Mỹ rút khỏi Ukraine, trao ấn kiếm cho Nga
Khi Mỹ từng bước rút khỏi vai trò dẫn dắt trong hỗ trợ Ukraine, điều xảy ra không phải là khoảng thời gian nghỉ ngơi chiến lược của phương Tây, mà là một khoảng trống quyền lực. Việc thúc ép các thành viên NATO chi 5% GDP cho quốc phòng đến năm 2035 – được cho là quyết định định mệnh của ông Donald Trump – không phản ánh sự củng cố liên minh, mà chuyển giao trách nhiệm.
Nói cách khác, Mỹ đang “trả lại” châu Âu cho người châu Âu, và điều đó làm sụp đổ một trong những trụ cột then chốt trong chiến lược phòng ngự tập thể của NATO: tính liên tục và dẫn dắt của Washington.
Tại thời điểm NATO còn mải bàn về quy tắc chi tiêu quốc phòng, hệ thống phòng không chung Sky Shield vẫn chưa hình thành, và các nước EU vẫn loay hoay trong cơ chế viện trợ chung, thì Nga đã có lợi thế về thời cơ.
Nga không cần vượt trội về công nghệ, họ chỉ cần sự rút lui chiến lược của phương Tây. Và điều đó đang diễn ra.
Sự thiếu vắng hỗ trợ quân sự từ Mỹ khiến chiến trường Ukraine bị mất cân bằng, tạo điều kiện cho Moscow đẩy mạnh chiến dịch quân sự cả về mặt thực địa lẫn ngoại giao. Giống như một chiếc “lá chắn địa chính trị” tạm thời bị hạ xuống, Nga có thể tiến công mà không gặp phải áp lực phản ứng tương xứng từ liên minh phương Tây.
Nếu giai đoạn 2022–2023, Ukraine từng được phương Tây ca ngợi như “tấm gương dân chủ”, thì đến nay, Kyiv dường như đang trở thành đối tượng bị chi phối hơn là chủ thể độc lập trong ván bài địa chính trị.
Sự rút lui của Mỹ khiến vai trò quốc tế của ông Zelensky suy yếu nghiêm trọng. Ông không còn nhiều lựa chọn ngoài việc hoặc:
Cao giọng đòi độc lập chiến lược, nhưng đánh đổi bằng việc mất đi lòng tin từ các nhà tài trợ phương Tây.
Hoặc thu mình để thích nghi, chấp nhận các điều kiện viện trợ đi kèm ràng buộc, đồng thời đối mặt với cuộc khủng hoảng chính trị nội bộ.
Trong bối cảnh đó, chính quyền Kyiv đang đứng trước sự xói mòn niềm tin nội bộ, từ các đảng đối lập đến người dân. Nền kinh tế suy thoái, tiến trình bầu cử bị trì hoãn, và dư luận bắt đầu hoài nghi về sự minh bạch của chính quyền – đây không chỉ là khủng hoảng an ninh mà là khủng hoảng thể chế.
Một khi Washington rút lui khỏi vai trò “máy bơm tài chính – vũ khí – hậu cần” cho Ukraine, châu Âu lẽ ra cần lấp đầy khoảng trống đó. Nhưng EU không có công cụ tài chính thống nhất, không có cơ chế chỉ huy quân sự tập trung, và đặc biệt là thiếu động cơ chính trị để hành động quyết đoán.
Điều này tạo nên một hiện tượng “chia rẽ trách nhiệm”: các nước viện trợ theo năng lực và lợi ích riêng, dẫn đến không ai đủ lớn để giữ vai trò đầu tàu, cũng không ai chịu hoàn toàn trách nhiệm.
Nếu Ukraine thất bại, đó không phải là chiến thắng tuyệt đối của Nga, mà là hệ quả của sự phân rã chiến lược trong nội bộ phương Tây. Nga không cần phải thay đổi chiến thuật – họ chỉ cần kiên nhẫn chờ đợi sự mỏi mệt và rút lui của đối phương.
Cuộc chiến tại Ukraine đang bước vào một giai đoạn mới – nơi mà các toan tính địa chính trị, sự mệt mỏi viện trợ, và những toan lo chính trị nội bộ ở phương Tây có thể còn quan trọng hơn cả xe tăng và tên lửa trên chiến trường.
Thảo Nguyên
