Không có lợi ích “nhóm” trong việc phân tách Luật Giao thông đường bộ 2008
Đại tá Đỗ Thanh Bình, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông cho rằng, việc phân tách Luật Giao thông đường bộ 2008 thành 2 Luật Đường bộ và Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ là cần thiết và phù hợp với xu thế chung. Việc tách 2 dự án luật không có “nhóm lợi ích” nào khác ngoài lợi ích của người dân. Việc này không có trùng chéo, chồng lấn về chức năng, nhiệm vụ của các bộ quản lý, trái lại việc soạn thảo hướng đến sự minh bạch.
Sáng 10/2, Bộ Công an tổ chức 2 Hội thảo khoa học: “Cơ sở lý luận và thực tiễn hoàn thiện pháp luật bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ” và “Phương hướng hoàn thiện pháp luật bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ”.
Trung tướng, TS Đỗ Lê Chi, Cục trưởng Cục Khoa học chiến lược và lịch sử Công an kiêm Viện trưởng Viện Chiến lược Công an chủ trì hội thảo. Tham dự Hội thảo có gần 150 nhà khoa học, thực tiễn, chuyên gia pháp lý trong và ngoài ngành Công an nhân dân.
Hội thảo tập trung vào hai nội dung quan trọng gồm: Việc ban hành luật chuyên ngành về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ có cơ sở lý luận, chính trị, pháp lý vững chắc; hai là hoàn thiện pháp luật bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ xuất phát từ đòi hỏi cấp thiết của thực tiễn hiện nay.
Cần “luật hoá” bằng việc tách Luật Giao thông đường bộ năm 2008 thành 2 luật
Phát biểu đề dẫn hội thảo, Trung tướng, TS Đỗ Lê Chi đề nghị các đại biểu tập trung phân tích, đánh giá sự cần thiết, cơ sở chính trị, pháp lý, cơ sở thực tiễn của việc tách luật Giao thông đường bộ thành Luật Đường bộ và Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ. Đặc biệt, cần phân định rạch ròi chức năng quản lý nhà nước của từng, bộ, ngành liên quan tới giao thông vận tải. Từ đó làm sáng rõ những ưu điểm, hiệu quả của thực tế, khách quan trong bối cảnh tình hình mới khi tách Luật Gia thông đường bộ thành 2 luật nêu trên.
Tại Hội thảo, nhiều đại biểu có ý kiến tâm huyết, thẳng thắn, khoa học, đưa ra cơ sở lý luận, chính trị, pháp lý và thực tiễn tin cậy, làm căn cứ vững chắc để Bộ Công an tham mưu Đảng, Nhà nước, Quốc hội hoàn thiện pháp luật bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong thời gian tới.
Các đại biểu tập trung làm rõ vị trí, vai trò của bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong sự nghiệp bảo đảm an ninh, trật tự theo chức năng, nhiệm vụ của lực lượng Công an nhân dân. Đồng thời, đánh giá thực tiễn tổ chức hoạt động bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ thời gian qua, chỉ ra những bất cập của các quy định pháp luật hiện hành trên lĩnh vực này.
Các đại biểu cho rằng, hoạt động gây mất trật tự, an toàn giao thông đường bộ diễn biến rất phức tạp theo chiều hướng gia tăng; nảy sinh nhiều vấn đề tội phạm mới, gây thiệt hại lớn về người và tài sản, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, đầu tư nước ngoài và an sinh xã hội. Mặt khác, hệ thống pháp luật về giao thông đường bộ bộc lộ nhiều bất cập, không còn phù hợp với tình hình thực tiễn nước ta và thông lệ luật pháp quốc tế. Việc không phân định rõ cơ quan, tổ chức chủ trì bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ dẫn đến tình trạng chồng chéo và chia cắt trong quản lý nhà nước đối với lĩnh vực này.
Mặt khác, nội dung về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong Luật Giao thông đường bộ năm 2008 chưa đầy đủ, toàn diện, một số quy định không còn phù hợp với thực tiễn. Hệ thống pháp luật về kết cấu hạ tầng giao thông và vận tải; về giao thông đường bộ và trật tự, an toàn giao thông đường bộ chưa theo kịp tình hình phát triển kinh tế – xã hội và xu hướng phát triển chung của thế giới.
Bên cạnh đó, hiệu quả của việc xây dựng các đạo luật chuyên sâu tương ứng với các lĩnh vực pháp luật chuyên biệt đã được kiểm nghiệm trong thực tế. Hoàn thiện pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ theo hướng xây dựng đạo luật độc lập với cấu trúc khoa học, thuật ngữ trong sáng, dễ hiểu sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức tham gia giao thông…
Từ đó, các đại biểu đều khẳng định cần ban hành luật chuyên ngành để điều chỉnh cụ thể, toàn diện lĩnh vực trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Hoàn thiện pháp luật bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ trước hết và quan trọng nhất là cần nâng cao mức độ “luật hoá” bằng việc tách Luật Giao thông đường bộ năm 2008 thành Luật Đường bộ và Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.
Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ cần kế thừa những quy định năm 2008
Trong đó, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ cần quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, quan hệ phối hợp của Công an nhân dân với các bộ, ngành có liên quan trong bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Đồng thời, rà soát để sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các văn bản pháp luật cho phù hợp với Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.
Luật cũng cần kế thừa những quy định trong Luật Giao thông đường bộ 2008, đồng thời tập trung pháp điển hoá các chế định về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ đang phát sinh các vấn đề bất cập. Cần phân công trách nhiệm quản lý nhà nước giữa các bộ, cơ quan ngang bộ, ủy ban nhân dân các cấp theo đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng bộ, ngành, địa phương một cách rõ ràng, rành mạch, quyền hạn đi đôi với chịu trách nhiệm.
Đặc biệt, sau khi ban hành Luật Đường bộ và Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Chính phủ, các bộ, ngành liên quan cần kịp thời ban hành các văn bản hướng dẫn để cụ thể hóa và triển khai thực hiện sát thực tiễn, đảm bảo hiệu quả, hiệu lực. Bộ Công an có chức năng quản lý nhà nước về an ninh, trật tự, chủ động hoàn thiện, tham mưu hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, tổ chức lực lượng thực thi hiệu lực, hiệu quả.
Một số đại biểu nhấn mạnh đến việc cần tiếp tục kế thừa và nội luật hóa quy định của Công ước Viên năm 1968 về Giao thông đường bộ để bảo đảm các quy tắc giao thông đường bộ Việt Nam tương thích và phù hợp trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng.
Cần xác định rõ hơn về khái niệm người sử dụng phương tiện tham gia giao thông đường bộ; cụ thể hóa các tiêu chuẩn, tiêu chí về tuổi đời, sức khỏe, thời gian lái xe trong ngày, việc sử dụng chất kích thích… Đồng thời, chuẩn hoá quy trình đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe cho người điều khiển phương tiện giao thông đường bộ một cách khoa học hơn để góp phần làm giảm tai nạn giao thông.
Xây dựng lực lượng Cảnh sát giao thông là lực lượng chuyên trách bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ và chịu trách nhiệm tham mưu với cấp có thẩm quyền về tổ chức thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về trật tự, an toàn giao thông đường bộ
Kết luận Hội thảo, Trung tướng, TS Đỗ Lê Chi, Cục trưởng Cục Khoa học chiến lược và lịch sử Công an kiêm Viện trưởng Viện Chiến lược Công an khẳng định, các ý kiến trong và ngoài ngành đều thống nhất cao về sự cần thiết phải hoàn thiện pháp luật theo hướng tách luật Giao thông đường bộ năm 2008 thành Luật Đường bộ và Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ nhằm đáp ứng yêu cầu bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Việc ban hành luật chuyên ngành có cơ sở lý luận, chính trị, pháp lý vững chắc và xuất phát từ đòi hỏi cấp thiết của thực tiễn.
Ghi nhận các tham luận tâm huyết tại hội thảo, Trung tướng, TS Đỗ Lê Chi giao Ban Tổ chức tập hợp ý kiến của các đại biểu để báo cáo Bộ Công an làm luận cứ khoa học nhằm tiếp tục xây dựng và hoàn thiện dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ báo cáo Chính phủ trình Quốc hội thảo luận, xem xét, thông qua.
Tại Hội thảo, Đại tá Đỗ Thanh Bình, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông phân tích, sau hơn 13 năm thực hiện Luật Giao thông đường bộ năm 2008 đã phát sinh nhiều tồn tại, hạn chế, không còn phù hợp với tình hình thực tế hiện nay.
Ông Bình cho biết, có ba lĩnh vực khác nhau gồm an toàn giao thông, kết cấu hạ tầng và vận tải đường bộ. Thời điểm ban hành luật giao thông nước ta chủ yếu là mô tô, xe máy, hệ thống hạ tầng giao thông đường bộ còn hạn chế. Tên gọi Luật Giao thông đường bộ là chuyên ngành nhưng nội dung phạm vi điều chỉnh không đúng là luật chuyên ngành dẫn đến hiểu không đúng về mục tiêu của từng lĩnh vực.
Đại tá Bình nêu số liệu, từ năm 2009 đến năm 2021, toàn quốc xảy ra hơn 361.000 vụ tai nạn giao thông đường bộ, làm chết hơn 113.000 người, bị thương hơn 356.000 người; chiếm hơn 95% số vụ, số người chết, người bị thương trong tổng số các vụ tai nạn. Trong khi đó, Luật giao thông đường bộ năm 2008 không quy định rõ cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ dẫn đến quá trình thực hiện thiếu nhất quán, đồng bộ…
Từ những phân tích trên, Đại tá Bình cho rằng, việc phân tách Luật Giao thông đường bộ 2008 thành 2 Luật Đường bộ và Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ là cần thiết và phù hợp với xu thế chung. Ông khẳng định, việc tách 2 dự án luật không có “nhóm lợi ích” nào khác ngoài lợi ích của người dân. Việc này không có trùng chéo, chồng lấn về chức năng, nhiệm vụ của các bộ quản lý, trái lại việc soạn thảo hướng đến sự minh bạch.
Còn Trung tướng Nguyễn Minh Đức, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng an ninh của Quốc nhấn mạnh, việc tách luật đến nay “không cần bàn cãi nữa” nhưng điều quan trọng là việc thực hiện tách luật phải chặt chẽ. Khi tách phải chuẩn nhất, không bị trùng lẫn. Tuy nhiên, theo ông Đức, đây cũng là “việc rất khó” nhưng phải quyết tâm làm.
Minh Tuấn
