Lê Thánh Tôn là vị vua nào vậy?
Song song với nạn trùng lắp tên đường, hay đặt tên đường bằng cách đánh số tùy tiện, thì tình trạng tên đường là tên danh nhân bị sai dấu, nhầm lẫn cũng khiến cho các nhà nghiên cứu lịch sử – văn hóa, và người dân TP.HCM bức xúc nhiều năm nay.
Nếu để ý, sẽ nhận ra hơn 90% tên đường ở TP.HCM đều đặt theo tên của các danh nhân văn hóa hay nhân vật lịch sử. Tuy vậy, do nhiều lý do, không ít tên đường trong số đó đã không được viết đúng. Một số tên đường viết sai, nhưng rất nhiều thế hệ người thành phố đã thuộc nằm lòng sự sai ấy.
Theo một báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu đô thị và phát triển, TP.HCM có khoảng 400 tên đường “có vấn đề”, trong đó, tên đường sai, thiếu so với tên danh nhân, tên nhân chứng lịch sử là rất phổ biến.
Tiêu biểu như con đường “tấc đất tấc vàng” mang tên Lê Thánh Tôn, năm trên địa bàn quận 1, đúng ra phải tên là Lê Thánh Tông, vị vua thứ 5 của nhà Hậu Lê, có công lớn khi đưa nước ta trở thành cường quốc dưới thời ông trị vì.
Một ví dụ khác là đường Ngô Thời Nhiệm, nằm ở quận 3. Trong lịch sử chỉ có ghi chép về Ngô Thì Nhậm, một danh sĩ, nhà văn đời hậu Lê – Tây Sơn, người từng lập công lớn khi giúp triều Tây Sơn đánh lui quân Thanh.
Viết sai tên danh nhân và nhân vật lịch sử là sai sót rất nguy hiểm. Ai đó trong chúng ta có thể cười vì cho rằng không quan trọng, nhưng thật ra, hệ quả xấu từ việc này khá lâu dài. Làm sao có thể ca ngợi Lê Thánh Tôn, khi không tồn tại người nào mang tên như thế trong lịch sử? Những đứa trẻ hàng ngày vẫn quen với những tên đường, như: Tôn Thất Đạm, Trương Quốc Dung, hay Kha Vạn Cân…, sẽ đối diện thế nào với những Tôn Thất Đàm, Trương Quốc Dụng, Kha Vạng Cân?
Còn rất nhiều sự nhầm lẫn, sai lệch khác cần được đính chính, sửa lại cho đúng, chưa kể đến đường mang tên các danh nhân nước ngoài như: Pasteur, Yersin, Alexandre de Rhodes…bị phiên âm sang tiếng Việt khác hẳn cách đọc bản xứ.
Tên gọi của mỗi người luôn cần được tôn trọng, huống chi đây là tên của những danh nhân có công với đất nước và người dân Việt Nam. Tên danh nhân một khi được đặt cho đường sẽ là vĩnh cửu, lâu dài, nên cần phải cẩn trọng.
Thời gian tới, nếu chính quyền TP.HCM bắt tay vào xây dựng kế hoạch đặt đổi tên đường để quản lý đô thị hiệu quả hơn, thì chắc chắn sẽ có nhiều điều chỉnh mang tính căn cơ, nền tảng.
Phạm Khoa
