Mua bán xe máy cũ phải có… xác nhận độc thân: Người dân than ‘bị hành’

Người dân TP.HCM than ‘bị hành’ khi làm thủ tục mua bán xe máy cũ tại các phòng công chứng yêu cầu phải có xác nhận độc thân hoặc cả vợ chồng cùng ký tên, dù giá trị chiếc xe cũ chỉ vài ba triệu đồng.

Mới đây, anh Đ.M.T (38 tuổi, ngụ Q.1, TP.HCM) cho biết, anh cảm thấy như “bị hành” khi ra phòng công chứng làm thủ tục bán xe máy cũ thì bị yêu cầu có xác nhận độc thân hoặc chữ ký của bà xã.

Anh thở dài: “Chiếc xe cũ chỉ vài ba triệu, như vợ chồng tôi đều ở Sài Gòn thì đỡ, còn mấy người vào đây làm một mình, vợ hay chồng ở quê thì sao. Ngay cả việc về quê xin giấy xác nhận độc thân cũng tốn cả đống tiền đi lại. Phiền phức thiệt!”.

“Đúng thủ tục phải vậy”

Trong vai người cần làm thủ tục mua bán xe máy cũ, PV liên hệ đến Văn phòng công chứng N.T (Q.1) thì được hướng dẫn: Để công chứng mua bán xe máy sang tên, bắt buộc bên bán phải có xác nhận độc thân.

Công chứng viên giải thích: “Từ tháng 4.2019, trường hợp người đi bán xe máy có gia đình thì phải có hai vợ chồng cùng ký và có giấy đăng ký kết hôn. Chưa kết hôn thì buộc phải có xác nhận độc thân xin ở UBND phường, xã nơi họ thường trú. Đây là quy định của Sở Tư pháp, trước tháng 4.2019 thì ai đứng tên trên cà vẹt xe đều có thể thực hiện giao dịch”.

PV tiếp tục đặt câu hỏi: “Nếu xe mua từ khi chưa kết hôn, giờ kết hôn rồi muốn bán lại thì phải làm sao?”. Công chứng viên hướng dẫn: “Nếu bên bán kết hôn lần đầu thì phải chứng minh được tài sản đó tạo lập trước hôn nhân. Hoặc phải xin được tờ giấy xác nhận độc thân tại thời điểm sở hữu xe kia thì mới được đứng tên một mình ký bán. Hoặc người bán có thể sử dụng giấy tờ cũ, giao dịch mua bán liên quan đến tình trạng độc thân trước đó”.

Nghe có vẻ “quy trình”, PV ngao ngán nói: “Rắc rối chị nhỉ?” thì công chứng viên đáp: “Cũng không rắc rối gì, đúng thủ tục phải vậy, sau này không tranh chấp gì. Nếu không thì có cách thứ hai là liên hệ phòng công chứng khác vì quy định hai vợ chồng cùng ký tên mua bán xe cũng có văn phòng công chứng không áp dụng”.

Ngạc nhiên, PV tiếp tục hỏi: “Sao Sở Tư pháp gửi xuống mà nơi áp dụng nơi không được”. Công chứng viên cho hay: “Sở đưa văn bản nhưng việc áp dụng theo Sở hay không tùy nơi, không có chế tài”.

Cũng trong vai một người cần công chứng mua bán xe máy cũ, PV liên hệ Văn phòng công chứng K.G (Q.8, TP.HCM) thì được công chứng viên hướng dẫn: “Với xe trên 200 phân khối thì mới cần xác nhận độc thân hoặc hai vợ chồng cùng ký tên, dưới 200 phân khối thì không cần. Bên em là như vậy đó”.

PV đặt vấn đề: “Có quy định này hay sao”, công chứng viên cười đáp: “Ngày trước là đúng luật xác nhận độc thân nhưng sếp em du di là dưới 200 phân khối thì 1 người cũng được, giá trị không cao du di được”.

Anh K. (chủ cửa hàng mua bán xe máy cũ) cũng cho hay, việc mua bán xe máy cũ phải có xác nhận độc thân hoặc có chữ ký của hai vợ chồng được giới mua bán xe cho rằng “phiền phức”. “Một số phòng công chứng cũng thấy vậy nên tìm cách “lách”, “du di” cho người đi làm thủ tục mua bán xe máy cũ, nhưng nhiều phòng công chứng vẫn yêu cầu có đủ giấy tờ mới làm”, anh K. chia sẻ.

Sở Tư pháp TP.HCM nói gì?

Sở Tư pháp TP.HCM cho biết, ngày 28.2.2019, Sở có gửi bảng tổng hợp các vấn đề lưu ý trong hoạt động công chứng, đính kèm công văn 1618 của Sở gửi các tổ chức hành nghề công chứng/ công chứng viên.

Theo đó, Sở giải thích, nhiều hợp đồng mua bán xe máy chỉ có bên bán (người đứng tên trên Giấy đăng ký xe) ký giao dịch và không có giấy tờ chứng mình quyền sở hữu riêng đối với tài sản của bên bán. (Các trường hợp này đều bị Đoàn thanh tra của Bộ Tư pháp lập biên bản vi phạm hành chính theo quy định của NĐ110/2013 ngày 24.9.2013 của Chính phủ, được sửa đổi bổ sung bởi NĐ67/2015 ngày 14.8.2015 của Chính phủ).

Sở dẫn quy định của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014: “Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân… Trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung” (Điều 33).

Sở Tư pháp cũng dẫn quy định: “Trong trường hợp giấy chứng nhận quyền sở hữu, giấy chứng nhận quyền sử dụng tài sản chỉ ghi tên một bên vợ hoặc chồng thì giao dịch liên quan đến tài sản này được thực hiện theo quy định tại Điều 26 của Luật” (Khoản 2 Điều 34).

Bên cạnh đó, Sở viện dẫn tiếp theo Điều 35 của luật này: “Việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận. Việc định đoạt tài sản chung phải có sự thỏa thuận bằng văn bản của vợ chồng trong những trường hợp sau đây…”. Khoản 3 Điều 213 Bộ luật dân sự năm 2015 cũng quy định: “Vợ chồng thỏa thuận hoặc ủy quyền cho nhau chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung”.

Từ các cơ sở pháp lý trên, Sở yêu cầu các Trường tổ chức hành nghề công chứng/ công chứng viên thực hiện đúng quy định pháp luật trong việc công chứng hợp đồng mua bán xe.

Theo Phòng Bổ trợ tư pháp, thuộc Sở Tư pháp TP.HCM, đã có văn bản hướng dẫn quy định, nhưng phòng công chứng vẫn thực hiện sai thì trường hợp xảy ra tranh chấp chính phòng công chứng phải thực hiện bồi thường.

“Không nên làm khó dân”

Luật sư Lê Trung Phát, Giám đốc Hãng luật Lê Trung Phát cho biết, về mặt luật pháp, quy định này giải quyết được quyền lợi tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân. Tuy nhiên, nếu hướng dẫn rõ giá trị mua bán thế nào, có thể trên 20 triệu hay một mốc khác thì mới phải cả vợ chồng cùng ký tên thì thuận lợi cho người dân hơn.

Theo LS Phát, có những tài sản không đăng ký quyền sở hữu nhưng có giá trị lớn hơn như trang sức, vàng bạc, vợ chồng có thể tự đem bán được. Trong khi đó xe máy là trường hợp luật pháp bắt buộc đăng ký quyền sở hữu, nên dù có giá trị nhỏ hơn vàng mà thủ tục rất phức tạp.

“Quy định này phát sinh vấn đề độc thân thì phải về nơi đăng ký thường trú xin giấy, không thì hai vợ chồng phải cùng ra phòng công chứng ký tên trong khi giá trị giao dịch không lớn. Do đó, không nên làm khó người dân bằng những quy định mà biết chắc sẽ tốn nhiều thời gian của người dân như thế này mà cần có cách giải quyết hợp lý hơn để vẫn đáp ứng quy định pháp luật, vừa tạo điều kiện thuận tiện cho người dân”, LS Phát nhận xét.

Vũ Phượng/TN