Mỹ, Anh và Đức phát ‘cảnh báo đỏ’ về ô nhiễm không khí ở Việt Nam
Nhiều nước phương Tây như Mỹ, Anh và Đức mới phát đi “cảnh báo đỏ” về tình hình ô nhiễm không khí “nguy hiểm” ở các thành phố lớn của Việt Nam như Hà Nội và TP HCM, khuyến cáo công dân của mình về tác động đối với sức khỏe của họ.
“Mức độ ô nhiễm không khí ở mức cao, thậm chí là nguy hiểm, xảy ra ở Việt Nam, đặc biệt là ở các thành phố lớn, có thể làm trầm trọng các bệnh về tim, phổi và hô hấp. Trẻ em, người già và những ai có tiền sử bệnh lý đặc biệt bị ảnh hưởng”, thông báo của Đại sứ quán Anh ở Hà Nội hôm 1/10 có đoạn.
Cơ quan ngoại giao của Anh cũng kêu gọi các công dân nước mình ở Việt Nam tìm kiếm thông tin về chất lượng không khí cũng như các biện pháp phòng ngừa trên trang web của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Đại sứ quán Anh cũng đưa ra lời khuyên các công dân nước mình truy cập một trang web có liệt kê Chỉ số Chất lượng Không khí Thế giới để xem tình hình ô nhiễm với thời gian thực ở một số thành phố ở Việt Nam.
Trang web được lập nên năm 2007 ở Trung Quốc cung cấp thông tin về chất lượng không khí cho hơn 88 nước với hơn 11 nghìn trạm theo dõi ở 1000 thành phố lớn trên thế giới, trong đó có trạm quan trắc của Đại sứ quán Mỹ ở Hà Nội.
Thông tin tối 1/10 của trạm này cho thấy rằng chất lượng không khí ở Hà Nội ở mức màu đỏ, tức “không lành mạnh”, theo đó “tất cả mọi người có thể bắt đầu bị ảnh hưởng sức khỏe” và “các thành viên của các nhóm nhạy cảm có thể bị ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng hơn”.
Tin cho hay, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, phối hợp với Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), “đặt máy giám sát chất lượng không khí trên nhiều cơ sở của mình trên khắp thế giới để cung cấp thông tin giúp bảo vệ sức khỏe của nhân viên và công dân Hoa Kỳ ở nước ngoài”.
Trong khi đó, một máy đo của Đại sứ quán Đức hôm 1/10 cũng ra cảnh báo đỏ rằng chất lượng không khí “không tốt cho sức khỏe”.
Dưới cảnh báo này, cơ quan ngoại giao Đức ở Hà Nội còn nói tới ảnh hưởng của việc ô nhiễm không khí tới sức khỏe.
“Ô nhiễm không khí là hiểm họa môi trường lớn nhất đối với sức khỏe con người ở Việt Nam, thậm chí có thể nghiêm trọng hơn tai nạn giao thông. Các chất gây ô nhiễm không khí được coi là có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và môi trường”, Đại sứ quán Đức viết.
“Theo ước tính của WHO, ô nhiễm không khí là nguyên nhân môi trường hàng đầu gây nên các ca tử vong sớm. Ngoài việc gây ra tử vong sớm, ô nhiễm không khí còn làm tăng tỉ lệ mắc một loạt các bệnh khác (ví dụ như bệnh đường hô hấp, các bệnh tim mạch và ung thư), với những tác động ngắn hạn và dài hạn”.
Trong phần đánh giá về “gánh nặng bệnh tật từ ô nhiễm không khí”, trang web của WHO ở Việt Nam nói rằng mỗi năm ở Đông Nam Á có gần 1,4 triệu ca tử vong vì loại ô nhiễm này, trong đó ở Việt Nam là 60 nghìn ca.
Cảnh báo của các cơ sở ngoại giao của các nước phương Tây ở Hà Nội được đưa ra đúng ngày chính phủ Việt Nam khuyến cáo “người dân, đặc biệt là trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh hô hấp hạn chế ra ngoài, hạn chế tham gia giao thông và các hoạt động ngoài trời” và “nếu có nhu cầu ra ngoài thì nên đeo khẩu trang và kính mắt”.
Cùng ngày, ông Vũ Đăng Định, người phát ngôn UBND TP Hà Nội, được báo chí trong nước dẫn lời, chỉ ra 12 nguyên nhân gây ô nhiễm, trong đó có khí xả thải từ ôtô, xe máy; đun bếp than tổ ong, đốt củi; xây dựng, phá dỡ các công trình; vận chuyển vật liệu; đốt rơm rạ, rác; thu gom rác thải chưa tốt…
Tổng cục Môi trường của Việt Nam hôm 1/10 xác nhận ô nhiễm không khí ở Hà Nội đạt mức cao “vượt quy chuẩn” liên tiếp trong những ngày gần đây và khuyến cáo người dân “hạn chế các hoạt động ngoài trời”, theo trang Facebook chính thức mang tên Thông tin Chính phủ và nhiều báo trong nước.
Thông báo của Tổng cục Môi trường dẫn số liệu của 13 trạm quan trắc tự động ở Hà Nội, trong đó có 1 trạm của Đại sứ quán Mỹ, cho biết từ ngày 25-29/9, toàn bộ các trạm đều báo là chỉ số bụi siêu mịn PM2.5 vượt quy chuẩn Việt Nam.
PM2.5 là hạt bụi có đường kính 2,5 micro mét hoặc nhỏ hơn, tương đương 1/20 đường kính sợi tóc, là loại có ảnh hưởng đến sức khỏe vì chúng quá nhỏ, dễ dàng xuyên qua hệ thống lọc của hệ hô hấp để đi vào cơ thể.
Vẫn theo tổng cục, nhiều trạm báo rằng chỉ số chất lượng không khí (AQI) hàng ngày đã tăng cao “gần tới mức xấu”, trong đó, riêng trạm của đại sứ quán Mỹ vào ngày 29/9 báo AQI lên đến 200, đồng nghĩa với “vượt mức xấu”.
Nhận định sơ bộ về nguyên nhân PM2.5 tăng cao, tổng cục nói rằng vì những ngày gần đây là thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, “gây hiện tượng nghịch nhiệt làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí”.
Một nguyên nhân đáng kể khác, theo thông báo của tổng cục, là do việc “đốt rơm rạ” ở khu vực ngoại thành “góp phần làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí”.
Chưa rõ ngay liệu các cảnh báo của các nước trên về tình hình ô nhiễm không khí ở các thành phố lớn ở Việt Nam có tác động gì tới số du khách nước ngoài tới quốc gia Đông Nam Á này hay không. Tới tối ngày 1/10, trang web của Tổng cục Du lịch Việt Nam chưa có bất kỳ cảnh báo và khuyến cáo nào cho du khách.
Nguyễn Anh
