Nikkei: Dùng “chiến lang” đe dọa nước khác, TQ tính toán sai và có thể tự gây thương tích

Tờ Nikkei Asian Review cảnh báo, Trung Quốc sẽ tự gây thương tích cho chính mình nếu tiếp tục áp dụng các biện pháp trừng phạt thương mại đối với các đối tác.

Trung Quốc sử dụng thương mại thành biện pháp đe dọa

Theo Nikkei Asian Review, Bắc Kinh sử dụng biện pháp trừng phạt thương mại ngày càng nhiều để yêu cầu các quốc gia khác phải tuân theo quan điểm của mình. Điển hình chiến dịch gây áp lực cho Úc thời gian gần đây.

Vào tháng 4, Úc đã kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của virus Corona chủng mới. Sau đó, Trung Quốc hạn chế nhập khẩu thịt bò từ Úc, với lý do lo ngại bán phá giá và kiểm dịch. Bắc Kinh cũng áp đặt một mức thuế bổ sung hơn 80% đối với lúa mạch nhập khẩu của Úc.

Gần đây nhất, Trung Quốc đã đình chỉ nhập khẩu đồng Úc, rượu vang, than đá, gỗ và một số mặt hàng khác. Các biện pháp này đã giáng một đòn mạnh vào Úc, quốc gia có hơn 30% hàng hóa xuất khẩu là sang Trung Quốc.

Kể từ sau sự bùng phát của đại dịch Covid-19, Trung Quốc trở nên hung hăng hơn từ phát ngôn và hành động, cư xử với các đối thủ theo phương pháp ngoại giao “chiến binh sói”.

Do đó, không có gì ngạc nhiên khi Bắc Kinh cũng đang áp dụng chính sách thương mại “chiến binh sói” với các quốc gia khác. Vào năm 2019, Trung Quốc đã áp dụng các biện pháp hạn chế đối với nhập khẩu từ Canada, sau khi Giám đốc tài chính (CFO) Mạnh Vãn Chu của Huawei Technologies, bị bắt tại Canada.

Trung Quốc cũng tạm dừng xuất khẩu đất hiếm sang Nhật Bản và thúc đẩy tẩy chay các sản phẩm do Hàn Quốc sản xuất do xích mích ngoại giao. Philippines và Na Uy cũng phải chịu tình trạng tương tự.

Trung Quốc không phải là quốc gia lớn đầu tiên sử dụng các biện pháp thương mại để gây sức ép ngoại giao. Mỹ và Liên minh Châu Âu từng áp đặt các biện pháp hạn chế đối với các nước khác, với lý do nhân quyền và một số quan ngại khác.

Tuy nhiên, việc Trung Quốc áp đặt các lệnh hạn chế thương mại mang tính trừng phạt khiến biện pháp này nguy hiểm hơn.

Các quan chức thương mại và các chuyên gia chỉ ra hai rủi ro:

Thứ nhất, các biện pháp trừng phạt của Trung Quốc, vi phạm các quy định của WTO, được áp dụng rộng rãi. Trong vòng 10 đến 20 năm qua, đã có hơn 100 trường hợp Trung Quốc gây sức ép với các nước bằng cách đe dọa thực hiện hoặc thực hiện các hạn chế đối với thương mại và đầu tư, hoặc bằng cách phát động các chiến dịch tẩy chay hàng hóa nhập khẩu, theo một báo cáo vào tháng 9 của Viện Chính sách chiến lược Úc (ASPI).

Cụ thể, ASPI liệt kê 29 trường hợp áp đặt lên châu Âu, 20 trường hợp cho Úc và New Zealand, 19 trường hợp đối với Mỹ và Canada, và 16 trường hợp đối với khu vực Đông Á.

Thứ hai, các biện pháp trừng phạt của Trung Quốc có tác động toàn cầu không thể so sánh được vì Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của hơn 130 quốc gia và khu vực.

Trung Quốc tính toán sai

Tuy nhiên, Trung Quốc sẽ tự gây thương tích cho chính mình nếu tiếp tục áp dụng các biện pháp trừng phạt thương mại đối với các đối tác.

“Trung Quốc đang hiểu nhầm nếu cho rằng các lệnh trừng phạt thương mại sẽ buộc Úc phải thay đổi chính sách và từ đó khiến các nước châu Á và châu Âu thấy rằng họ cũng cần phải e ngại và tuân theo Trung Quốc. Tính toán như vậy là sai”, Michael Shoebridge, giám đốc chương trình quốc phòng, chiến lược và an ninh quốc gia của ASPI, nói.

“Thay vào đó, việc ép buộc chỉ củng cố quyết tâm và sự gắn kết của Úc và nhiều quốc gia sẽ nhận thức rõ hơn về nguy cơ ngày càng tăng từ sự phụ thuộc kinh tế vào Trung Quốc. Họ sẽ đẩy nhanh nỗ lực đa dạng hóa các điểm đến xuất khẩu và chuỗi cung ứng, do đó họ sẽ có thể tăng cường khả năng chống chọi với các biện pháp ép buộc của Trung Quốc”, ông nói thêm.

Thực tế, các nước đã và đang tiến hành các biện pháp mà Shoebridge đã đề cập. Nhật Bản, Mỹ và Châu Âu đang tìm cách xem xét các chuỗi cung ứng. Các biện pháp trừng phạt mạnh tay cũng đang gây ra phản ứng dữ dội từ các quốc gia khác – và khiến các nước xích lại gần nhau.

Liên minh Liên nghị viện về Trung Quốc, một tổ chức gồm hơn 200 nhà lập pháp từ 19 quốc gia tháng này đã phát động chiến dịch mua rượu vang của Úc để thể hiện sự ủng hộ.

Trong khi đó, tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Five Eyes, một liên minh tình báo bao gồm Mỹ, Anh, Úc, Canada và New Zealand, đang nghiên cứu các biện pháp đối phó, theo các nguồn ngoại giao. Các quan chức cấp cao của NATO đang đưa ra những tuyên bố có liên quan đến chính sách thương mại của Trung Quốc, các nguồn tin cho biết.

Hiện tại, các thành viên NATO và Five Eyes sẽ thường xuyên và chặt chẽ chia sẻ thông tin liên quan đến xu hướng sử dụng các biện pháp thương mại của Trung Quốc để đáp trả.

Trong tương lai, các thành viên có thể sẽ thảo luận về việc Nhật Bản và Ấn Độ có thể tham gia vào các nỗ lực này.

Hoàng Đan/TQ