẳng nhất định…- nữ điều dưỡng chia sẻ.

Có thể nói, trong cuộc chiến chống COVID-19, nhiều điều dưỡng, hộ sinh đã cùng với các bác sĩ và nhân viên y tế tuyến đầu không có ngày nghỉ, họ phải xa gia đình, xa con nhỏ, liên tục, miệt mài tham gia phòng chống dịch bệnh suốt nhiều ngày liền trong môi trường nguy cơ lây nhiễm cao. Bản thân chị Thường đã xa gia đình đi chống dịch 2 tháng nay chưa được về nhà. May mắn thay, gia đình thấu hiểu và chia sẻ với nỗi cực nhọc của chị, thỉnh thoảng chồng chị còn đưa con đến cổng BV để được nhìn mẹ từ xa. Nhớ lắm, thương lắm, nhìn con buồn rầu, gầy hẳn đi, người mẹ có chút chạnh lòng và tự trách mình không có thời gian chăm sóc con tốt hơn. Nhưng rồi chị nghĩ rằng vì sức khỏe của bao nhiêu người bệnh đang nằm chờ đợi, bệnh nhân cần mình nên mình phải tiếp tục cố gắng hơn nữa.

“Chăm sóc, theo dõi sát sao từ khi BN nguy kịch, thậm chí có lúc đối mặt với “tử thần” đến khi họ tỉnh lại, nói được chuyện, khỏi bệnh… Đó là điều tuyệt vời nhất đối với điều dưỡng chúng tôi!” – Điều dưỡng Nguyễn Thị Thường tâm sự.

Cùng tham gia trực tiếp với các bác sĩ tuyến đầu từ những ngày đầu chống dịch COVID-19, Điều dưỡng trưởng BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương Doãn Thị Nguyệt cho biết, đến ngày 30/4 -1/5 vừa qua chị mới được về thăm gia đình. Chị cùng các điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật viên của BV đã tạm gác lại cuộc sống thường nhật, xa gia đình, người thân yêu để làm nhiệm vụ chống giặc COVID-19 ở nơi tuyến đầu. Họ thường trực 24/24h tại BV, tận tụy với công việc chăm sóc phục vụ người bệnh và phòng, chống dịch. Ở BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương không thiếu những cặp vợ chồng là điều dưỡng BV nhưng vẫn không được gặp nhau, không được gặp con… Họ chỉ biết ngậm ngùi nhìn nhau từ xa, nén tình cảm yêu thương trong lòng và biến nó thành động lực để tiến về phía trước.

Những điều dưỡng như chị Nguyệt, chị Thường và rất nhiều nhân viên y tế khác… chính là hình ảnh chân thực về những “nàng Florence Nightingale” – người phụ nữ với cây đèn âm thầm đến bên người bệnh, chăm sóc người bệnh khi họ cần. Đó cũng chính là sứ mệnh thiêng liêng, cao cả của nghề điều dưỡng luôn luôn hy sinh âm thầm lặng lẽ, tìm mọi cách xoa dịu nỗi đau của người bệnh, giúp họ chữa lành vết thương cả về thể xác lẫn tâm hồn.

(Theo VGP)