Nguyên phó cục trưởng nhận tiền hối lộ, làm ngơ sai phạm của Xuyên Việt Oil

Vụ án tham nhũng liên quan đến Công ty Xuyên Việt Oil và các cá nhân có liên quan, đặc biệt là bà Mai Thị Hồng Hạnh, cựu Giám đốc kiêm Chủ tịch Hội đồng thành viên (HĐTV) Công ty Xuyên Việt Oil, và ông Đặng Công Khôi, nguyên Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính).

Theo kết luận điều tra, bà Mai Thị Hồng Hạnh đã chi gần 30 tỷ đồng để hối lộ nhiều cá nhân, trong đó có ông Đặng Công Khôi. Với vị trí của mình, ông Khôi có quyền hạn kiểm tra và giám sát Quỹ Bình ổn giá tại các doanh nghiệp là thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, trong đó có Công ty Xuyên Việt Oil. Từ tháng 10/2017, ông Khôi trực tiếp phụ trách, chỉ đạo Phòng Giá vật tư sản xuất – đơn vị có chức năng theo dõi, kiểm tra, giám sát Quỹ Bình ổn giá.

Tuy nhiên, từ tháng 10/2017 đến đầu năm 2023, Công ty Xuyên Việt Oil đã không thực hiện gửi sao kê tài khoản Quỹ Bình ổn giá đến Cục Quản lý giá theo quy định. Dù biết rõ tình trạng này, ông Khôi đã không nhắc nhở hay yêu cầu công ty thực hiện đúng quy định pháp luật. Thay vào đó, ông đã gián tiếp tạo điều kiện cho bà Hạnh chiếm dụng và sử dụng trái phép số tiền phải trích nộp vào Quỹ Bình ổn giá.

Kết luận điều tra cũng chỉ ra rằng, do được bà Hạnh chi tiền hối lộ, ông Khôi đã không đề xuất áp dụng biện pháp xử lý kịp thời đối với Công ty Xuyên Việt Oil, điều này đã dẫn đến thất thoát tài sản nhà nước. Vào tháng 6/2019, khi ông Khôi làm trưởng đoàn kiểm tra tại Công ty Xuyên Việt Oil, ông đã phát hiện công ty không nộp tiền vào Quỹ Bình ổn giá nhưng không kiến nghị hay xử lý. Thậm chí, khi bà Hạnh đưa tiền hối lộ, ông Khôi đã từ chối nhận. Tuy nhiên, đến tháng 3/2021, khi ông Khôi tiếp tục làm trưởng đoàn kiểm tra, ông đã yêu cầu công ty phải nộp tiền vào quỹ, dẫn đến việc bà Hạnh bàn bạc với Đinh Tiến Dũng, Kế toán trưởng Công ty Xuyên Việt Oil, để chi hối lộ cho ông Khôi. Kết quả là vào ngày 26/3/2021, ông Dũng đã hối lộ ông Khôi 20.000 USD tại Nhà khách Quốc hội.

Trong quá trình điều tra, Cơ quan An ninh điều tra (Bộ Công an) đã chỉ ra một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng phạm tội, bao gồm các lỗ hổng trong công tác kiểm tra, giám sát Quỹ Bình ổn giá và thu tiền thuế bảo vệ môi trường. Hiện nay, Quỹ Bình ổn giá không được quản lý tập trung mà do doanh nghiệp tự quản lý và báo cáo số dư quỹ về cơ quan quản lý nhà nước. Điều này đã tạo ra lỗ hổng pháp lý, cho phép các doanh nghiệp lợi dụng việc được giao nhiệm vụ quản lý quỹ để chiếm dụng và sử dụng trái phép tiền quỹ, dẫn đến thất thoát tài sản nhà nước.

Để phòng ngừa sai phạm, cơ quan điều tra kiến nghị cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc trích lập và sử dụng Quỹ Bình ổn giá. Cụ thể, các cơ quan quản lý nhà nước cần yêu cầu các thương nhân đầu mối xăng dầu công khai số dư quỹ và tài liệu chứng minh theo định kỳ hàng tháng để đảm bảo tính minh bạch. Ngoài ra, cần sửa đổi và bổ sung các quy định về kinh doanh xăng dầu, đặc biệt là xác định rõ ràng trách nhiệm của từng cơ quan quản lý nhà nước. Một trong những đề xuất là giao một cơ quan duy nhất có quyền hạn và trách nhiệm theo dõi, kiểm tra và giám sát Quỹ Bình ổn giá, hoặc chuyển quyền quản lý quỹ này về cơ quan nhà nước quản lý trực tiếp. Khi phát hiện vi phạm, cần nhanh chóng chuyển hồ sơ đến cơ quan điều tra có thẩm quyền để xem xét và xử lý hình sự.

Trong vụ án này, ông Nguyễn Lộc An, cựu Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), cũng bị cáo buộc nhận hối lộ từ bà Hạnh để giúp đỡ cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu cho Công ty Xuyên Việt Oil. Theo kết quả điều tra, vào tháng 3/2016, bà Hạnh đã gặp gỡ ông An và trình bày mong muốn của Công ty Xuyên Việt Oil trở thành thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu. Tuy nhiên, công ty chưa đáp ứng đủ điều kiện về hệ thống phân phối theo quy định. Ông An đã đồng ý hỗ trợ và yêu cầu bà Hạnh chi từ 5 – 7 tỷ đồng để thực hiện việc này.

Sau khi nhận chỉ dẫn từ ông An, bà Hạnh đã liên hệ với một số doanh nghiệp để ký hợp đồng đại lý bán lẻ xăng dầu, nhằm đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về số lượng đại lý cần thiết. Bà Hạnh đã nhiều lần hối lộ ông An, trong đó có 50 triệu đồng tại lần gặp đầu tiên, và 100 triệu đồng vào tháng 5/2016. Sau khi nhận tiền và hoàn tất các thủ tục, ông An đã ký biên bản xác nhận rằng Công ty Xuyên Việt Oil đáp ứng đủ điều kiện kinh doanh xăng dầu, dù thực tế không thực hiện kiểm tra đầy đủ.

Trước đó, ngày 18/8/2016, đoàn kiểm tra của Bộ Công Thương do ông Nguyễn Lộc An làm trưởng đoàn đã đến kiểm tra thực tế tại Công ty Xuyên Việt Oil và sau đó, ông An đã báo cáo kết quả kiểm tra với Thứ trưởng Bộ Công Thương, đề xuất cấp giấy phép kinh doanh xăng dầu cho công ty này. Ngày 22/8/2016, trên cơ sở đề xuất của ông An, Bộ Công Thương đã cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu cho Công ty Xuyên Việt Oil.

Sau khi nhận được giấy phép, bà Hạnh tiếp tục tặng quà cảm ơn ông An bằng một chiếc đồng hồ hiệu Patek Philippe, mà ông An đã bán được 23.000 USD. Tổng cộng, ông An đã nhận hối lộ 400 triệu đồng tiền mặt cùng chiếc đồng hồ trị giá hơn 921 triệu đồng từ bà Hạnh.

Đáng chú ý, vụ án tham nhũng liên quan đến Công ty Xuyên Việt Oil cho thấy sự phức tạp và tinh vi của các hành vi phạm tội liên quan đến việc lạm dụng chức vụ quyền hạn và hối lộ trong quá trình quản lý và kinh doanh xăng dầu. Những cá nhân liên quan đã lợi dụng lỗ hổng trong các quy định pháp luật và công tác kiểm tra, giám sát để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật, gây thất thoát tài sản nhà nước. Vụ án này là một lời cảnh tỉnh cho các cơ quan quản lý nhà nước về việc cần thiết phải tăng cường kiểm tra, giám sát và sửa đổi các quy định pháp luật để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài sản công.

Bích Ngân