Một phụ nữ Quảng Nam đã nói gì về thủy điện?
Người phụ nữ trong hình này là bà Lê Thị Thủy, Nguyên trưởng ban dân tộc tỉnh Quảng Nam. Khi 4 thủy điện nhỏ tại Nam Trà My được biểu quyết để thông qua năm 2017, thì bà có ý kiến như sau: “Chưa thấy tỉnh nào nhiều thủy điện như Quảng Nam”, bà Thủy nói và cho rằng diện tích rừng bị thu hẹp để làm thủy điện sẽ tác động đến môi trường sinh thái, đặc biệt là ảnh hưởng đời sống văn hóa của người dân miền núi. Việc phá rừng làm thủy điện giống như mảng da trên người sẽ mất dần, hậu thế trăm năm sau nói chúng ta là tội đồ”.
Quảng Nam hiện có 44 dự án thủy điện. Báo Tài nguyên và Môi trường cách đây 2 năm đã tiết lộ, “chưa biết các thủy điện đóng góp ngân sách như thế nào, nhưng trên thực tế thủy điện đang để lại những hệ lụy xấu. Mùa nắng khống chế nước gây khô hạn, mùa mưa ồ ạt xả nước khiến lũ chồng lũ gây chết người, thiệt hại hoa màu, nhà cửa cho vùng hạ du rộng lớn của Quảng Nam. Gánh nặng thiên tai thường trực ám ảnh, nay người dân gánh thêm nhân tai”.
Tiếc thay ý kiến của bà Thủy lại bị bỏ qua. Và có rất ít cán bộ thẳng thắn như bà Thủy.
Quảng Nam có 2 huyện là Nam Trà Mi và Bắc Trà Mi tách ra từ huyện Trà Mi cũ. Bắc Trà Mi có thủy điện sông Tranh, nằm trong vùng luôn lo sợ vì động đất. Mà từ 2012 tới 2018 đã có tất cả 70 vụ động đất lớn nhỏ. Mà qua nghiên cứu, các trận động đất này liên quan trực tiếp tới hoạt động thủy điện và là động đất kích thích do việc trữ nước của thủy điện. Từ 2018 tới nay ở đó vẫn có động đất thường xuyên.
Rồi tới Nam Trà Mi, có tới 5 cái thủy điện nhỏ tại đây. Trà Linh 1 (công suất 26,2MW), Tăk Lê (11,6MW), Nước Lah (11MW) và Trà Leng (30MW). Và thêm cái Trà Linh 2 nữa là 5. Tất cả được ký cho làm vào 2017.
Vậy là sau 3 năm thì có vụ lở đất khủng sau bão lũ ở Nam Trà Mi, kết quả có 53 người mất tích nay tìm ra được 16 thi thể. Mà tập trung tại Trà Leng và Trà Vân.
4 cái thủy điện nhỏ ( chưa tính Trà Linh 2) đã có tổng diện tích đất bị ảnh hưởng là 144ha, mà diện tích rừng khá lớn, trong đó có cả 1 số đất rừng phòng hộ. Còn Trà Linh 2 có diện tích đất sử dụng khoảng 12,19ha. Cũng trong khu rừng núi.
Tình hình rừng, thủy điện nhỏ, động đất và sạt lở núi ở vùng đất quê hương của quế Trà Mi này hiện nay là như vậy.
Rất đau lòng.
Nguyễn Thị Bích Hậu
*Bài viết thể hiện quan điểm và văn phong của tác giả
