Người dân đòi Công ty Rạng Đông bồi thường 1 tỷ đồng, nhiều hay ít?

Sau 2 tháng khi xảy ra vụ hỏa hoạn nghiêm trọng tại nhà máy của Công ty Bóng đèn phích nước Rạng Đông, vẫn chưa có một đồng nào từ doanh nghiệp này bồi thường cho những người dân bị ảnh hưởng do hậu quả vụ cháy.

Trong mấy ngày qua, báo chí đã đưa tin việc sau 2 tháng xảy ra vụ cháy tại nhà máy chứa sản phẩm, nguyên liệu của Công ty Bóng đèn, phích nước Rạng Đông làm phát tán trên 27 kg thủy ngân- một chất hóa học cực độc ra môi trường, người dân sống ở khu vực quanh nhà máy của Công ty này (Hạ Đình- quận Thanh Xuân, Hà Nội) vẫn chưa được bồi thường.

Không chấp nhận tình trạng đó, vừa qua, nhiều hộ dân khu vực này đã có đơn phản ánh đến các cơ quan chức năng việc doanh nghiệp trên đã từ chối chi trả các bồi thường mà người dân yêu cầu sau vụ cháy.

Cụ thể, các hộ dân đã đề nghị bồi thường tiền khám chữa bệnh cho mỗi người 4 triệu đồng; bồi thường tiền nhà 60 triệu đồng/hộ dân; bồi thường tổn thất tinh thần theo nghị quyết 03/ 2006 NQ-HĐTP của Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội là 15 tháng lương cơ bản cho mỗi cá nhân là 60 triệu đồng; bồi thường mức độ nhiễm thủy ngân là 1 tỷ đồng/0,1 microgram thủy ngân/1 lít máu…

Nghe qua thì có vẻ mức yêu cầu đòi bồi thường hơi cao?. Nhưng có điều chắc chắn là không ai mong muốn đánh đổi sức khỏe của mình lấy khả năng bị tổn hại sức khỏe, tinh thần và vật chất như vậy. Thậm chí, nhìn vào các khoản mục bồi thường, cá nhân người viết bài này cho rằng, đó còn là mức yêu cầu khá thấp. Ví dụ như khoản bồi thường tiền nhà: Chắc chắn giá nhà, đất trên thị trường của các khu đất, nhà ở tại đây sẽ xuống đáng kể sau vụ ô nhiễm và điều này đã được ghi nhận trên thực tế.

Hay các khoản đòi bồi thường tiền khám, chữa bệnh cho mỗi cá nhân là 4 triệu đồng/người cũng là thấp do mỗi người dân không chỉ phải chi phí rất nhiều các khoản viện phí mà họ có lẽ nên tính cả các khoản thu nhập bị mất đi do nghỉ làm việc, nghỉ kinh doanh buôn bán để đi khám chữa bệnh.

Tất nhiên, mức bồi thường cụ thể như thế nào chắc chắn còn phải được tính toán rất kỹ lưỡng căn cứ trên mức độ nhiễm thủy ngân với người dân; các khoản chi phí khám chữa bệnh, ảnh hưởng đến thu nhập… thực tế, được chứng minh bằng các hóa đơn, biên lai, căn cứ theo quy định của nhà nước.

Nhưng vấn đề là Công ty Bóng đèn, phích nước Rạng Đông hiện chưa hề có thiện chí sẽ chi trả tiền bồi thường theo những yêu cầu của các hộ dân, như báo chí đã đưa tin trong tuần qua. Vậy thì, phải có cơ quan nhà nước đứng ra kiểm tra, bắt buộc doanh nghiệp này phải thực hiện bồi thường. Hoặc là các hộ dân sẽ phải kiện công ty này ra trước tòa án để có một phán quyết cho công bằng.

Nếu như những người dân kiện Công ty Bóng đèn, phích nước Rạng Đông ra tòa, buộc doanh nghiệp này phải chi trả tiền bồi thường thì khả năng họ thắng kiện là cao. Bởi vì, điều 602 Bộ luật dân sự 2015 đã có qui định về bồi thường thiệt hại do làm ô nhiễm môi trường có qui định “chủ thể làm ô nhiễm môi trường mà gây thiệt hại thì phải bồi thường theo qui định của pháp luật, kể cả trường hợp chủ thể đó không có lỗi”.

Trong khi đó, đã có nhiều căn cứ, bằng chứng cho thấy doanh nghiệp này đã có những phản ứng chậm trễ trong việc xử lý hậu quả vụ ô nhiễm môi trường do để xảy ra cháy; không trung thực trong việc công bố thông tin… Ủy ban Chứng khoán, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM phải ra thông báo, nhắc nhở Công ty cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông về việc chậm trễ công bố thông tin sau vụ cháy.

Cụ thể, tại văn bản số 1629, các cơ quan này trích dẫn khoản 1, điều 9, Thông tư số 155 ban hành năm 2015 của Bộ Tài chính có quy định phải công bố thông tin trên thị trường chứng khoán trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi xảy ra một trong các sự cố khác có ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh hoặc quản trị của công ty.

Và đó là những nguyên nhân khiến nhiều hộ dân trong khi vực không nắm được thông tin, nguy cơ ô nhiễm từ loại hóa chất đặc biệt nguy hại này.

Đã có nhiều ví dụ cho thấy, ở các nước, những doanh nghiệp để xảy ra ô nhiễm môi trường dù không cố ý, gây hậu quả lớn, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân thường bị xử phạt đồng thời phải bồi thường rất lớn cho từng hộ dân, đến mức có nguy cơ phá sản.

Nhưng ở ta, Công ty Bóng đèn Phích nước Rạng Đông, sau vụ cháy, trong quý III, báo cáo tài chính vẫn cho thấy, công ty này đạt lợi nhuận 64,5 tỷ đồng, tăng 21.8 % so với cùng kỳ. Lợi nhuận cao sau vụ cháy nhưng vẫn từ chối bồi thường cho dân dù hậu quả đã rất rõ ràng. Đây là sự bất công rất lớn cho những hộ dân sống trong khu vực bị ảnh hưởng bởi vụ cháy nghiêm trọng này.

Mạnh Quân