Mỹ chi gần 10 tỷ USD đóng 2 tàu ngầm Columbia

Hải quân Mỹ vừa chính thức ký hợp đồng trị giá 9,4 tỷ USD với nhà sản xuất General Dynamics để đóng mới 2 chiếc tàu ngầm hạt nhân lớp Columbia.

Trước khi bản hợp đồng này được ký kết, Hải quân Mỹ đã trình lên Quốc hội nước này khoản chi hơn 10 tỷ USD để đóng 2 chiếc tàu ngầm hạt nhân lớp Columbia đầu tiên.

Như vậy, sau khi được phê duyệt, khoản ngân sách dành cho cặp tàu Columbia đầu tiên mang số hiệu SSBN 826 và SSBN 827 đã bị giảm xuống còn 9,4 tỷ USD.

Việc đặt ky đóng mới các tàu ngầm hạt nhân lớp Columbia mới có thể tiến hành ngay trong năm 2020 hoặc bước sang đầu năm 2021. Theo kế hoạch, Hải quân Mỹ sẽ đóng tổng cộng 12 chiếc tàu ngầm loại này để thay thế những chiếc tàu lớp Ohio hiện nay.

Đại diện Bộ Quốc phòng Mỹ, David Norquist cho biết, Hải quân Mỹ đang được ưu tiên nâng cao cả về chất lượng và số lượng tàu chiến trong bối cảnh quân đội Mỹ đang phải thắt lưng, buộc bụng.

Việc đề xuất đóng cặp tàu lớp Columbia đầu tiên được thông qua cho thấy đây là loại tàu ngầm đắt đỏ bậc nhất trong không chỉ lịch sử Hải quân Mỹ mà với cả lịch sử Hải quân thế giới. Theo kế hoạch, chiếc đầu tiên sẽ được biên chế vào năm 2031.

Tàu ngầm Columbia có tổng chiều dài 171 m, sử dụng một loạt tổ hợp động lực hiện đại, bao gồm lò phản ứng hạt nhân, động cơ điện và hệ thống đẩy phản lực dòng nước (pump-jet).

Hệ thống hỏa lực chính của lớp tàu này sẽ là 16 ống phóng tên lửa đạn đạo Trident IID5 – loại tên lửa có thể mang nhiều loại đầu đạn, trong đó có đầu đạn hạt nhân.

Với trang bị này, Hải quân Mỹ tin rằng tàu lớp Columbia sẽ là mẫu tàu ngầm phát ra tiếng ồn thấp nhất, khó phát hiện nhất thế giới và sở hữu sức mạnh hỏa lực cực ấn tượng.

Dù được Mỹ đánh giá rất cao nhưng công nghệ Mỹ dùng cho tàu ngầm Columbia – đặc biệt là hệ thống đẩy pump-jet không hẳn sẽ hoạt động tốt như tuyên bố mà ngược lại, đây có thể là nhược điểm lớn nhất của lớp tàu ngầm thế hệ mới của Mỹ.

Trong hàng hải, pump-jet được đánh rất cao vì nó đem lại tốc độ cao, tạo ít tiếng ồn – nhờ đó tăng khả năng tàng hình đối với phương tiện tàu bè quân sự trước hệ thống định vị thủy âm (sonar). Sơ đồ bố trí cơ học của hệ thống đẩy pump-jet có thể gồm một chân vịt đặt trong một ống phun hoặc một máy bay ly tâm và một ống phun.

Pump-jet hoạt động theo nguyên tắc có thể mô tả như sau: chân vịt đóng vai trò cánh bơm hút nước biển qua lối vào (thường tại đáy tàu) sau đó bánh cánh tăng áp suất lên để tạo lưu động dòng nước, nước được đẩy phụt qua ống phun và ống phun biến đổi áp suất nước thành tia tốc độ cao, chính sự gia tốc của dòng nước tạo thành lực đẩy giúp tàu di chuyển.

Hệ thống này được đánh giá là có rất nhiều ưu điểm gồm: tiếng ồn nhỏ khi hoạt động; đạt được tốc độ cao hơn trước khi hiện tượng xâm thực hình thành do tăng áp suất nội động lực; Sức cản thấp đặc biệt khi hoạt động ở tốc độ cao; hoạt động tốt ở vùng nước nông…

Nhưng thực tế cho thấy hệ thống pump-jet không thực sự hiệu quả như vậy bởi tốc độ đạt được của loại động cơ này chỉ tương đương với động cơ chân vịt thường (Hải quân Nga đã sử dụng hệ thống đẩy pump-jet trên duy nhất 1 chiếc tàu ngầm Kilo Alrosa).

Một trong những vấn đề lớn với hệ thống đẩy này là chi phí rất cao, ngoài ra hiệu suất của pump-jet kém hơn chân vịt khi tàu chạy tốc độ thấp và rất hay bị rong biển, rác, mảnh vụn trôi nổi… bị hút và quấn quanh chân vịt.

Đặc biệt, chi phí cao có lẽ mới chính là vấn đề khiến Hải quân Nga chỉ đóng và sử dụng duy nhất một tàu ngầm Kilo chạy hệ thống đẩy pump-jet. Hiện không rõ nhà sản xuất General Dynamics sẽ giải quyết những nhược điểm của pump-jet trên tàu ngầm Columbia thế nào.

Trong tương lai rất ít khả năng hải quân Mỹ sẽ tiếp tục đầu tư để phát triển một loại tàu ngầm có tính năng tương đương lớp Ohio bởi họ đã có kế hoạch phát triển một lớp tàu ngầm kế nhiệm, được tạm gọi là tàu ngầm lớp Columbia.

Như vậy, có thể lớp tàu ngầm hạt nhân lớp Ohio là lớp đầu tiên và duy nhất là loại mang được nhiều tên lửa hành trình tiến công mặt đất thông thường được hải quân Mỹ chế tạo. Nó cũng là loại vũ khí hiệu quả nhất có thể phá thế A2/AD của Trung Quốc hiện nay, mà có thể chịu ít thiệt hại nhất từ đối phương./.

Hoài Nam (t.h)