Mỹ, Nga… được lợi gì khi chuyển giao công nghệ vaccine cho các quốc gia như Việt Nam?

Trang The BMJ vừa qua đã có bài viết trích dẫn ý kiến từ chuyên gia y tế tại trường Y Havard, ông Parsa Erfani và các cộng sự nói về tầm quan trọng và lợi ích đạt được giữa các quốc gia với nhau khi chuyển giao công nghệ vaccine Covid-19.

Theo BMJ, không chỉ ở Việt Nam, việc chuyển giao công nghệ vaccine đang diễn ra sôi động trên khắp thế giới. Tại Việt Nam: Tập đoàn Vingroup hiện đàm phán chuyển giao công nghệ với Công ty Arcturus, Mỹ; Công ty AIC và Công ty Vabiotech cũng đã ký thỏa thuận với Công ty Shionogi (Nhật Bản), chuẩn bị triển khai thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 tại Việt Nam và chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine do Nhật Bản nghiên cứu; Việc chuyển giao công nghệ với vaccine của Nga cũng sẽ được thực hiện vào cuối năm nay.

Mới nhất, Tổng thống Joe Biden cho biết, Mỹ cũng đang tiếp tục nỗ lực giúp Ấn Độ và các quốc gia khác có thể tự sản xuất vaccine.

Trước làn sóng sôi động trên, trang BMJ đặt ra câu hỏi rằng “Tại sao các quốc gia giàu lại muốn chuyển giao công nghệ vaccine cho các quốc gia khác, trong khi độc quyền có thể giúp họ kiếm bộn tiền từ khủng hoảng dịch bệnh?”.

Rõ ràng, về lợi ích thì các quốc gia như Mỹ, Nga, Anh…đều sẽ ảnh hưởng vô cùng lớn nếu cả thế giới đều chìm vào dịch bệnh không có lối ra. Lúc đấy, các nước giàu sẽ thiệt hại nếu “bỏ mặc” các nước đang phát triển.

Trước đó, IMF đã đưa ra cảnh báo về mối nguy hiểm đối với các nền kinh tế trên toàn thế giới, kể cả các nước phát triển, chừng nào các biến thể virus Covid-19 mới còn tiếp tục phát triển: “Quá trình phục hồi của các nền kinh tế sẽ không được đảm bảo, ngay cả ở những quốc gia có tỷ lệ lây nhiễm rất thấp, chừng nào Covid-19 vẫn còn tồn tại ở đâu đó“.

Vì thế, theo BMJ, nếu thế giới thất bại trong mục tiêu miễn dịch cộng đồng toàn cầu, các biến thể Covid-19 có khả năng lây nhiễm cao sẽ tiếp tục tồn tại. Quỹ này ước tính, các biến thể mới của Covid-19 tại các quốc gia đang phát triển có thể làm chệch hướng sự phục hồi, làm thiệt hại tổng cộng 4,5 nghìn tỷ USD trên toàn cầu vào năm 2025, và hơn một nửa trong số đó đánh vào các nước giàu.

Theo ông Parsa Erfani và các cộng sự tại Harvard, việc chuyển giao công nghệ sản xuất Covid-19 là rất quan trọng để tăng nguồn cung, đạt được khả năng miễn dịch cộng đồng cho toàn cầu.

Theo nghiên cứu của Parsa Erfani và các cộng sự, đến cuối tháng 6/2021, 46% người dân ở các nước thu nhập cao đã được tiêm ít nhất một liều vaccine Covid-19. Tỷ lệ này cao hơn nhiều so với 20% ở các nước thu nhập trung bình và chỉ 0,9% ở các nước thu nhập thấp. Một số quốc gia giàu sẽ mua nhiều vaccine hơn mức cần thiết, trong khi nguồn cung vaccine vẫn còn hạn chế, trang BMJ dẫn chứng số liệu.

Việc phân phối vaccine công bằng cho các nhóm dân số có nguy cơ cao nhất trên thế giới đòi hỏi một cách tiếp cận đa hướng, bao gồm phát triển và phê duyệt vaccine; mở rộng phạm vi sản xuất; hợp lý hóa việc vận chuyển, lưu trữ và phân phối; và xây dựng niềm tin về vaccine.

Theo BMJ, rào cản đối với việc cung cấp đủ vaccine hiện nay không phải là thiếu các lựa chọn về vaccine, mà liên quan đến tình trạng độc quyền về công nghệ sản xuất. Nếu không giải quyết được điểm nghẽn này, sẽ không có đủ lượng vaccine trong tương lai gần để ngăn chặn sự lây lan của các biến thể.

Vì thế, việc loại bỏ các rào cản về công nghệ sản xuất vaccine sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho những nỗ lực đáp ứng nhu cầu, thu hút nhiều nhà sản xuất hơn và cuối cùng mang lại nhiều vaccine hơn trong thời gian ngắn hơn. Hơn nữa, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sản xuất vaccine cũng gián tiếp làm tăng nhu cầu về nguyên liệu và hoạt chất. Nếu lập kế hoạch trước để dự đoán và mở rộng sản xuất nguyên liệu thô, có thể tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc sản xuất vaccine.

Từ xưa đến nay, Việt Nam được xem là một trong những quốc gia sản xuất vaccine có tiếng trên thế giới. Trong lịch sử, Việt Nam đã tự làm ra nhiều loại vaccine khác như: Vaccine viêm gan B từ huyết tương người, vaccine viêm não Nhật Bản (trong những năm 1980-1990, vaccine bạch hầu, ho gà, uốn ván (trong những năm 1980…).

Đặc biệt, năm 2015, Việt Nam đã chính thức đón nhận Giấy chứng nhận Hệ thống quản lý quốc gia về vaccine Việt Nam (NRA) đạt chuẩn quốc tế, được trao bởi Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trở thành một trong 39 quốc gia trên thế giới được công nhận NRA và có điều kiện xuất khẩu vaccine.

Vì thế, việc hàng loạt các Tập đoàn, Công ty Dược trên khắp thế giới đều chọn Việt Nam để chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine là một điều vô cùng hợp lí và mang lại hiệu quả kinh tế dài hạn.

Bảo Trâm (Theo The BMJ, IMF)