Lời cảnh báo rắn đến từ Tổng thống Joe Biden

Tình hình chiến sự tại dải Gaza đã và đang gây nên một cục diện rối ren, ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn của dân thường Paslestine và nhân viên cứu trợ nước ngoài tại khu vực này. Chính hành vì bất chấp của Israel đã khiến Tổng thống Joe Biden phải đưa ra tối hậu thư cho Thủ tướng Israel tại cuộc điện đàm ngày 4/4.

Theo Reuters, sau nhiều tháng Mỹ kêu gọi Israel thay đổi chiến thuật quân sự đã khiến hàng chục nghìn người Palestine thiệt mạng.

Động thái tiếp sau một vụ tấn công của binh lính Israel vào Dải Gaza khiến 7 nhân viên cứu trợ thuộc tổ chức phi lợi nhuận chuyên cung cấp các bữa ăn sau thảm họa – World Central Kitchen (WCK) thiệt mạng và gây ra sự phẫn nộ trên toàn cầu. Israel đã thừa nhận vụ tập kích này là một sai lầm.

Nhà Trắng cho biết, ông Biden đã kêu gọi Chính phủ Israel “công bố và thực hiện một loạt các bước cụ thể và có thể đo lường được để giải quyết tổn hại dân sự, khủng hoảng nhân đạo và sự an toàn của nhân viên cứu trợ”. “Tổng thống đã nói rõ rằng chính sách của Mỹ đối với Gaza sẽ được xác định dựa trên đánh giá của chúng tôi về hành động ngay lập tức của Israel đối với những bước đi này”, trích thông cáo của Nhà Trắng.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken lưu ý thêm, nếu Washington “không thấy những thay đổi cần thấy”, họ sẽ thay đổi chính sách đối với Tel Aviv.

Nhà Trắng không nêu chính xác các bước đi họ muốn ông Netanyahu thực hiện cũng như những gì họ sẽ làm nếu ông không đáp ứng tối hậu thư. Tuy nhiên, các nhà phân tích tin, Washington có thể làm chậm quá trình chuyển giao vũ khí cho Israel hoặc giảm sự hỗ trợ của Mỹ cho quốc gia này tại Liên Hợp Quốc.

Tối 4/4, chỉ vài giờ sau cuộc điện đàm giữa hai nguyên thủ, Chính phủ Israel đã công bố một số bước nhằm thúc đẩy dòng viện trợ đến Gaza, bao gồm mở cảng Ashdod và cửa khẩu Erez vào phía bắc vùng đất và tăng cường chuyển hàng viện trợ từ Jordan. Hiện không rõ liệu các bước đi này có đủ để đáp ứng yêu cầu của chính quyền Biden hay không.

Ông Biden, người sẽ tái tranh cử ghế tổng thống Mỹ vào tháng 11 năm nay, đã phải vật lộn để cân bằng giữa áp lực từ các thành viên cấp tiến trong đảng Dân chủ của ông, vốn đã trở nên phẫn nộ trước số thường dân Palestine thiệt mạng và đòi phải kiềm chế hành động của chính quyền Netanyahu, với nguy cơ có thể làm mất lòng những cử tri độc lập ủng hộ Israel. Cho đến nay, lãnh đạo Nhà Trắng đương nhiệm vẫn phản đối việc đặt ra các điều kiện về chuyển giao vũ khí cho Israel.

Trước đó, quan hệ Mỹ – Israel căng thẳng rõ thấy sau khi Washington không ngăn cản việc Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (HĐBA) thông qua nghị quyết yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức ở Gaza.

Theo Guardian, Mỹ hôm 25/3 đã bỏ phiếu trắng trong khi 14 nước thành viên còn lại của HĐBA đều bỏ phiếu ủng hộ nghị yêu cầu Israel và Phong trào Hồi giáo Hamas “ngừng bắn ngay lập tức trong tháng Ramadan (của người Hồi giáo), giúp hướng tới một lệnh ngừng bắn bền vững lâu dài”.

Nghị quyết do 10 nước thành viên không thường trực HĐBA đề xuất cũng kêu gọi trả tự do cho con tin ngay lập tức và vô điều kiện, đồng thời mở rộng luồng viện trợ vào Dải Gaza.

Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Linda Thomas-Greenfield cho biết, mặc dù nghị quyết mới nhất bao gồm các chỉnh sửa do Washington yêu cầu, nhưng nước này không thể bỏ phiếu tán thành vì “không đồng ý với tất cả mọi thứ”. Song, việc bỏ phiếu trắng đánh dấu sự thay đổi quan điểm của nước này.

Mỹ trước đó đã bỏ phiếu phủ quyết các nghị quyết tương tự yêu cầu ngừng bắn ở Gaza. Quan điểm của họ bắt đầu thay đổi tuần trước khi Washington đề xuất một dự thảo nghị quyết kêu gọi ngừng bắn gắn liền với việc thả con tin. Tuy nhiên, nghị quyết đó rốt cuộc đã thất bại khi bị Nga và Trung Quốc phủ quyết.

Đài CNN dẫn lời hai quan chức Israel cho hay, động thái mới của Mỹ đã khiến Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngay lập tức hủy chuyến công du Washington của 2 bộ trưởng trong nội các của ông nhằm bàn về cuộc tấn công đã được lên kế hoạch của Tel Aviv vào thành phố Rafah ở cực nam Gaza.

Ông Netanyahu cũng cáo buộc Mỹ đã “từ bỏ chính sách của mình tại Liên Hợp Quốc”, mang lại hy vọng cho Hamas về một thỏa thuận ngừng bắn mà không cần phóng thích con tin và do đó “gây tổn hại cho cả nỗ lực giải quyết xung đột và nỗ lực giải cứu các con tin”.

Nhà Trắng cho biết họ “rất thất vọng” trước quyết định mới của Thủ tướng Israel. Một quan chức Mỹ bình luận, việc hủy chuyến công du đã lên lịch từ trước là một phản ứng thái quá, rất có thể phản ánh những lo ngại chính trị trong nước của chính ông Netanyahu. Quan chức này tiết lộ, ông Netanyahu đã không liên lạc trực tiếp với Tổng thống Joe Biden về quyết định này và lãnh đạo Nhà Trắng cũng không có kế hoạch gọi điện cho Thủ tướng Israel để thảo luận về vấn đề.

Bảo Trâm