Lý do vì sao đề nghị khởi tố BN 1342 mà không khởi tố BN số 17?

Xung quanh những thắc mắc pháp lý trong 2 vụ việc nam tiếp viên hàng không Vietnam Airlines – “Bệnh nhân 1342” vi phạm cách ly làm lây lan COVID-19, cơ quan An ninh điều tra Công an TPHCM vừa khởi tố vụ án; trong khi đó bệnh nhân số 17 – N.H.N. khai báo không trung thực thì không bị khởi tố đang nhận được sự quan tâm của dư luận.

Trước vụ nam tiếp viên hàng không làm lây lan dịch bệnh ở TP HCM, ở Hà Nội thời điểm đầu dịch bệnh COVID-19 bùng phát, nữ bệnh nhân số 17 khiến nhiều người lây nhiễm, song cơ quan điều tra không khởi tố.

Trao đổi về vấn đề này, luật sư Đặng Xuân Cường (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho hay, điểm khác biệt lớn nhất trong 2 vụ việc này, đó là thời điểm ra đời của văn bản số 45 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao hướng dẫn về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh COVID-19.

Cụ thể, vào ngày 30.3.2020 (tức sau thời điểm ghi nhận trường hợp bệnh nhân số 17) thì Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao mới ban hành văn bản số 45.

Trong đó, hướng dẫn cụ thể xác định tội danh theo quy định của Bộ Luật hình sự; Hành vi gây lây truyền dịch bệnh COVID-19 cho người khác thì bị coi là trường hợp thực hiện “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” quy định tại điểm C, khoản 1 Điều 240 và bị xử lý về tội “Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người”.

Theo luật sư Cường, xét ở mặt thời điểm thì văn bản này ra đời sau sau khi phát hiện trường hợp bệnh nhân số 17. Điều đó là lý do giải tích tại sao trường hợp của nam tiếp viên hàng không Vietnam Airlines – “Bệnh nhân 1342” vi phạm cách ly làm lây lan COVID-19, cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, trong khi đó bệnh nhân số 17 – N.H.N. khai báo không trung thực thì không bị khởi tố.

Ông Cường nói: Tội danh ở điều 240 Bộ Luật hình sự quy định về tội “Lây truyền” mà đối tượng ở đây chủ yếu là động vật, thực vật thế thì trước khi có công văn số 45 là không có cơ sở nào để xử lý hình sự… Trong khi đó bệnh nhân số 17 dù có xác định vi phạm thì là vi phạm ở tháng 2.2020, đến tháng 3.2020 thì TAND Tối cao mới ra văn bản hướng dẫn.

Sau thời điểm văn bản ra đời thì Cơ quan CSĐT, VKS cũng như Tòa án đã có cơ sở về lý luận cũng như là cơ sở mặt chỉ đạo nghiệp vụ để khởi tố điều tra truy tố và xét xử hành vi vi phạm này. Đối với tiếp viên hàng không vi phạm ở thời điểm này là 12.2020 tức là sau khi công văn ra đời và như vậy là có cơ sở đó để người ta khởi tố.

Trước đó, tại cuộc họp Ban chỉ đạo Phòng, chống dịch Covid-19 TP.HCM diễn ra chiều 3.12, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong đánh giá các hành vi vi phạm của bệnh nhân 1342 (nam tiếp viên hàng không Vietnam Airlines) là nghiêm trọng, nên Công an TP.HCM đã có quyết định khởi tố vụ án “làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm”.

Cụ thể, bệnh nhân 1342 đi học trong thời gian cách ly tại nhà nhưng không kịp thời khai báo là thiếu trách nhiệm với cộng đồng. Hành vi không chấp hành quy định về cách ly phòng chống dịch Covid-19 này đã làm lây lan dịch bệnh, gây hậu quả nghiêm trọng cho cộng đồng.

“Tôi đề nghị khởi tố bị can là bệnh nhân 1342, chứ không chỉ khởi tố vụ án, để răn đe”, ông Phong nói.

Bên cạnh đó, ông Phong cũng yêu cầu Công an TP.HCM xử lý nghiêm, kể cả xem xét xử lý hình sự các trường hợp không khai báo y tế, khai báo không trung thực, không chấp hành cách ly, chống người thi hành công vụ, đầu cơ, găm hàng, tăng giá…

Liên quan đến vụ việc của bệnh nhân 1342, tại buổi họp báo trưa cùng ngày (3.12), đại tá Nguyễn Sỹ Quang, Phó giám đốc Công an TP.HCM cho biết sau khi khởi tố vụ án hình sự, Cơ quan An ninh điều tra sẽ có kế hoạch điều tra, xác minh toàn diện, khách quan và thận trọng để xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân và cá thể hóa trách nhiệm hình sự.

Cũng theo đại tá Quang, đây là vụ án đặc thù, vì có thể TP.HCM là địa phương đầu tiên khởi tố vụ án hình sự về tội này, một số người có liên quan đến vụ án hiện nay đang mắc Covid-19, đang cách ly. Do đó, Cơ quan An ninh điều tra phải tuân thủ pháp luật tố tụng hình sự nhưng cũng phải tuân thủ quy định về phòng chống dịch Covid-19.

Theo thông tin từ Bộ Y tế, bệnh nhân 1342 sau khi thực hiện xong chuyến bay VN5301 từ Nhật Bản về Cần Thơ được cách ly tại khu cách ly do Vietnam Airlines quản lý (số 115 Hồng Hà, P.2, Q.Tân Bình, TP.HCM) từ ngày 14 – 18.11. Trong thời gian cách ly, bệnh nhân 1342 tiếp xúc với đồng nghiệp trên chuyến bay khác (bệnh nhân 1325).

Sau khi xét nghiệm 2 lần cho kết quả âm tính, bệnh nhân 1342 được cách ly tại nhà trọ (P305, lầu 3, số 50 Bạch Đằng, P.2, Q.Tân Bình). Trong quá trình cách ly, người này có tiếp xúc trực tiếp với 3 người, gồm: mẹ ruột và hai người bạn (một nam, một nữ), trong đó, người bạn nam (trú tại hẻm 106 Bình Tiên, P.3, Q.6) tới sống cùng. Ngày 28.11, bệnh nhân được lấy mẫu xét nghiệm lần 3, cho kết quả dương tính.

Bệnh nhân 1342 được xác định là F0 của 3 ca nhiễm Covid-19 khác lây lan trong cộng đồng gồm: 1347, 1348 và 1349, trong đó bệnh nhân 1347 là người đến sống cùng bệnh nhân 1342. Lực lượng y tế địa phương đánh giá bệnh nhân 1347 là giáo viên dạy học ở Trung tâm Anh ngữ KEY English (có 2 chi nhánh ở Q.10 và Q.Tân Bình) có lịch trình di chuyển phức tạp, ngoài 2 trung tâm Anh ngữ thì người này còn đi uống cà phê, hát karaoke, tập gym và đến nhiều quán ăn khác.