Nếu không đấu giá đất Thủ Thiêm, nhà nước thất thu cực lớn, chủ đầu tư hưởng lợi

Nói về vụ đấu giá đất ở Thủ Thiêm, đại biểu Quốc hội cho rằng, nếu cho phép chuyển đổi đất để xây dựng nhà ở thương mại không qua đấu giá, đấu thầu, chỉ có nhà đầu tư được lợi, nhà nước, người dân sẽ thất thu.

Sáng 10.1, Quốc hội thảo luận trực tuyến dự án luật sửa đổi, bổ sung 8 luật, gồm: luật Đầu tư công, luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, luật Đầu tư, luật Đấu thầu, luật Điện lực, luật Doanh nghiệp, luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, và luật Thi hành án dân sự.

Trong nội dung sửa đổi luật Đầu tư, Chính phủ đề xuất sửa đổi khoản 1 điều 23 luật Nhà ở theo hướng cho phép chuyển đổi các loại đất không phải đất ở để đầu tư xây dựng nhà ở thương mại mà không phải thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án.

Nêu ý kiến thảo luận, đại biểu Ngô Trung Thành (Đắk Lắk), Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội, cho rằng việc sửa đổi theo đề xuất của Chính phủ chỉ giúp tháo gỡ vướng mắc cho nhà đầu tư, chủ dự án trong khi những hệ lụy nó mang lại là “không hề đơn giản”, cần phải xem xét thấu đáo.

Ông Thành phân tích nếu thực hiện đấu giá, đấu thầu thì giá trị địa tô mang lại cho nhà nước rất lớn.

“Ví dụ nổi bật nhất thời gian qua là đấu giá 1 ha đất Thủ Thiêm mang lại 24.500 tỉ đồng (tương đương 1 tỉ USD). Nếu diện tích này không đấu thầu, nhà đầu tư nộp tiền chuyển đổi mục đích sử dụng đất, thử tính 100 triệu đồng 1 m2, thì chỉ thu được 1.000 tỉ đồng, chưa bằng số lẻ của bán đấu giá”, ông Thành dẫn chứng, và cho rằng nếu sửa đổi như đề xuất của Chính phủ thì nhà nước và người có đất không thu được bao nhiêu.

“Chênh lệch địa tô sẽ cơ bản thuộc về nhà đầu tư, chủ dự án. Đây là vấn đề rất bất hợp lý”, ông Thành nhấn mạnh và cho rằng, đất đai thuộc sở hữu toàn dân, nhà nước quản lý, do đó, chênh lệch địa tô phải thuộc về nhà nước và toàn dân.

Cũng theo ông Thành, với nội dung sửa đổi như đề xuất, “chắc chắn dẫn đến phong trào gom đất”, giá đất bị đẩy lên cao hệ lụy sẽ phát sinh nhiều và rất lớn.

“Giá đất bị đẩy lên cao thì công tác bồi thường giải phóng mặt bằng đã khó càng khó. Khiếu nại tố cáo trong đất đai sẽ càng tăng, càng nóng nhiều hơn. Bởi vì nguyên nhân sâu xa dẫn đến khiếu nại tố cáo, khó khăn giải phóng mặt bằng chủ yếu là chênh lệch giá bồi thường với giá trên thực tế”, ông Thành phân tích.

Từ đó, ông Thành đề nghị Quốc hội chưa nên sửa đổi khoản 1 điều 23 luật Nhà ở như Chính phủ đề xuất.

Đồng tình quan điểm này, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho rằng, việc sửa đổi như Chính phủ đề xuất “sẽ gây ra tình trạng thất thoát” vì chủ đầu tư chỉ cần trả tiền theo quy định.

“Như vậy, dù có chuyển đổi mục đích sử dụng đất ở giữa Bờ Hồ hoặc trên đường Nguyễn Huệ ở TP.HCM cũng phải trả tiền đất 312 triệu/m2. Điều này sẽ tạo sự băn khoăn rất lớn về nguồn lực của nhà nước nên việc này phải hết sức cân nhắc”, ông Cường nêu, và đề nghị nếu “buộc lòng” phải sửa thì phải quy định rõ tính tiền đất theo giá thị trường.

Trong khi đó, đại biểu Phan Thái Bình (Quảng Nam) lại cho rằng, theo quy định của luật Đất đai và các quy định về giá, thì giá đất đai do cơ quan nhà nước thẩm quyền quyết định, do đó, thất thoát hay không là do định giá không sát với thị trường, chứ không phải do sử dụng. Từ đó, ông Bình đề nghị việc định giá đất đai phải sát với giá thị trường.

Giá trị mang lại lớn hơn chênh lệch địa tô

Đại biểu Trần Hữu Hậu (Tây Ninh) cho rằng, nếu chỉ so sánh đơn thuần như nhiều đại biểu nêu thì đúng là có sự chênh lệch lớn. Tuy nhiên, vấn đề ở đây lại khác.

Theo đại biểu Hậu, đất được chuyển đổi để xây dựng nhà ở thương mại ở đây là đất đã có quyền sử dụng hợp pháp và là đất của chính nhà đầu tư nhà ở thương mại.

“Như vậy, căn cứ pháp luật nào để nhà nước có thể thu hồi đem đấu giá? Rồi nếu người trúng đấu giá là người khác lại xây dựng nhà ở thương mại trên đất của họ?”, đại biểu Hậu nêu.

Ông Hậu cũng cho rằng, bất cập trong luật Đầu tư 2020 nằm ở chỗ: Giả sử có 2 khu đất kề nhau, khu A có một phần đất ở thì được phép chuyển đổi mục đích để xây nhà thương mại, trong khi khu B không có mét vuông nào thì không được chuyển đổi. “Đây là sự trớ trêu của quy định hiện hành”, ông Hậu nêu.

“Quy định hiện hành còn tạo ra câu chuyện con gà quả trứng. Đó là, nếu muốn có chủ trương đầu tư thì phải có quyền sử dụng đất ở, còn nếu muốn có quyền sử dụng đất ở thì phải có chủ trương đầu tư, gây nên nhiều trì trệ trong thời gian qua”, ông Hậu phân tích.

Ông Hậu cho rằng, việc sửa đổi như đề xuất là hợp lý, hợp tình và hợp thực tiễn.

“Nó sẽ tháo gỡ nút thắt hiện nay trong phát triển nhà ở thương mại, thu hút nguồn lực xã hội cho sự phát triển lĩnh vực này. Khi các nhà đầu tư nhà ở thương mại phát triển sẽ tạo nên khu tập trung dân cư mới sẽ kéo theo sự phát triển thượng mại, dịch vụ, thay đổi bộ mặt đô thị. Nhà nước sẽ thu được nhiều giá trị, trong đó có những giá trị không thu được bằng tiền. Tôi tin rằng, giá trị ấy lớn hơn nhiều so với chênh lệch địa tô mà các đại biểu cho rằng nhà nước sẽ mất”, ông Hậu phân tích.

Minh Ngọc