Không quá lo khi giá điện tăng

Trước tình trạng lỗ lớn của doanh nghiệp sản xuất điện, Bộ Công Thương đã quyết định xem xét điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân trong năm nay. Tuy nhiên việc tăng giá điện sẽ có thể không kéo dài quá lâu.

Chiều 31/3, Bộ Công Thương tổ chức họp báo công bố kết quả kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Kết quả cho thấy hoạt động sản xuất kinh doanh điện năm 2022 của EVN lỗ 36.294 tỷ đồng. Trong khi thu nhập từ các hoạt động có liên quan đến sản xuất kinh doanh điện trong năm 2022 chỉ đạt 10.058 tỷ đồng. Như vậy tổng cộng hoạt động sản xuất kinh doanh điện năm 2022 và các hoạt động liên quan đến sản xuất kinh doanh điện năm 2022 của EVN lỗ đến 26.235 tỷ đồng (không tính tới thu nhập từ sản xuất khác).

Trong báo cáo gửi Bộ trưởng Bộ Công thương vào tháng 2/2023, đại diện EVN cho biết nếu giá bán lẻ điện vẫn tiếp tục giữ nguyên như năm 2022, thì số lỗ dự kiến trong cả năm 2023 sẽ lên tới 64.941 tỷ đồng. Thậm chí, nếu giá điện vẫn đứng yên thì đến hết tháng 5/2023, công ty mẹ (EVN) sẽ không còn tiền trong tài khoản, đồng nghĩa doanh nghiệp không thể “gồng lỗ” thêm nữa.

Trước kêu gọi của doanh nghiệp, Bộ Công Thương mới đây đã báo cáo, giá điện bán lẻ điện bình quân có thể trong năm nay sẽ được xem xét điều chỉnh, căn cứ theo cơ chế điều chỉnh khung giá bán lẻ điện bình quân. Như vậy, việc giá điện tăng trong năm 2023 đã gần như được ấn định, chỉ còn việc tăng bao nhiêu thì vẫn đang được xem xét. Tuy nhiên người dân không cần quá lo về vấn đề này.

Vì nếu hiện nay ở một số nước phát triển, giá điện được điều chỉnh tăng ở mức rất cao căn cứ dựa theo chi phí đầu vào tăng. Thì tại Việt Nam, lãnh đạo Bộ Công Thương cho biết việc điều chỉnh tăng giá điện sẽ được cân nhắc rất kỹ trước khi ra quyết định. Theo đó các cấp chính quyền sẽ căn cứ vào yếu tố đầu vào, tình hình tài chính của EVN, điều hành vĩ mô, lạm phát,… để linh hoạt trong việc điều chỉnh giá, từ đó quyết định mức tăng bao nhiêu là phù hợp với khả năng chịu đựng của doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế.

Theo quy định, nếu giá điện được tính toán tăng dưới 5%, thẩm quyền sẽ thuộc EVN, 5-10% thuộc thẩm quyền của Bộ Công Thương, 10% trở lên thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ. Và việc tăng giá điện sẽ phải báo cáo Thủ tướng xem xét để kịp thời phối hợp với chính sách hỗ trợ người dân. Với sự tham gia của Chính phủ, người dân không cần quá lo vì giá điện tăng nhưng sẽ có sự điều tiết hợp lý của các cấp chính quyền.

Hơn nữa, cần nhấn mạnh là ở các nước đã phát triển, nơi không cần tăng đầu tư thêm nguồn cấp điện, thì lại đang có những điều chỉnh giá điện mạnh hơn các nước đang phát triển như Việt Nam. Trong khi ở nước ta, mặc dù phải liên tục đầu tư mới như kéo điện ra các hải đảo thì giá điện cả nước vẫn giữ ổn định suốt từ năm 2019 đến nay bất chấp cuộc khủng hoảng nguyên vật liệu đang càn quét khắp Đông Nam Á. Đây là bằng chứng cho thấy nỗ lực rất lớn của Chính phủ trong việc ổn định vĩ mô và cũng là cơ sở để người dân yên tâm trước quyết định tăng giá điện.

Ngoài việc cân nhắc, hỗ trợ, Chính phủ còn đang đôn đốc việc giảm lãi suất điều hành, khuyến khích ngân hàng mạnh dạn cho vay, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, v.v. Nhìn chung, các nhà lãnh đạo đất nước đang hành động quyết liệt để phục hồi nền kinh tế vực dậy tăng trưởng và đưa đất nước tiến gần hơn với mục tiêu thu nhập cao. Thế nên dù giá điện có tăng nhưng tác động của nó sẽ giảm dần do nỗ lực phục hồi kinh tế của Chính phủ.

Ngoài ra, giá than nhập khẩu hiện nay cũng đang trên xu hướng giảm dần. Theo Nikkei Asia, giá than dùng cho sản xuất điện hiện đã giảm về mức trước khi xảy ra xung đột giữa Nga và Ukraine cách đây một năm.

Tính đến cuối tháng 2, giá than chất lượng cao giao ngay vận chuyển từ cảng Newcastle (Úc) giao dịch ở mức 179 USD/tấn, giảm gần 60% so với ngưỡng kỷ lục thiết lập hồi tháng 9 năm ngoái. Đà tăng giá than kéo dài đến giữa tháng 1/2023, giao dịch quanh mức 400 USD/tấn sau đó giảm dần. Việt Nam lại chủ yếu nhập khẩu than từ 3 thị trường chính gồm: Australia với 12,5 triệu tấn, chiếm 55% tổng lượng nhập khẩu than; Indonesia với 8,1 triệu tấn, chiếm 33%; Nga với 1,8 triệu tấn, chiếm 7%. Thế nên, giá than Australia giảm trở lại đồng nghĩa với việc giá điện tại Việt Nam không cần tăng quá cao cũng như không cần tăng trong thời gian quá lâu.

Huy Hoàng