Lợi dụng sai lầm của Trung Quốc, Biden “lùi 1 bước để tiến 3 bước” với châu Âu
Sự quyết đoán ngày càng gia tăng của Trung Quốc khiến nhiều nhà lãnh đạo châu Âu không hài lòng, đồng thời tạo ra cơ hội mà Tổng thống Biden chắc chắn sẽ không bỏ lỡ.
Lùi 1 bước để tiến 3 bước
Tổng thống Joe Biden sẽ thực hiện chuyến công du đầu tiên tới châu Âu kể từ khi trở thành Tổng thống Mỹ. Sau Hội nghị Thượng đỉnh G7 ở Anh, ông sẽ tham dự Hội nghị Thượng đỉnh NATO ở Bỉ và sẽ tham gia một cuộc họp song phương với Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Geneva. Tuy nhiên, trong khi châu Âu là địa điểm diễn ra hàng loạt sự kiện trên thì trọng tâm cuối cùng lại tập trung vào Trung Quốc bởi ưu tiên chiến lược của Tổng thống Biden là đoàn kết các nước phương Tây nhằm phản ứng trước những hành vi của Trung Quốc.
Sự quyết đoán ngày càng gia tăng của Trung Quốc khiến nhiều nhà lãnh đạo châu Âu không hài lòng, đồng thời tạo ra cơ hội mà Tổng thống Biden chắc chắn sẽ không bỏ lỡ. Đáng chú ý, dự án đường ống dẫn khí Dòng chảy phương Bắc 2 kết nối Đức với Nga hiện là trung tâm trong nỗ lực của Tổng thống Biden nhằm lôi kéo châu Âu, đặc biệt là Đức khỏi Trung Quốc.
Từ lâu, Tổng thống Biden đã coi Dòng chảy phương Bắc 2 là “một thỏa thuận tồi cho châu Âu”, đồng thời nhận định, dự án trên sẽ hủy hoại an ninh châu Âu, đặc biệt là Ba Lan, Ukraine và các nước vùng Baltic. Phát biểu tại lễ nhậm chức hồi tháng 1/2021, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cũng cho biết, chính quyền tiếp theo sẽ “quyết tâm làm mọi thứ có thể để ngăn cản” việc hoàn thành dự án này.
Tuy nhiên, những nỗ lực ngăn chặn Dòng chảy phương Bắc 2 có thể là một cú đánh “chí mạng” vào liên minh xuyên Đại Tây Dương bởi chính quyền của Thủ tướng Đức Angela Merkel coi khí đốt Nga là một nguồn cung thay thế cho kế hoạch loại bỏ từng giai đoạn việc sử dụng than đá.
Trong một động thái bất ngờ, vào tháng trước, Mỹ đã dừng trừng phạt một công ty thi công dự án Dòng chảy phương Bắc 2. Kể từ đó, Ngoại trưởng Đức Heiko Maas đã công khai lên tiếng về “mối quan hệ vô cùng tốt đẹp mà chúng tôi đã xây dựng với chính quyền Tổng thống Biden”.
Chắc chắn một trong những bên thắng lớn nhất hiện nay là Tổng thống Putin. Với việc Dòng chảy phương Bắc 2 vận chuyển trực tiếp khí đốt từ Nga sang Đức qua biển Baltic, điện Kremlin có thể giảm nguồn cung cần vận chuyển qua những nước trung gian như Ukraine. Mặc dù không thể phủ nhận an ninh và tài chính của Ukraine có thể bị ảnh hưởng nhưng chính quyền Tổng thống Biden đã khôn ngoan khi thừa nhận rằng điều đó không thể dừng việc thi công dự án.
“Lúc đầu tôi đã phản đối Dòng chảy phương Bắc 2. Tuy nhiên, dự án này gần như đã hoàn thành vào thời điểm tôi nhậm chức. Do đó, việc thúc đẩy các biện pháp trừng phạt sẽ gây phản tác dụng trong quan hệ với châu Âu và tôi hy vọng chúng ta có thể hợp tác để bắt đầu giải quyết vấn đề này”, Tổng thống Biden nhận định.
Vì vậy, nếu dự án tiếp tục được tiến hành, Mỹ sẽ nhận được nhiều sự hợp tác hơn từ Đức trong việc đối phó với Trung Quốc.
Xích gần châu Âu, chừng mực với Nga
Trong khi đó, những hành động quyết đoán của Trung Quốc ở châu Âu lại đang khiến chính nước này gặp bất lợi. Trung Quốc đã trừng phạt các nghị sĩ Hà Lan và một số thành viên của Nghị viện châu Âu. Đáp lại, Nghị viện châu Âu đã tạm hoãn việc thông qua Thỏa thuận Đầu tư Toàn diện (CAI) mà EU và Trung Quốc đã nhất trí vào tháng 12/2020.
Sự quyết đoán của Trung Quốc đã khiến cả Đức và Mỹ có thêm động lực cần thiết để tiến tới một thỏa thuận đoàn kết các nước phương Tây. Những nội dung của thỏa thuận dường như đã rõ ràng: Đức sẽ không bị gây khó dễ về dự án Dòng chảy phương Băc 2 và đạt được chính sách khí hậu mà nước này mong muốn, trong khi Mỹ sẽ có sự ủng hộ của Đức nhằm thực hiện chiến lược mới với Trung Quốc và bảo vệ trật tự thế giới dựa trên các quy tắc.
Với tính toán này, việc chính quyền Tổng thống Biden dừng trừng phạt Dòng chảy phương Bắc 2 tưởng như là một sự nhượng bộ nhưng thực ra lại là một nước cờ khôn ngoan. Trong khi Đức quyết tâm hoàn thành dự án này, sự phản đối của Mỹ chỉ làm sâu sắc thêm sự chia rẽ trong liên minh phương Tây. Không giống như chính quyền cựu Tổng thống Trump, Tổng thống Biden đã nhận ra thực tế này và khai thác những lợi ích thực chất từ quyết định trên. Ngoài ra, hiện nay, khó có khả năng châu Âu sẽ sớm thông qua thỏa thuận CAI.
Với Nga, Tổng thống Biden dường như đang thể hiện rằng phương Tây có khả năng kiềm chế Nga song sẽ thực hiện một cách chừng mực để không đẩy Moscow xích lại quá gần Bắc Kinh. Trong Hội nghị Thượng đỉnh sắp tới ở Geneva, Tổng thống Biden có thể sẽ gửi tới Tổng thống Putin một thông điệp rằng, ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc sẽ không phục vụ cho lợi ích an ninh quốc gia của Nga.
Cựu Tổng thống Trump cho rằng Mỹ không cần các đồng minh ở châu Âu để đạt được các mục tiêu về kinh tế và chính trị nhưng chính quyền Tổng thống Biden thì lại cho rằng liên minh xuyên Đại Tây Dương chính là nền tảng an ninh quốc gia và kinh tế của Mỹ. Đó là lý do tại sao ông sẵn sàng nhượng bộ về vấn đề Dòng chảy phương Bắc 2 để thúc đẩy sự đoàn kết của phương Tây trong lập trường với Trung Quốc.
Kiều Anh
