Nga “chèo kéo” Trung Quốc mua thêm Su-35 nhưng thất bại – Vì sao điều kiện béo bở bị từ chối?

Một số quan chức Nga cho biết Moscow vẫn không từ bỏ nỗ lực chào bán Su-35 ở Đông Á với hy vọng sẽ nhận được các đơn hàng tiếp theo từ Trung Quốc.

Theo tạp chí MW, sau khi Không quân Nga đưa vào hoạt động các tiêm kích thế hệ 4++ Su-35 vào năm 2014, Trung Quốc đã trở thành khách hàng nước ngoài đầu tiên của mẫu máy bay này trong năm tiếp theo và giữ vững vị trí khách hàng duy nhất đã chính thức đặt hàng Su-35 cho tới khi hợp đồng của Ai Cập được xác nhận vào năm 2019.

Su-35 là mẫu tiêm kích hạng nặng được Liên Xô bắt đầu phát triển vào cuối những năm 1980 và nếu liên bang này không sụp đổ thì nó có thể sẽ được đưa vào hoạt động sớm hơn 15 năm so với thực tế hiện nay.

Su-35 là phiên bản nâng cấp sâu của Su-27 Flanker – vốn được đánh giá rộng rãi là mẫu máy bay chiến đấu đáng gờm nhất trên thế giới trong tác chiến không-đối-không kể từ khi nó được đưa vào biên chế năm 1985 và cho tới trước khi Mỹ tung ra mẫu tiêm kích tàng hình thế hệ 5 đầu tiên trên thế giới F-22 Raptor trong tháng 12/2005.

Trung Quốc cũng là khách hàng nước ngoài đầu tiên của Su-27, coi đó là phương tiện đối phó hiệu quả với các tiêm kích thế hệ 4 F-15 Eagle đang được Mỹ và Nhật Bản triển khai. Sau đó, Trung Quốc tiếp tục mua phiên bản hai chỗ ngồi của Su-27 [tức Su-30] vào cuối những năm 1990. Tuy nhiên, Su-30 được mua chủ yếu để đảm nhận các nhiệm vụ tấn công hàng hải, nó không được chuyên sâu cao về tác chiến không-đối-không.

Về sau, Trung Quốc đã hiện đại hóa sâu rộng Su-27 và chế tạo một biến thể máy bay mới dựa trên thiết kế đó, gọi là J-11B.

Mặc dù Trung Quốc đã mua Su-27 và Su-30 với số lượng lớn nhưng đối với Su-35, họ mới chỉ đặt hàng 24 chiếc và không có ý định mua thêm. Bất chấp điều đó, một số quan chức Nga cho biết Moscow vẫn không từ bỏ nỗ lực chào bán Su-35 ở Đông Á với hy vọng sẽ nhận được các đơn hàng tiếp theo, do không có loại máy bay nào trong biên chế Trung Quốc được triển khai với số lượng ít như Su-35.

Các chuyên gia Nga cũng đặt ra khả năng về một thỏa thuận cho phép Trung Quốc sản xuất Su-35 theo giấy phép nhưng cuối cùng, khả năng này khá mong manh do Ấn Độ có tiềm năng trở thành ứng viên cao hơn trong trường hợp này.

Vì sao Trung Quốc không mặn mà với Su-35?

Theo tạp chí MW, nguyên nhân khiến Trung Quốc không mấy hứng thú với Su-35 nằm ở vị thế của ngành công nghiệp quốc phòng Trung Quốc hiện tại (tính đến năm 2015, ngành này đã cho ra đời nhiều máy bay chiến đấu tiên tiến hơn Su-35) và lý do căn bản khiến Trung Quốc muốn mua 24 chiếc máy bay từ Nga.

Ngành hàng không quân sự Trung Quốc đã vượt mặt Nga, từ công nghệ máy bay không người lái, tên lửa không-đối-không tàng hình, hệ thống liên kết dữ liệu, radar quét mạng pha điện tử chủ động (AESA) cho tới động cơ (Bắc Kinh đang dần thu hẹp khoảng cách với Moscow khi phát triển động cơ WS-10C).

Tuy nhiên, quyết định mua Su-35 mang lại cho Trung Quốc 3 cái lợi đáng kể. Đầu tiên, nó vun đắp mối quan hệ tốt đẹp hơn với Nga và thể hiện sự đoàn kết với Moscow sau cuộc khủng hoảng Crimea và trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Nga với NATO. Thỏa thuận Su-35 trị giá 2 tỷ USD, cùng thỏa thuận đặt mua S-400 với giá trị tương tự đã giúp thúc đẩy nền kinh tế Nga.

Thứ 2, Su-35 sẽ cho phép Trung Quốc tích lũy kinh nghiệm vận hành các mẫu máy bay chiến đấu hiện đại đến từ một trong những nền công nghiệp quốc phòng hàng đầu thế giới. Kinh nghiệm có được với Su-35 sẽ có lợi cho các nỗ lực hiện đại hóa lực lượng máy bay của Trung Quốc.

Thứ 3, và cũng là lý do quan trọng nhất, là sự chuyển giao các công nghệ dùng cho động cơ vector lực đẩy 3 chiều – điều mà hiện chỉ có Nga đạt được. Những công nghệ này đã được ứng dụng để tăng cường khả năng cơ động cho tiêm kích hạng nhẹ J-10C của Trung Quốc, và có thể sẽ sớm được sử dụng cho tiêm kích hạm J-15, cùng một số mẫu máy bay khác.

Theo MW, nỗ lực chào bán Su-35 của Nga được cho là còn bao gồm những gợi ý béo bở về việc chuyển giao công nghệ nhưng các mẫu tiêm kích do Trung Quốc phát triển, như J-10C, J-16 và J-20 – với các khả năng của dòng tiêm kích thế hệ mới – đã làm suy yếu rất nhiều sự hấp dẫn của mẫu chiến đấu cơ Nga.

Những thông tin “giật mình” về Hải quân Trung Quốc: Nhân tố X đứng sau nỗi lo sợ của Mỹ là gì?

Toàn bộ các thiết kế mới của Trung Quốc đều được trang bị tên lửa tầm xa PL-15 với radar AESA, cùng với bộ cảm biến tiên tiến.

Xét về hệ thống điện tử hàng không và một số tính năng khác, các mẫu máy bay chiến đấu mới nhất của Trung Quốc đã vượt trội Su-35, do đó MW cho rằng khó có khả năng Bắc Kinh xuôi theo thỏa thuận chuyển giao công nghệ.

Theo MW, thật may cho Nga rằng Trung Quốc dường như không có kế hoạch chào bán các tiêm kích hạng nặng như J-16 hoặc J-11D. Nếu không, chúng sẽ là các đối thủ trực diện của Su-35 do có độ tinh vi cao hơn và giá cả cạnh tranh hơn.

Tạp chí này dự đoán, nếu Nga tìm cách quay trở lại thị trường chiến đấu cơ của Trung Quốc thì họ sẽ phải cân nhắc tới một chương trình hợp tác phát triển, hoặc hướng tới một mẫu máy bay chiến đấu/đánh chặn mới với các công nghệ của thế hệ 6 như Su-57 hoặc MiG-41.

QS/DN&TT