Nikkei: Thái Lan tìm cách vượt qua “quán quân” Việt Nam, lấy lại vị thế về xuất khẩu gạo
Trang Nikkei Asia Review vừa có bài viết nói về việc Việt Nam vượt qua Thái Lan trong việc xuất khẩu gạo năm 2021, đồng thời đưa ra nhận định Chính phủ Thái Lan đang đẩy mạnh nỗ lực lấy lại vị trí “quán quân” bằng cách giảm phụ phí xuất khẩu và cải thiện giống lúa.
Từng là nhà xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, song giờ đây, sản lượng gạo xuất khẩu của Thái Lan được dự đoán sẽ tiếp tục giảm trong năm 2021. Còn Việt Nam, vượt qua đối thủ Thái Lan và Ấn Độ, gạo Việt giữ vững ngôi đầu thế giới về giá bán Trung bình quý 1/2021, giá gạo xuất khẩu bình quân đạt 547 USD/tấn, tăng tới 18,6% so với cùng kỳ năm ngoái.
Nikkei Asia Review trích dẫn báo cáo của Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN-PTNT) về thông tin thị trường nông sản cho thấy, khối lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam 3 tháng đầu năm 2021 đạt 1,1 triệu tấn với giá trị 606 triệu USD, giảm 30,4% về khối lượng và giảm 17,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2020.
Điều đáng chú ý, tháng 3/2021, giá xuất khẩu bình quân gạo Việt Nam đạt 547 USD/tấn, tăng 0,5% so với tháng 02/2021 và tăng 19,1% so với tháng 3/2020. Còn tính bình quân trong quý 1 năm, giá xuất khẩu bình quân gạo đã tăng 18,6% so với cùng kỳ năm 2020, đạt 547 USSD/tấn.
Với mức giá trên, gạo Việt tiếp tục giữ vững ngôi đầu thế giới về giá bán. Giá gạo 5% của Ấn Độ dù đã tăng mạnh và dịp cuối tháng 3 vừa qua những vẫn chỉ đạt mức đã 401 USD/tấn. Gạo Ấn Độ đang có giá thấp nhất trong 3 nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Trong khi, giá gạo cùng loại của Thái Lan đạt mức 538 USD/tấn vào đầu tháng nhưng đã giảm xuống 509 USD/tấn vào cuối tháng 3.
Năm 2020, không chỉ nhiều lần vượt qua các đối thủ về giá bán, với khối lượng xuất khẩu đạt 6,15 triệu tấn, thu về 3,07 tỷ USD, Việt Nam chính thức vượt qua Thái Lan, trở thành cường quốc xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Ấn Độ.
Với việc mất vị trí quán quân vào tay Việt Nam, tại cuộc họp nội các vào tháng 4, Chính phủ Thái Lan khẳng định sẽ giảm mức thu phụ phí từ các nhà xuất khẩu gạo sang Liên minh châu Âu và Anh từ 2.500 baht (80,51 USD)/tấn xuống còn 1.200 đến 1.500 baht.
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, Chính phủ Thái Lan đã quyết định sẽ hỗ trợ xuất khẩu gạo sau khi chứng kiến mức giảm 25% ở lĩnh vực này vào năm 2020 so với năm 2019, xuống còn 5,7 triệu tấn. Năm 2020, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để vươn lên là quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ 2 thế giới, với lượng xuất khẩu đạt 6,16 triệu tấn.
Đây là khối lượng xuất khẩu gạo thấp nhất ở Thái Lan trong vòng 23 năm kể từ năm 1997, khi xã hội Thái Lan rơi vào tình trạng rối ren vì cuộc khủng hoảng tài chính châu Á. Nguyên nhân là do 2 trận hạn hán xảy ra vào năm 2019 và 2020 khiến nguồn cung về gạo suy giảm, do đó việc xuất khẩu mặt hàng này của Thái Lan cũng bị ảnh hưởng theo.
Theo Nikkei, Thái Lan từng được biết đến là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, đến năm 2012, quốc gia này đã đánh mất vị trí số 1. Hơn nữa, chất lượng gạo Thái Lan cũng ngày càng giảm do nông dân dựa dẫm chính sách bảo hộ rộng rãi của Chính phủ. Trong khi các nước láng giềng như Việt Nam bắt đầu tập trung sản xuất những loại gạo chất lượng cao, thì Thái Lan đã tụt hậu trong cuộc đua cải tiến giống và đánh mất khả năng cạnh tranh xuất khẩu.
Chính phủ Thái Lan đang nỗ lực thúc đẩy sự phát triển của các giống lúa chất lượng cao. Cụ thể, Bộ Nông nghiệp và Hợp tác xã và TREA đang lên kế hoạch tổ chức một cuộc thi về giống lúa mới để xuất khẩu.
Bộ Thương mại Thái Lan đã đặt mục tiêu tăng xuất khẩu gạo vào năm 2021 thêm 5% so với năm trước lên 6 triệu tấn. Bằng việc thu hồi các chi phí được ban hành ở những chính sách cũ, điều này sẽ mở đường cho Thái Lan lấy lại vị trí nhà xuất khẩu hàng đầu. Tuy nhiên, sự cạnh tranh với các nước đối thủ dự kiến sẽ ngày càng gay gắt hơn.
Bảo Trâm (Theo Nikkei Asia Review)
