Nghĩ từ câu chuyện từ thiện của ca sĩ Thuỷ Tiên

Những ngày này, chủ đề chính của mọi người khi gặp nhau đầu giờ làm việc ở cơ quan, hàng nước vỉa hè và tràn ngập trên mạng xã hội là chuyện lũ lụt miền Trung và khi những thông tin về thiệt hại được chia sẻ trên báo chí, mạng xã hội, đã có rất nhiều những tấm lòng hảo tâm hướng về người dân vùng lũ. Sự sẻ chia ấy đã giúp người dân phần nào vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống trong mùa lũ.

Sau khi biết tin miền Trung đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi bão lũ, ca sĩ Thuỷ Tiên đã đứng ra kêu gọi đóng góp và nhận được khoản tiền cứu trợ hơn 10 tỉ đồng từ các mạnh thường quân. Sáng 14/10, Thủy Tiên đã có mặt tại Huế, cô đi xuồng đến tận những hộ dân đang chịu ảnh hưởng nặng bởi thiên tai để trao quà. Đi tới địa điểm nào, Thủy Tiên cũng thông báo cho người dân hay tin để nhận quà trong lúc khó khăn vì lũ lụt. Thủy Tiên trích số tiền ra mua những món nhu yếu phẩm như mì gói và nước suối tặng bà con khiến ai nhìn vào cũng xúc động rơi nước mắt. Hành động thơm thảo của nữ ca sĩ này đã được nhân dân trên cả nước ủng hộ, đóng góp chung tay.

Nhìn hình ảnh người phụ nữ nhỏ nhắn, chân trần, mộc mạc, xắn quần lội nước đến từng hộ gia đình tặng mì gói, nước suối khiến ai cũng xúc động rơi nước mắt. Thậm chí cô còn bán không ít nữ trang để làm từ thiện vì cho rằng “tài sản chỉ là vật ngoài thân“. Thủy Tiên còn tận tâm đến mức, phát sóng trực tiếp để người dân biết được cô đang nơi nào, không phải ngóng trông vô vọng từ những kênh không chính thức. Hành động đẹp của Thủy Tiên khiến nhiều người ca ngợi nữ ca sĩ chính là ‘Cô Tiên năm 2020’.

Nhưng theo tôi, hành động từ thiện của Tiên vừa tốt mà lại vừa không tốt. Tốt ở chỗ tấm lòng thơm thảo, quyên góp vật chất hỗ trợ của Tiên đối với bà con đồng bào miền Trung, nhưng cách làm của cô ca sĩ này chưa thực sự tốt. Thiết nghĩ Tiên nên tham khảo ý kiến của cơ quan chức năng như UBND Tỉnh, huyện, xã – nơi xảy ra ngập lụt trước khi đến phát quà từ thiện bởi họ là những người gần dân nhất, họ là người rõ nhất lúc này dân đang cần gì chứ không đơn giản là những thùng mì tôm, chai nước lọc. Người dân cần nhiều hơn gói mỳ để khôi phục cuộc sống trở lại bình thường.

Từ thiện cũng cần đúng lúc đúng chỗ

Tâm lý chung của người Việt Nam thấy ai khổ, ai khó là sẵn sàng giúp đỡ ngay nhưng làm từ thiện cũng cần đúng lúc đúng chỗ. Không thể phủ nhận rằng việc làm từ thiện là rất tốt, rất đáng để noi gương tuy nhiên làm từ thiện thế nào, ủng hộ gì là đúng lại là một câu chuyện khác.

Thực tế có thể nhận thấy rất nhiều lần và với nhiều người trong chúng ta, việc cho đi đã không được làm đúng cách. Ví như câu chuyện phát kẹo cho những đứa trẻ em ở Hà Giang, có lẽ khi cho chúng kẹo chúng ta chỉ nghĩ đơn giản rằng đó là món quà nhỏ dành cho những đứa trẻ nhưng chúng ta không hề biết rằng làm như thế sẽ khiến trẻ em sẵn sàng bỏ học để đi xin kẹo.

Hay như câu chuyện tặng quần áo. Quần áo cũ thì ai cũng có, sau một thời gian dài thì số quần áo cũ ngày càng nhiều. Và điều đầu tiên chúng ta nghĩ là tìm đoàn từ thiện nào đó để tặng hết mớ quần áo cũ đi, mặc dù đó là những bộ quần áo hở hang, thời trang quá mức cho phép, từ thiện như thế thì từ thiện làm chi, rồi số quần áo đó sẽ vào tay ai, liệu người nhận được có cảm thấy ấm lòng hay không?

Và mới đây là câu chuyện ủng hộ rất nhiều mì tôm cho đồng bào lũ lụt, mọi sự giúp đỡ lúc này đều đáng quý. Nhưng sao cứ phải mỳ tôm? Một bạn ở miền Trung, vùng đang chịu lũ đã kêu lên trên một trang mạng xã hội công nhân: “Xin đừng cho chúng tôi mỳ tôm nữa!”. Gói mỳ có thể giúp bà con lót lòng ngay lúc này, trong hôm nay. Nhưng tôi tin bà con cần nhiều hơn thế, đa dạng hơn thế.

Khi làm từ thiện, hãy suy nghĩ một cách thật lòng. Hãy bỏ thời gian ra, một ít thôi cũng được để tìm hiểu xem tổ chức mà mình quyên góp sẽ đi đến nơi nào, làm những công việc gì mà đóng góp cho phù hợp với hoàn cảnh. Thêm vào đó là đừng chỉ nghĩ rằng làm từ thiện là phải cho thật nhiều tiền, vô hình chung những người lười nhác và đầy thương tổn sẽ được tạo ra từ chính đồng tiền mà chúng ta cho đi. Theo mình nghĩ thì từ thiện không nhất thiết phải là cho tiền là đủ, vì ngoài tiền ra thì ta có thể cho nhiều thứ còn hơn thế nữa mà. Vì người nghèo thiếu nhiều thứ mà, đâu chỉ riêng thiếu tiền.

Rất nhiều người nghèo khó khi nhận được một số tiền lớn đã thay đổi tính tình, vì ngay từ đầu chúng ta làm từ thiện đã sai cách, chúng ta đến với họ trong tâm thế của những người có điều kiện hơn, đóng góp chút tiền cho họ bớt khó khăn, vất vả. Cái suy nghĩ tưởng chừng rất đúng ấy là hóa ra đã trở thành một con dao hai lưỡi trong suy nghĩ của họ, vì vốn dĩ họ không có lối thoát trong cuộc sống, ít học hành, không nghề nghiệp và thậm chí là không có một mái nhà nhưng bổng dưng lại nhận được một số tiền quá lớn, loay hoay không biết xoay sở thế nào.

Và việc duy nhất mà họ biết làm đó là tiêu hết số tiền đó vô tội vạ và không đúng mục đích. Đó chính là việc cho đi mà không đúng cách khi làm từ thiện. Cho nên khi quyết định làm từ thiện thì phải suy nghĩ cho thật thấu đáo, hãy tìm hiểu xem họ cần gì, có gì mang giá trị trao đúng nơi, đúng người và đúng hoàn cảnh.

Hải Anh

* Bài viết thể hiện văn phong và quan điểm riêng của tác giả