Lãnh đạo Bộ KH-CN lý giải vì sao Việt Á được chọn sản xuất kit test Covid-19?

Chia sẻ với báo chí sáng nay 28.12, Thứ trưởng Bộ KH-CN Phạm Công Tạc  cho biết, Công ty Việt Á là một trong những đơn vị sản xuất kit test Covid-19 tại Việt Nam, và các nhà khoa học của Học viện Quân y đã đề xuất cho tham gia vào nghiên cứu khoa học cấp quốc gia.

Theo ông Phạm Công Tạc, đầu năm 2020, khi chưa có dịch ở Việt Nam, các nhà khoa học trong nước đã cùng các nhà khoa học trên thế giới nghiên cứu về kit test.

“Khi đó trên thế giới gọi là bệnh lạ, chưa biết lây truyền theo kiểu gì, chưa biết bản chất như thế nào, cách chữa trị ra làm sao… Về sau, các nhà khoa học mới công bố chủng Corona. Ngày mùng 6 tết (tức ngày 30.1 dương lịch), chúng tôi có mời lãnh đạo Trường ĐH Bách khoa, Học viện Quân Y, Viện vệ sinh dịch tễ… họp khẩn xem Việt Nam làm gì trong dịch này. Lúc đấy còn tương đối mơ hồ, các nhà khoa học hàng đầu khuyến cáo việc đầu tiên phải có kit test để xác định ai có bệnh, để tránh lây nhiễm sang người khác thì mới có thể chữa trị được”, ông Tạc cho hay.

Sau buổi họp kể trên, Bộ trưởng Bộ KH-CN khi đó là ông Chu Ngọc Anh đã ký quyết định thực hiện 3 nhiệm vụ KH-CN cấp quốc gia đột xuất về phòng, chống dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona, trong đó có 2 nhiệm vụ liên quan đến kit test và 1 nhiệm vụ liên quan đến dịch tễ.

Hai nhiệm vụ liên quan đến kit test được giao cho Học viện Quân y chủ trì, phối hợp với Công ty Việt Á; và giao cho Công ty TNHH một thành viên sinh hóa Phù Sa – Biochem chủ trì, phối hợp với Viện Pasteur TP HCM và Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH-CN (Sở KH-CN Cần Thơ) thực hiện. Trong đó, nhiệm vụ khoa học giao Học viện Quân y chủ trì được “bơm” khoảng hơn 18 tỉ đồng.

Trả lời câu hỏi tại sao chọn Việt Á, ông Tạc cho hay trước khi giao nhiệm vụ cho Học viện Quân y, nhiều người khuyến cáo ở Việt Nam lựa chọn công ty nào có thể sản xuất được kit test lên tới hàng triệu cái. “Công ty Việt Á là một trong những đơn vị sản xuất kit test và các nhà khoa học Học viện Quân y đã đề xuất Việt Á tham gia”, ông Tạc nói.

“Bộ tổng hợp thông tin đưa lên là có vấn đề, có lỗi và tạo ra cái không hay”

Giải thích lý do vì sao kit test của Việt Á được cấp phép “thần tốc”, Thứ trưởng Bộ KH-CN cho biết thời điểm tháng 3.2020, Việt Nam vô cùng thiếu kit test, trong kho của Bộ Y tế có lúc còn 50 cái.

“Thiếu như thế nhưng muốn đặt mua không mua được; các nhà khoa học về dịch tễ yêu cầu Bộ KH-CN cho nghiệm thu ngay. Chúng tôi họp nghiệm thu và sau đó hội đồng này đã có biên bản gửi Bộ Y tế đề nghị cấp phép khẩn cấp cho bộ kit test do Học viện Quân y phối hợp với Việt Á sản xuất”, theo ông Tạc.

Thứ trưởng Bộ KH-CN cũng cho biết kinh phí hơn 18 tỉ cho Học viện Quân y, trong đó có 20.000 kit test, hoàn toàn là tiền ngân sách nhà nước để thử nghiệm ở tất cả các tỉnh thành; 500 cái gửi cho CHDCND Lào và tặng cho Indonesia, Hungary.

Liên quan đến việc trang web của Bộ KH-CN thông tin bộ kit xét nghiệm Covid-19 của Việt Nam sản xuất được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chấp thuận, Thứ trưởng Bộ KH-CN lý giải: “Trên trang của Bộ công bố xong gỡ xuống thực ra là do WHO không liên quan đến việc cấp phép, 2 cái này hoàn toàn khác nhau. Bộ tổng hợp thông tin đưa lên là có vấn đề, có lỗi và tạo ra cái không hay”.

Ông Tạc cũng cho biết thêm, Bộ Y tế gần đây đã có công bố WHO mới công nhận cho 28 loại kit test để xét nghiệm SARS-CoV-2, nhưng ở châu Âu có gần 600 loại đang được các nước cho phép lưu hành sử dụng; riêng Mỹ có hơn 200 loại đang được lưu hành sử dụng. Toàn thế giới thì WHO chỉ mới công nhận 28 loại. Mục tiêu đưa vào danh mục WHO là để có thể đặt hàng cung ứng.

Cũng theo lãnh đạo Bộ KH-CN, sau khi kết thúc nhiệm vụ, Bộ KH-CN sẽ làm việc với Học viện Quân y, đơn vị nhận tiền ngân sách Chính phủ để đánh giá và nghiệm thu nhiệm vụ cấp quốc gia. Còn bước sau đó, cơ quan thẩm quyền cấp phép sử dụng, sản xuất kit test ở quy mô lớn và Công ty Việt Á sản xuất ra bán các tỉnh thì không thuộc thẩm quyền của Bộ KH-CN.

Trước đó, trong tối 27.12, Bộ KH-CN đã đăng tải đính chính thông tin về việc “Bộ kit xét nghiệm Covid-19 của Việt Nam sản xuất được WHO chấp thuận”.

Bộ này cho rằng, lý do đăng tải thông tin trên là do trong các ngày từ 25 – 26.4.2020, một số cơ quan báo chí chính thống đã đăng tải bộ kit xét nghiệm Covid-19 của Việt Nam sản xuất vừa được WHO chấp thuận. Sau khi kiểm tra lại và nhận thấy có sự sai sót trong quá trình tổng hợp, biên tập, kiểm chứng thông tin và cung cấp thông tin để đăng trên Cổng thông tin của Bộ KH-CN nên đã gỡ xuống.

Ngọc Anh