Khởi tố 36 người là lãnh đạo, cán bộ Viện Pháp y tâm thần trung ương
Ngày 23-6, Công an TP Hà Nội thông tin chính thức về vụ án nghiêm trọng xảy ra tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương, liên quan đến hàng loạt tội danh: tàng trữ và tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, đưa – nhận – môi giới hối lộ, và lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Trọng tâm vụ việc là Nguyễn Thị Mai Anh (SN 1979, trú tại Thanh Xuân, Hà Nội) – một đối tượng có nhiều tiền án, đã lợi dụng thời gian bắt buộc chữa bệnh tâm thần để hối lộ cán bộ Viện Pháp y tâm thần Trung ương, qua đó mua chuộc phòng bệnh riêng có điều hòa, thiết bị âm thanh, tổ chức tiệc tùng, sử dụng ma túy và nhiều lần ra ngoài viện đi du lịch, thậm chí mời cả nhân viên của viện đi cùng.
Cơ quan điều tra xác định Mai Anh không chỉ lợi dụng hệ thống pháp y để hưởng đặc quyền trái phép, mà còn đóng vai trò móc nối, dắt mối cho các bị can khác “chạy kết luận giám định tâm thần” nhằm trốn tránh truy cứu hình sự. Đổi lại, cô ta hưởng lợi hàng tỷ đồng từ hoạt động môi giới này.
Đặc biệt, nhiều khoản hối lộ được chuyển cho Trần Văn Trường – nguyên Viện trưởng Viện Pháp y tâm thần Trung ương, sau đó được chia lại cho các giám định viên, những người sẵn sàng làm sai lệch hồ sơ, viết thêm biểu hiện bệnh không có thật để kết luận bị tâm thần.
Vào ngày 7-6, Công an TP Hà Nội phối hợp với Công an tỉnh Thanh Hóa bất ngờ bắt quả tang vợ chồng Mai Anh và nhiều người khác đang sử dụng ma túy tại bãi biển Sầm Sơn. Cùng lúc, công an đã triệu tập 14 cán bộ, nhân viên của viện, khám xét 48 địa điểm liên quan và thu giữ lượng lớn tang vật trị giá hàng chục tỷ đồng.
Tính đến nay, 90 người liên quan đã bị triệu tập, trong đó 40 người bị khởi tố, gồm 36 cán bộ của viện pháp y. Cơ quan điều tra cũng phát hiện 22 người có quyết định bắt buộc chữa bệnh tâm thần nhưng vắng mặt tại viện, 15 trong số đó có dấu hiệu được “can thiệp trái pháp luật” để gian lận kết luận tâm thần.
Đây là một vụ án đặc biệt nghiêm trọng, gây chấn động dư luận, bởi nó phơi bày sự thao túng trắng trợn trong lĩnh vực giám định tư pháp – nơi lẽ ra phải là chốt chặn quan trọng của công lý và pháp quyền.
Việc một cá nhân như Mai Anh có thể lôi kéo, chi phối và mua chuộc cả hệ thống pháp y, thậm chí biến một cơ sở điều trị thành tụ điểm sử dụng ma túy, tổ chức ăn chơi là biểu hiện cực kỳ nguy hiểm của tình trạng tham nhũng, xuống cấp đạo đức công vụ. Điều đáng lo ngại hơn là hàng chục cán bộ – trong đó có lãnh đạo cấp cao của viện – đã tiếp tay, đồng lõa hoặc thờ ơ trước sai phạm.
Hành vi “chạy giám định tâm thần” không chỉ nhằm mục đích trốn tránh truy tố, mà còn hợp thức hóa việc tiếp tục phạm tội ngoài vòng pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng cho trật tự xã hội và làm mất niềm tin vào hệ thống tư pháp, y tế và giám định.
Vụ việc cũng đặt ra vấn đề cấp thiết về giám sát nội bộ và trách nhiệm giải trình trong các cơ sở pháp y, cơ quan giám định tư pháp, đặc biệt là đối với các đối tượng đang bị áp dụng biện pháp chữa bệnh bắt buộc.
Nếu không xử lý nghiêm minh và truy đến cùng các mắt xích tham nhũng, thì việc “mua bán kết luận tâm thần” sẽ tiếp tục là lối thoát tội ác cho những kẻ có tiền, có quan hệ, đồng thời là đòn giáng vào uy tín của cả hệ thống tư pháp và y tế pháp lý.
Vụ án tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương không chỉ là bê bối y tế – pháp lý, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh về lỗ hổng thể chế, đạo đức công vụ và kiểm soát quyền lực. Việc khởi tố hàng loạt cán bộ chỉ mới là bước đầu. Để làm trong sạch môi trường pháp y – nơi liên quan trực tiếp đến việc xét xử công bằng – cần phải xử lý triệt để, làm rõ trách nhiệm cá nhân và chấn chỉnh toàn bộ cơ chế vận hành.
Thảo Nguyên
