Lịch sử tồi tệ lặp lại ở châu Âu?

Trang CNN đưa tin các đợt nóng vào mùa đông cùng với lượng mưa thấp kỷ lục và tình trạng thiếu tuyết đáng kinh ngạc ở châu Âu đang đẩy các con sông, kênh và hồ trên khắp lục địa xuống mức thấp đáng báo động, với các chuyên gia cảnh báo có thể lặp lại hạn hán nghiêm trọng năm ngoái.

Hồ Montbel là một hồ nước màu ngọc lam lung linh, trải dài trên 1.400 mẫu tây nam nước Pháp, ở chân đồi của dãy núi Pyrenees. Nơi đây từng là thiên đường cho động vật hoang dã, nguồn tưới tiêu quan trọng cho nông dân và nước cho các con sông địa phương, đồng thời là thiên đường du lịch. Nhưng sau mùa đông khô hạn nhất trong hơn sáu thập kỷ , nó không còn huy hoàng như trước đây.

Mực nước bị thu hẹp, thuyền mắc cạn, phao cứu đám nằm trên mặt hồ nứt nẻ – khung cảnh hiện tại của hồ Montbel gợi nhớ đến tình trạng hạn hán vào mùa hè nắng nóng chứ không phải mùa đông.

Nước hồ chỉ đạt khoảng 28% công suất, thấp hơn một nửa so với mức bình thường vào thời điểm này trong năm.

“Trong lịch sử của hồ Montbel kể từ những năm 1980, đây là lần đầu tiên hồ này rơi vào tình trạng nghiêm trọng như vậy”, ông Boris Rouquet, thành viên thuộc Liên đoàn Nông dân Pháp nói với CNN.

Tình trạng của hồ Montbel là một câu chuyện đang diễn ra khắp các vùng của châu Âu.

Trong khi ở Mỹ, tuyết và mưa trút xuống California đã giúp làm đầy các hồ chứa nước và giảm bớt hạn hán thì mùa đông Châu Âu lại hoàn toàn đối lập.

Lịch sử lặp lại

Với đợt hạn hán mùa hè kinh hoàng nhất trong 500 năm qua, nhiều vùng trên lục địa già đang phải đối mặt với mức lượng mưa và tuyết cực kỳ thấp, đặt ra nghi ngờ về tình trạng tài nguyên nước trong tương lai. Với sự gia tăng của biến đổi khí hậu, việc xảy ra các trường hợp hạn hán và nắng nóng sẽ trở nên phổ biến và nghiêm trọng hơn, đặt ra áp lực rất lớn đối với tài nguyên nước.

Theo Dịch vụ thời tiết quốc gia Pháp, nhiệt độ ở tây nam nước Pháp đã tăng vọt lên 30 độ C ngày 30/3. Cơ quan này cho biết, đây là ngày nóng nhất trong tháng 3 được ghi nhận ở nước này kể từ năm 1900.

Từ tháng 1 đến tháng 2, Pháp duy trì hơn 30 ngày liên tục không có lượng mưa đáng kể – khoảng thời gian dài nhất kể từ năm 1959. Thêm vào đó, lượng tuyết rơi rất thấp dẫn đến thiếu nước cho các dòng sông.

“Mưa đã rơi vào tháng Ba nhưng gần như không đủ. Hồ Montbel vẫn ở mức thấp bất thường”, Franck Solacroup, giám đốc khu vực của Cơ quan Nước Adour-Garonne, phụ trách khu vực bao gồm Hồ Montbel, nói với CNN.

Những nông dân như ông Rouquet, sống dựa vào hồ Montbel, đang phải đưa ra những quyết định khó khăn. Một số người đã ngừng trồng cấy, những người khác thì gieo thêm ngũ cốc với hy vọng trời sẽ mưa.

Ông Rouquet cho biết, những người chăn nuôi đang lo lắng về lượng thức ăn cho vật nuôi, còn một số thậm chí có thể buộc phải giảm đàn.

“Trừ khi nước hồ được lấp đầy, nông dân sẽ không thể tưới tiêu và sự sống còn của nhiều trang trại đang bị đe dọa”, ông nhấn mạnh.

“Điềm chẳng lành”

Ngay bên kia biên giới, ở Catalonia, Đông Bắc Tây Ban Nha, cũng xảy ra tình trạng tương tự với các hồ chứa khô cạn. Mực nước trung bình trong các hồ chứa của Catalonia ở mức khoảng 27%.

Sau Reservoir, hồ chứa nước cách Barcelona khoảng 97km về phía Bắc, hiện chỉ đầy khoảng 9%, theo dữ liệu của Cơ quan Nước Catalan. Khi mực nước giảm, tàn tích của một ngôi làng hàng trăm năm tuổi và nhà thờ đã xuất hiện, nơi đã bị ngập lụt khi hồ chứa được tạo ra vào những năm 1960.

Vào giữa tháng 3, Cơ quan Nước Catalan bắt đầu loại bỏ cá nhằm cứu một số cá trong số chúng và bảo vệ chất lượng nước trong phần còn lại của hồ chứa, nơi có hơn năm triệu người dựa vào nước uống.

Nước quá khan hiếm nên một số nông dân trong vùng thậm chí đã tổ chức cầu nguyện mong trời ban mưa.

Trong khi đó Italy, nằm ở “điểm nóng khí hậu” của Địa Trung Hải, cũng bị ảnh hưởng nặng nề.

Ở miền bắc nước Ý, nơi đã trải qua đợt hạn hán tồi tệ nhất trong hơn 70 năm qua vào mùa hè năm ngoái, các ngọn núi có lượng tuyết rất thấp và các hồ nước đã bị thu hẹp, bao gồm cả hồ Como, hiện chưa đầy 18%. Nước ở sông Po, chảy qua vùng trung tâm nông nghiệp phía bắc, đang ở mức gần mức thấp kỷ lục, với một số đoạn đang trong tình trạng “hạn hán cực độ”.

Theo một cuộc khảo sát của Enterisi, cơ quan lúa gạo quốc gia của Ý, những người trồng lúa dự đoán rằng số lượng họ gieo vào mùa xuân này sẽ ở mức thấp nhất trong hơn hai thập kỷ.

Vào năm 2020, hơn 42% nước trong hệ thống không đến tay người dùng, theo điều tra dân số về nước đô thị của Istat. Điều này tương đương với việc mất khoảng 157 lít hàng ngày cho mỗi cư dân – có thể đáp ứng nhu cầu của 43 triệu người trong một năm.

Do hạn hán năm ngoái, trong đó 10 khu vực đã ban bố tình trạng khẩn cấp về thiếu nước, Ramberti cho biết đợt khô hạn hiện tại “không phải là điềm lành cho những tháng tới.”

“Chúng tôi đang quan sát một tình huống khá đặc biệt”, Manuela Brunner, trợ lý giáo sư thủy văn tại ETH Zurich và Viện Nghiên cứu Tuyết và Tuyết lở ở Davos, Thụy Sĩ cho biết.

Lượng nước tích trữ trong tuyết ít hơn có nghĩa là lượng tuyết tan chảy đến các con sông sẽ ít hơn vào mùa xuân. Brunner cho biết: “Sự thiếu hụt tuyết đã trở thành một động lực quan trọng hơn gây ra hạn hán vào mùa hè trong 50 năm qua”.

Tuệ Ngô