Lương nhà giáo cao nhất hệ thống: Bước đột phá nâng vị thế người thầy
Hà Nội – Sáng 16/6, Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Luật Nhà giáo, với 94,35% đại biểu tán thành. Luật gồm 9 chương, 42 điều và sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Một trong những điểm nổi bật nhất nhận được sự quan tâm lớn từ dư luận là quy định nhà giáo được xếp lương cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính, sự nghiệp.
Đây được xem là bước đột phá trong chính sách đãi ngộ, thể hiện sự tôn trọng và khẳng định vai trò then chốt của nhà giáo trong sự nghiệp phát triển đất nước.
Đãi ngộ xứng đáng – Động lực gắn bó lâu dài
Theo quy định tại Điều 23 của Luật Nhà giáo, mức lương của giáo viên sẽ được xếp ở mức cao nhất trong khung lương viên chức sự nghiệp hành chính. Ngoài ra, đội ngũ giáo viên còn được hưởng các loại phụ cấp ưu đãi, phụ cấp theo khu vực, ngành nghề và điều kiện công tác cụ thể.
Đáng chú ý, nhà giáo chỉ được nhận một mức phụ cấp cao nhất, tránh chồng chéo, minh bạch và đảm bảo công bằng.
Đây không chỉ là sự ghi nhận về mặt vật chất mà còn mang giá trị tinh thần to lớn, tạo động lực để giáo viên gắn bó, cống hiến, nhất là trong bối cảnh nghề giáo gặp nhiều áp lực và thách thức như hiện nay.
Cải cách toàn diện, nâng chuẩn nghề nghiệp
Cùng với chính sách lương, Luật Nhà giáo cũng quy định rõ các cơ chế bảo vệ danh dự, nhân phẩm của người thầy, đặc biệt trong bối cảnh mạng xã hội và tin giả có thể ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường giáo dục.
Luật không cấm dạy thêm, nhưng nghiêm cấm mọi hành vi ép buộc học sinh học thêm, góp phần lành mạnh hóa hoạt động giáo dục ngoài giờ, đồng thời bảo vệ quyền lợi học sinh và phụ huynh.
Ngoài ra, việc trao quyền tự chủ tuyển dụng cho các cơ sở giáo dục – từ mầm non đến đại học – cũng sẽ giúp tăng tính linh hoạt, thu hút người giỏi vào ngành và giảm thiểu tình trạng thiếu giáo viên ở nhiều địa phương.
Việc nâng cao vị thế nghề giáo không chỉ là ưu đãi cá nhân, mà còn mang ý nghĩa chiến lược quốc gia. Một hệ thống giáo dục mạnh chỉ có thể hình thành khi người thầy được trân trọng đúng mức và có đầy đủ điều kiện để phát triển chuyên môn.
Với Luật Nhà giáo mới, giáo viên sẽ không còn là “người truyền đạt kiến thức” đơn thuần, mà trở thành trung tâm của hệ thống giáo dục đổi mới – nơi nhân cách, kỹ năng, đạo đức và sự sáng tạo được đề cao.
Chính sách bảo vệ, hỗ trợ, thu hút nhân lực chất lượng cao
Luật Nhà giáo mở rộng và hợp nhất hệ thống chính sách hỗ trợ, trong đó nhấn mạnh: Hỗ trợ nhà ở công vụ hoặc tiền thuê nhà cho giáo viên tại vùng đặc biệt khó khăn; Trợ cấp sức khỏe định kỳ, đào tạo – bồi dưỡng nghề nghiệp cho tất cả nhà giáo, không phân biệt công lập – ngoài công lập; Ưu tiên trong tuyển dụng, điều động, tiếp nhận đối với nhà giáo công tác tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo;
Thu hút người có trình độ cao, kỹ năng nghề giỏi tham gia giảng dạy, nhất là trong các lĩnh vực chiến lược như khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, giáo dục nghề nghiệp.
Giáo viên mầm non nếu có nguyện vọng được nghỉ hưu sớm hơn tối đa 5 năm mà không bị giảm lương hưu (nếu đủ 15 năm đóng BHXH). Trong khi đó, giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ hoặc nhà giáo làm việc trong lĩnh vực đặc thù được nghỉ hưu ở tuổi cao hơn để giữ chân người tài.
Chuẩn hóa và phát triển đội ngũ – nâng cao chất lượng giáo dục
Luật hợp nhất hai hệ thống tiêu chuẩn (chức danh nghề nghiệp và chuẩn nghề nghiệp) thành một hệ thống chức danh gắn với chuẩn năng lực nghề nghiệp, áp dụng thống nhất cho cả công lập và ngoài công lập.
Việc này nhằm tạo mặt bằng chất lượng chung cho toàn bộ đội ngũ; Bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục chất lượng cho học sinh; Tăng tính minh bạch, dễ tiếp cận trong đánh giá, tuyển chọn và đào tạo nhà giáo.
Luật cũng quy định tuyển dụng nhà giáo phải gắn với thực hành sư phạm, đảm bảo đầu vào chất lượng, phù hợp với từng cấp học và trình độ đào tạo.
Đạo đức nghề nghiệp và cơ chế bảo vệ uy tín nhà giáo
Lần đầu tiên, đạo đức nhà giáo được luật hóa với các quy tắc ứng xử cụ thể trong quan hệ với người học, đồng nghiệp, gia đình học sinh và xã hội. Luật xác định trách nhiệm nêu gương là một phần không thể tách rời trong hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo – thể hiện qua sự mẫu mực, liêm chính, tận tâm trong giảng dạy và ứng xử xã hội.
Đáng chú ý, Luật quy định cơ chế bảo vệ nhà giáo trước các hành vi xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín, đặc biệt là cấm phát tán thông tin quy kết sai sự thật trên mạng xã hội khi chưa có kết luận chính thức. Những hành vi này sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh quyền được bảo vệ, nhà giáo cũng có trách nhiệm giữ gìn đạo đức nghề nghiệp. Việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm góp phần nâng cao vị thế nhà giáo, đồng thời giữ vững chuẩn mực sư phạm trong môi trường giáo dục.
Giao quyền chủ động cho ngành Giáo dục
Luật Nhà giáo giao quyền chủ động cho ngành Giáo dục trong tuyển dụng, sử dụng nhà giáo. Trong đó, thống nhất giao thẩm quyền cho ngành giáo dục chủ động trong tuyển dụng nhà giáo, phân cấp thẩm quyền tuyển dụng cho người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập được tự chủ tuyển dụng nhà giáo.
Luật giao thẩm quyền cho Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về thẩm quyền tuyển dụng nhà giáo trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên.
Việc giao thẩm quyền cho ngành Giáo dục trong tuyển dụng, sử dụng nhà giáo là bước điều chỉnh quan trọng nhằm tháo gỡ những “điểm nghẽn” về chính sách đối với nhà giáo, đặc biệt là giải quyết bài toán thừa thiếu đội ngũ; chủ động điều phối, hoạch định các kế hoạch phát triển đội ngũ ngắn hạn, trung hạn, dài hạn trong tương lai.
Luật cũng quy định Bộ Giáo dục và Đào tạo là cơ quan chủ trì phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xây dựng chiến lược, đề án, kế hoạch phát triển, tổng biên chế đội ngũ nhà giáo thuộc thẩm quyền quản lý trình cấp có thẩm quyền quyết định;
Phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang Bộ, UBND cấp tỉnh đề xuất cơ quan có thẩm quyền phê duyệt số lượng biên chế nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập.
Ngọc Lâm
