Không lây Covid cho vợ mà lây cho hàng xóm – Chuyện nghiêm túc chứ không đùa
Tại cuộc họp BCĐ Quốc gia về dịch bệnh sáng 8/4, từ 2 bệnh nhân 237 và 243 không xác định được nguồn lây, Bộ Y tế cho rằng đã có lây nhiễm cộng đồng. Bệnh nhân số 243 đã có nhiều ngày sinh hoạt trong cộng đồng, đi đến rất nhiều nơi và tiếp xúc với vô số người. Ngay sau đó, hai trong số những người đã tiếp xúc với bệnh nhân này cũng đã được xác nhận dương tính với SAR-CoV-2, gồm chị dâu của bệnh nhân và hàng xóm. Lúc này, thực sự là lo ngại khi có chắc không phải là một F0 “lang thang” như Chủ tịch UBND TP Hà Nội nói.
Trước thông tin này, không ít người dân đã đặt ra câu hỏi: Tại sao vợ bệnh nhân COVID-19 số 243, người sinh hoạt hàng ngày bên cạnh lại không nhiễm, trong khi chị dâu và hàng xóm – những người tần suất tiếp xúc thấp hơn – lại bị lây nhiễm?
Nhưng mình còn nhận thấy có những vấn đề về dịch bệnh này ở Việt Nam rất khác với đánh giá ban đầu: Khi dịch mới bùng phát ở Trung Quốc, các chuyên gia cho rằng virus Vũ Hán “kiêng” trẻ em, “né” phụ nữ. Tuy nhiên, ngay khi đến Việt Nam, một cháu bé 3 tháng tuổi đã bị nhiễm virus này, sau đó có thêm 1 cháu bé 9 tuổi vừa ra viện hôm qua và chiều qua, nghi ngờ (đã cách ly) 1 bé 4 tuổi. Như vậy, virus Vũ Hán không hề kiêng nể trẻ em. Số phụ nữ mắc cũng không ít.
Tuy nhiên, một điều nữa, tưởng buồn cười, nhưng thực sự là vấn đề dịch tễ đáng lưu ý: COVID-19 là bệnh truyền nhiễm nhóm A, nên lây truyền rất mạnh và thông thường là người thân gần trong gia đình sẽ bị lây trước. Nhưng đã có nhiều trường hợp không theo quy luật ấy, khi người bệnh không lây cho người trong gia đình, song lại lây cho .. hàng xóm.
Trước đây ở Sơn Lôi (Vĩnh Phúc) đã có trường hợp cháu bé 3 tháng tuổi lây từ hàng xóm, nhưng mẹ cháu chăm bẵm cháu suốt, kể cả khi ở BV, mà không hề bị lây từ cháu.
Hoặc vợ bệnh nhân COVID-19 đầu tiên ở VN, ông chồng bị và con trai lây, nhưng bà vợ thì không, trong khi cô lễ tân khách sạn thì dính!
2 cặp vợ chồng người Anh đi du lịch, 2 bà vợ không lây dù 2 ông chồng bị. (Trong khi hình như một nhân viên bán hàng bị lây từ 2 ông này thì phải).
Mới nhất là bệnh nhân ở Mê Linh, mặc dù người vợ có khá nhiều bệnh nền, nhưng vẫn không bị lây từ chồng, trong khi hàng xóm (và chị dâu) lại lây (Tôi không rõ chị dâu ở cùng nhà hay ở cạnh, vì không có thông tin).
Dù muốn dù không, thì đây vẫn là vấn đề nghiêm túc được đặt ra như có phải những người phụ nữ đó có kháng thể gì với COVID-19, nhất là khi PGS.TS Lê Quỳnh Mai, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tế Trung ương, vừa cho biết: Virus corona chủng mới ở Việt Nam đã biến đổi thành các biến thể khác hẳn nhau và hoàn toàn không giống virus ban đầu gây bệnh viêm phổi ở Vũ Hán, Trung Quốc.
Các nhà khoa học y tế Việt Nam nói gì?
Theo lý giải của bác sĩ Trần Văn Phúc, lý do vợ bệnh nhân 243 không lây nhiễm từ chồng là bởi tiền sử của người phụ nữ này mắc bệnh Lupus ban đỏ hệ thống đã 12 năm, mà bệnh này được bác sĩ kê đơn thuốc chloroquine hoặc hydroxychloroquine. Đây cũng là loại thuốc mà Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê chuẩn để điều trị bệnh COVID-19, trước khi bị chính FDA bác bỏ.
BS. Trần Văn Phúc cho biết, “chloroquine hay hydroxychloroquine là thuốc trước đây dùng điều trị sốt rét, về sau được kê đơn cho các trường hợp bị HIV, bệnh khớp mãn tính, đặc biệt với bệnh nhân Lupus ban đỏ hệ thống rất cần thuốc này”.
Vị bác sĩ này cũng lấy thêm dẫn chứng từ những nghiên cứu trên thế giới về tác dụng của chloroquine với SARS-CoV-1 gây đại dịch SARS năm 2003, cũng như quan sát thực tế của bác sĩ tại Vũ Hán trong quá trình điều trị cho bệnh nhân nhiễm COVID-19.
“Năm 2003, Savarino A thực hiện nghiên cứu trong ống nghiệm đánh giá tác dụng của chloroquine đối với SARS-CoV-1 gây ra dịch bệnh SARS. Tiếp theo đó, Keyaerts E cũng nghiên cứu tác dụng của chloroquine với SARS-CoV-1 vào năm 2004, rồi đến Vincent MJ năm 2005. Cả 3 nghiên cứu trong ống nghiệm được đánh giá rất cao, đều cho thấy chloroquine có tác dụng mạnh mẽ với chủng vi-rút cực độc gây bệnh SARS này; đây cơ sở để CDC Hoa Kỳ khuyến cáo sử dụng chloroquine điều trị SARS nếu căn bệnh giết người hàng loạt này quay trở lại.
Khi đại dịch COVID-19 xảy ra ở Trung Quốc, các chuyên gia đa ngành ở Bệnh viện Nhân dân tỉnh Hồ Bắc do Giáo sư Vương Mẫn Lệ dẫn đầu, đã quan sát tại khoa da liễu có 80 bệnh nhân bị Lupus ban đỏ hệ thống, nhưng thật kì lạ lúc đầu có sự trộn lẫn mà không bệnh nhân Lupus nào bị nhiễm SARS-CoV-2. Tiếp đó, nhóm nghiên cứu quan sát 178 bệnh nhân bị bệnh viêm phổi do SARS-CoV-2, nhưng cũng không có bệnh nhân nào mắc Lupus ban đỏ.
Ngay lập tức Giáo sư Vương Mẫn Lệ cùng với các cộng sự bắt tay nghiên cứu trong ống nghiệm, kết quả chỉ ra rằng chloroquine có tác động ở cả 2 pha ngoài và trong tế bào Vero E6. Bên cạnh hoạt động chống vi-rút, chloroquine còn có tác động điều chỉnh miễn dịch, giúp tăng cường tác dụng chống vi-rút trong cơ thể. Giá trị EC 90 của chloroquine so với SARS-CoV-2 trong các tế bào Vero E6 là 6,90 μM, có thể đạt được lâm sàng như đã được chứng minh trong huyết tương của bệnh nhân viêm khớp dạng thấp được dùng 500mg”, BS. Trần Văn Phúc thông tin.
Theo BS. Trần Văn Phúc, nghiên cứu này đã được công bố, đăng ký bản quyền và được Ủy ban Đạo đức của Bệnh viện Nhân dân Đại học Vũ Hán phê duyệt cho phép đăng ký trên nền tảng thử nghiệm lâm sàng. Ngoài ra, Pháp cũng có nghiên cứu về sự kết hợp hydroxychloroquine với azithromycine, do nhóm của GS. Didier Raoult từ bệnh viện L’Institut Hospitalo-Universitaire (IHU) tiến hành.
“Hiện chưa có báo cáo nào về bệnh nhân Lupus bị nhiễm SARS-CoV-2”, BS. Trần Văn Phúc viết.
Nguy cơ ngộ độc chloroquine nếu dùng không có chỉ dẫn của bác sĩ
Tại cả Việt Nam và trên thế giới, đã có không ít trường hợp ngộ độc chloroquine vì người dân thiếu hiểu biết tự ý mua thuốc về uống khi không có bệnh.
Ngày 21/3, một nam bệnh nhân 44 tuổi ở Hà Nội đã phải nhập viện cấp cứu vì ngộ độc nặng sau khi uống 15 viên chloroquine. Tự ý dùng quá nhiều thuốc khiến anh này bị tụt huyết áp, nôn, mắt nhìn lơ mơ. Tại Mỹ, một người đàn ông đã tử vong sau khi tự ý uống chất phụ gia dọn bể cá có chứa chloroquine để phòng COVID-19.
BS. Trần Văn Phúc cảnh báo: “Chloroquine/hydroxychloroquine là thuốc độc bảng B, có thể gây tai nạn chết người, nên khi kê đơn điều trị cho bệnh nhân nội trú, điều dưỡng phát thuốc thường yêu cầu bệnh nhân phải uống ngay trước mặt”.
BS. Phúc cũng khuyên mọi người không nên tự ý mua thuốc về tích trữ để phòng COVID-19, tránh tiền mất tật mang, gây thêm bệnh về người, thậm chí gây ngộ độc, tử vong.
Ngoài ra, bác sĩ này khuyến cáo phải thận trọng khi dùng chloroquine với các loại thuốc tim mạch, thuốc kháng sinh, thuốc hệ thần kinh trung ương, thuốc tiêu hóa và một số loại thuốc khác.
Minh Hằng
