Nắm hàng tỷ USD vũ khí Mỹ, Taliban sẽ tự biến mình thành quân đội hùng mạnh hay… đem bán lấy tiền?
Khi chiếm quyền kiểm soát Afghanistan, Taliban đã thu giữ được vô số khí tài quân sự Mỹ [trị giá hàng triệu, thậm chí hàng tỷ USD] từng thuộc về quân đội Afghanistan.
CHIẾN THẮNG BIỂU TƯỢNG CHO TALIBAN
Hình ảnh từ những khu vực do Taliban chiếm giữ cho thấy tổ chức này đang có trong tay các loại súng, xe thiết giáp, máy bay không người lái do Mỹ sản xuất và thậm chí trực thăng Black Hawk trứ danh.
Các nhà phân tích đã thông kê sơ bộ số vũ khí mà tổ chức hồi giáo cực đoan này thu được trong những tuần gần đây thậm chí còn nhiều và “chất” ngang trang bị của một số quốc gia thành viên NATO.
Ngoài những khí tài trên, các chuyên gia còn lo ngại rằng tổ chức hồi giáo cực đoan này sẽ có được công nghệ tinh vi của Mỹ, trong đó có các thiết bị sinh trắc học mà quân đội Mỹ sử dụng để nhận diện những người Afghanistan tham gia hỗ trợ Mỹ và đồng minh.
“Taliban đã bắt đầu sử dụng thiết bị quân sự tinh vi mà họ thu giữ được từ các lực lượng an ninh quốc gia Afghanistan trong những năm gần đây” – Robert Crews, một chuyên gia về Afghanistan tại Đại học Stanford nhận định – “Họ đã sử dụng mọi thứ, từ kính nhìn đêm và kính ngắm cho tới súng trường bắn tỉa, xe bọc thép và các hệ thống pháo”.
Việc chiếm giữ được công nghệ Mỹ có thể xem như một chiến thắng biểu tượng cho Taliban khi trong nhiều thập kỷ, tổ chức này đã phải chiến đấu bằng các loại vũ khí thô sơ, luôn lo sợ sức mạnh không quân và công nghệ Mỹ.
“Giờ đây Taliban đã biết giá trị của các loại vũ khí tinh vi”, Ibraheem Bahiss – một chuyên gia về Taliban tại Tổ chức khủng hoảng quốc tế nhận định.
việc để mất quá nhiều khí tài Mỹ như thế là một sự bẽ bàng đối với Washington. Song, đối với Taliban, công nghệ hữu dụng nhất có thể là công nghệ thấp, không nhất thiết phải là công nghệ do Mỹ phát triển. Ví dụ, tổ chức này đã cho thấy khả năng sử dụng hệ thống pháo D-30 từ thời Liên Xô.
VŨ KHÍ MỸ SẼ RA SAO TRONG TAY TALIBAN?
Theo nhà phân tích Joseph Dempsey tại Viện Các nghiên cứu chiến lược ở London, Taliban sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì hoặc thậm chí vận hành phần lớn máy bay Mỹ bởi mức độ phức tạp công nghệ của chúng.
Trong thời kỳ cầm quyền của Taliban những năm 1990, giới lãnh đạo Taliban tỏ ra không mấy quan tâm tới các tiến bộ của đời sống hiện đại. Họ cấm TV, băng cassette, máy ghi hình và đã tìm cách điều hành một chính phủ bằng máy bộ đàm, cũng như máy ghi chú.
Tuy nhiên, tổ chức này vẫn sử dụng khí tài quân sự khi có thể. Trong những năm 1990, họ đã vận hành một lực lượng không quân quy mô nhỏ, chủ yếu gồm máy bay do Nga sản xuất, với khoảng 20 chiếc MiG-21.
“Lực lượng không quân Taliban” là tàn tích của một lực lượng hùng mạnh lần đầu tiên được thành lập vào năm 1919 dưới thời Vua Amanulla, phần lớn phụ thuộc vào chuyên môn của các phi công và nhân viên kỹ thuật dưới sự kiểm soát của Taliban.
Chuyên gia Bahiss cho rằng Taliban có thể sẽ xây dựng lực lượng dựa trên kinh nghiệm này. Khó có khả năng họ sẽ tìm cách bán vũ khí lấy tiền.
“Tôi nghĩ nhiều khả năng họ sẽ tìm cách duy trì chúng để tăng cường năng lực quân sự chống lại các lực lượng phản kháng tiềm tàng” – Ông Bahiss nhận định.
Trong khi đó, chuyên gia Dempsey cho rằng Mỹ đã “lưu tâm ngay từ đầu đến những vũ khí và công nghệ mà họ chuyển giao cho lực lượng không quân Afghanistan” để phòng tránh rủi ro.
Taliban đã cho thấy họ sẵn sàng và sẵn lòng sử dụng các loại vũ khí cá nhân do Mỹ sản xuất, cùng các công nghệ khác. Các công nghệ phi vũ khí như các thiết bị sinh trắc học có thể sẽ được họ sử dụng để tìm kiếm những mối đe dọa tiềm tàng đang ẩn náu.
Tuy nhiên, việc Taliban có thực sự sử dụng được các công nghệ tiên tiến nhất hay không thì vẫn còn phải xem xét. Ví dụ, máy bay Mỹ thường yêu cầu công tác bảo trì phức tạp, ngay cả các quốc gia khác cũng đang gặp khó khăn với vấn đề này.
Taliban có thể sẽ gặp phải những khó khăn tương tự như lực lượng Afghanistan: Khi không có sự hỗ trợ [thường từ các nhà thầu nước ngoài], phần lớn công nghệ ấn tượng nhất của Mỹ sẽ trở nên gỉ sét.
Khai Tâm
