Nền kinh tế thứ 4 thế giới đối mặt với nhiều thách thức trong năm 2024

Nền kinh tế lớn nhất châu Âu đang chịu áp lực từ nhiều phía, từ khủng hoảng năng lượng, cuộc đình công, đến những vấn đề cơ cấu. Đức đã suy giảm lần đầu tiên vào năm ngoái, kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, và dự kiến sẽ tăng trưởng chậm nhất trong năm 2024, chỉ đạt mức 0,5%. Để đối phó với những thách thức kinh tế, Đức cần một cuộc chuyển đổi kinh tế cơ bản, nhưng liệu chính phủ có đủ quyết tâm và khả năng để thực hiện điều đó?

Khủng hoảng năng lượng và những cuộc đình công ảnh hưởng đến sản xuất công nghiệp.

Một trong những nguyên nhân chính khiến nền kinh tế Đức suy yếu là khủng hoảng năng lượng do xung đột ở Ukraine. Đức phụ thuộc nhiều vào khí đốt từ Nga, nhưng việc Nga tăng giá và giảm cung ứng đã gây ra thiếu hụt nghiêm trọng cho nước này. Theo Hiệp hội Công nghiệp Đức, giá khí đốt ở Đức đã tăng gấp đôi so với năm ngoái, đạt mức cao nhất trong lịch sử. Điều này đã làm tăng chi phí sản xuất và giảm lợi nhuận của các doanh nghiệp, đặc biệt là các ngành tiêu thụ nhiều năng lượng như thép, hóa chất, và giấy. Sự sụt giảm của sản xuất công nghiệp Đức thể hiện rõ trong số liệu công bố ngày 7/2, cho thấy sản xuất công nghiệp của Đức trong tháng 12 vừa qua đã giảm tháng thứ 7 liên tiếp, mức sụt giảm kéo dài nhất từ trước đến nay.

Một nguyên nhân khác khiến nền kinh tế Đức gặp khó khăn là các cuộc đình công của các nhân viên mặt đất hãng hàng không Lufthansa, các nhân viên lái tàu, và các nông dân. Các cuộc đình công này đều nhằm phản đối chế độ tiền lương, trợ cấp, và điều kiện làm việc của các ngành nghề này. Các cuộc đình công đã gây ra tình trạng hỗn loạn giao thông trong những tuần gần đây, khiến hàng ngàn chuyến bay bị hủy hoặc trì hoãn, hàng triệu hành khách bị ảnh hưởng, và hàng trăm triệu euro thiệt hại. Các đường cao tốc cũng bị những nông dân tức giận chặn lại, khi họ phản đối kế hoạch cắt giảm trợ cấp và áp đặt các quy định mới về bảo vệ môi trường.

Chuyển đổi kinh tế và những bước đi thăm dò của chính phủ.

Nền kinh tế Đức không chỉ phải đối mặt với những khó khăn ngắn hạn, mà còn phải giải quyết những vấn đề mang tính cơ cấu, từ tình trạng thiếu lao động và quan liêu đến cơ sở hạ tầng vật chất và kỹ thuật số lỗi thời. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Đức có tỷ lệ lao động tham gia thị trường lao động thấp nhất trong các nước G7, chỉ 56,4% vào năm 2023. Điều này là do dân số già đi, dòng chảy nhập cư giảm, và sự thiếu hụt của nguồn nhân lực có kỹ năng cao. Đức cũng bị chỉ trích vì quan liêu quá mức, khi chính phủ duy trì ngân sách cán cân hoặc thặng dư trong nhiều năm, trong khi không đầu tư đủ vào cơ sở hạ tầng và giáo dục. Một ví dụ là chỉ có 19% hộ gia đình ở Đức được kết nối Internet cáp quang, trong khi mức trung bình của châu Âu là 56%, theo báo cáo gần đây của Ủy ban châu Âu. Điều này đã làm giảm năng suất và cạnh tranh của nền kinh tế Đức trong thời đại số hóa.

Chính phủ Đức đã có những bước đi thăm dò theo hướng chuyển đổi kinh tế, với việc chuyển sang khuyến khích đầu tư, tăng cấp vốn cho các công ty khởi nghiệp, đẩy nhanh quá trình phê duyệt các dự án cơ sở hạ tầng và nới lỏng quy định nhập cư cho công nhân lành nghề. Trong năm 2023, chính phủ Đức đã thông qua một gói kích thích kinh tế trị giá 130 tỷ euro, trong đó có 50 tỷ euro dành cho các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, xe điện, và mạng 5G. Chính phủ Đức cũng đã tăng ngân sách dành cho nghiên cứu và phát triển lên 3,5% GDP vào năm 2023, và đặt mục tiêu là 3,7% vào năm 2024. Ngoài ra, chính phủ Đức cũng đã ban hành một luật mới cho phép các công nhân ngoại quốc có kỹ năng cao được nhập cư và làm việc tại Đức dễ dàng hơn, nhằm giải quyết tình trạng thiếu lao động.

Những thách thức và triển vọng của nền kinh tế Đức trong tương lai.

Mặc dù đã có những nỗ lực để cải thiện tình hình kinh tế, nhưng Đức vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức và bất ổn trong tương lai. Các nhà kinh tế, các tổ chức quốc tế, và các chuyên gia đều đưa ra những dự báo, nhận xét, và khuyến nghị khác nhau về triển vọng kinh tế của Đức trong năm 2024 và những năm tiếp theo. Một số dự báo bi quan hơn, cho rằng GDP Đức sẽ giảm năm thứ hai liên tiếp, khi nền kinh tế phải vật lộn với thời kỳ giá nhiên liệu cao suốt thời gian dài, chi phí vay cao và nhu cầu đối với hàng hóa Đức yếu ở cả trong và ngoài nước. Một số dự báo lạc quan hơn, cho rằng Đức sẽ hồi phục dần trong nửa cuối năm 2024, khi khủng hoảng năng lượng được giải quyết, các cuộc đình công kết thúc, và các biện pháp kích thích kinh tế bắt đầu phát huy tác dụng. Một số dự báo thận trọng hơn, cho rằng Đức sẽ tăng trưởng ở mức thấp trong nhiều năm tới, khi nền kinh tế phải đối mặt với những thách thức lớn như biến đổi khí hậu, toàn cầu hóa, và cạnh tranh từ các nền kinh tế mới nổi.

Nền kinh tế Đức đang trải qua một giai đoạn khó khăn và bất ổn, khi phải đối mặt với nhiều thách thức từ khủng hoảng năng lượng, cuộc đình công, đến những vấn đề cơ cấu. Đức đã suy giảm lần đầu tiên vào năm ngoái, và có thể sẽ tiếp tục giảm hoặc tăng trưởng chậm trong năm 2024. Để đối phó với những thách thức kinh tế, Đức cần một cuộc chuyển đổi kinh tế cơ bản, nhưng cũng phải vượt qua những rào cản chính trị và xã hội. Triển vọng kinh tế của Đức trong tương lai còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố bên ngoài, như tình hình quốc tế, biến đổi khí hậu, và cạnh tranh toàn cầu.

Hồng Anh