Thêm 1 nước bị Nga trừng phạt sau khi cấm vận TT Mỹ
Ngành công nghiệp chip đang đối mặt với sự can thiệp ngày càng gia tăng từ cả Trung Quốc và phương Tây vào chuỗi cung ứng, khi họ tăng cường hạn chế xuất khẩu nguyên liệu và thiết bị cần thiết cho sản xuất chip, dẫn đến cuộc chiến thương mại và lo ngại về tương lai của ngành này.
Ngành công nghiệp chip đang đối mặt với sự can thiệp gia tăng từ cả Trung Quốc và phương Tây vào chuỗi cung ứng. Từ ngày 1/8, Trung Quốc sẽ dừng xuất khẩu hai kim loại quan trọng (gali và germani) cần cho sản xuất chip, như một biện pháp đáp trả lại việc Mỹ, Hà Lan và Nhật Bản đã hạn chế xuất khẩu các máy in chip tiên tiến. Hà Lan cũng đã công bố hạn chế tương tự sẽ bắt đầu từ ngày 1/9.
Cuộc chiến thương mại “ăn miếng trả miếng” này diễn ra trong bối cảnh của cuộc đua toàn cầu về trợ cấp để tái sản xuất và bảo đảm sản xuất vi mạch. Mặc dù Trung Quốc đã kiểm soát chặt chẽ nguyên liệu thô, như gali (một phần lớn nguồn cung thế giới) nhưng các công ty chip vẫn im lặng về các biện pháp hạn chế sắp tới trong các báo cáo tài chính gần đây.
Các nhà sản xuất chip hàng đầu của châu Âu, ví dụ như NXP Semiconductors, hiếm khi đề cập đến các hạn chế nguyên liệu thô của Trung Quốc trong các báo cáo tài chính.
Sự “thờ ơ” tương tự cũng xuất hiện đối với các biện pháp hạn chế từ phương Tây, gây kích động và đáp trả từ phía Trung Quốc. Ví dụ, ASML, nhà cung cấp thiết bị chip hàng đầu của Hà Lan, là mục tiêu chính của biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Hà Lan, nhưng công ty này cho biết biện pháp này sẽ không ảnh hưởng lớn đến triển vọng năm 2023 của họ.
Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc không có hậu quả, vì các nhà sản xuất gali và germani của Trung Quốc sẽ phải đăng ký giấy phép xuất khẩu, và phần lớn sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm ngặt của quy trình cấp phép. Các chuyên gia từ công ty nghiên cứu Wood Mackenzie đã bày tỏ sự lo ngại trong báo cáo tháng 7 có tựa đề đáng lo ngại: “Cuộc chiến chip: một dấu hiệu đang nảy sinh?”.
Báo cáo này còn cho rằng: “Nếu quy trình cấp phép hạn chế việc cung cấp nguyên liệu thô cho các nhà sản xuất chip bên ngoài Trung Quốc, điều này sẽ ảnh hưởng đến các thị trường cuối, như thị trường xe điện”, đồng thời kích thức lại ký ức về tình trạng thiếu chip trong năm 2020 và 2021, gây tăng thời gian chờ giao xe.
Một số quốc gia tại châu Âu, đặc biệt là Đức – là người nhập khẩu gali lớn thứ hai sau Nhật Bản – và Hà Lan, có khả năng dễ bị tổn thương.
Mặc dù vậy, mối lo ngại lớn hơn là những biện pháp hạn chế hiện tại chỉ là khởi đầu cho một cuộc chiến thương mại leo thang tiếp theo. Báo cáo từ Wood Mackenzie cho biết: “Mối lo ngại rằng tinh thần bảo hộ này có thể lan rộng sang các lĩnh vực nguyên liệu quan trọng khác”.
Peter Wennink, Giám đốc điều hành của ASML, đã bày tỏ rằng sẽ có thêm biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip từ Mỹ, với sự không chắc chắn đáng kể trên thị trường, trong bối cảnh môi trường địa chính trị đang gây ra những yếu tố bất ổn.
Thông điệp chính là: “Ngành công nghiệp chip đang thức tỉnh trước thực tế là các chính phủ xem việc đảm bảo an ninh quốc gia thông qua việc kiểm soát cung cấp chất bán dẫn là một vấn đề chiến lược quan trọng”.
Cả Mỹ và EU đang triển khai các chương trình trợ cấp có giá trị hàng tỷ USD, chẳng hạn như Đạo luật Chip của EU (43 tỷ euro) và Đạo luật Khoa học và Chip của Mỹ (52 tỷ USD), để thu hút đầu tư từ các công ty như Intel (Mỹ), Samsung (Hàn Quốc) và TSMC (Đài Loan) – những công ty quan trọng trong lĩnh vực này.
Chris Miller, Phó Giáo sư lịch sử quốc tế tại Đại học Tufts, đã chia sẻ trong một sự kiện tại Washington rằng ông đã bất ngờ trước sự thành công của nỗ lực của Mỹ trong việc xây dựng một liên minh kiểm soát xuất khẩu.
Ông Miller nói: “Nếu quay trở lại năm 2018 và hỏi ai có thể thiết lập một chế độ kiểm soát xuất khẩu liên kết các quốc gia từ châu Âu và châu Á, hầu hết mọi người sẽ nghi ngờ điều đó”.
Tuy nhiên, đây là một thực tế mới cho các công ty liên quan, và có thể gây ra những hậu quả không lường trước. Pat Gelsinger, Giám đốc điều hành của Intel, đã tổng kết tại Diễn đàn An ninh Aspen tháng 7 năm nay rằng: “Hiện tại, Trung Quốc chiếm 25-30% tổng xuất khẩu chất bán dẫn. Nếu thị trường nhỏ hơn 25-30%, chúng tôi sẽ xây dựng ít nhà máy hơn”.
Nhận xét này đã bị Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo phản đối, bà cho rằng không có “sự mâu thuẫn nào” giữa biện pháp kiểm soát xuất khẩu sang Trung Quốc và kế hoạch trị giá hàng tỷ USD của Mỹ nhằm tái sản xuất chip.
Ý nghĩa cần nhấn mạnh ở đây là rằng: “Ngành công nghiệp chip đang thức tỉnh và nhận thức về việc các chính phủ coi chất bán dẫn là yếu tố chiến lược quan trọng, và họ không ngần ngại can thiệp để bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia.”
Tuệ Ngô
