KHI CHIẾN THẮNG KHÔNG CHỈ LÀ CỦA MỘT DÂN TỘC
Tháng 4/1975, khi Sài Gòn được giải phóng, người dân Thụy Điển – đất nước Bắc Âu xa xôi – đã đổ ra đường ăn mừng. Một nghịch lý lịch sử: trong lúc Washington chìm trong im lặng, Stockholm lại ngập tràn cờ hoa, tiếng nhạc và những lời hô vang ủng hộ Việt Nam.
Dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Olof Palme, Thụy Điển là nước phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào năm 1969, ngay giữa lúc bom đạn ác liệt. Thụy Điển không chỉ viện trợ nhân đạo mà còn tổ chức những phong trào phản chiến lớn nhất phương Tây. Năm 1972, bản kiến nghị với 3,5 triệu chữ ký của người dân Thụy Điển yêu cầu Mỹ ngừng ném bom và ký Hiệp định Paris.
Phong trào ấy không đơn thuần vì lợi ích chiến lược, mà xuất phát từ một đánh giá sâu sắc về tính chính nghĩa trong cuộc kháng chiến của Việt Nam: cuộc đấu tranh giành độc lập, chống chủ nghĩa thực dân mới, đã truyền cảm hứng cho các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới.
Chiến thắng năm 1975 không khép lại mối duyên Việt Nam – Thụy Điển, mà mở ra một chương mới: đồng hành trong công cuộc tái thiết đất nước.
Thông qua Cơ quan Hợp tác Phát triển Quốc tế (SIDA), Thụy Điển đã viện trợ hơn 4 tỷ USD trong gần nửa thế kỷ, tập trung vào y tế, giáo dục, công nghiệp và cải cách hành chính. Những công trình như Nhà máy giấy Bãi Bằng, Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí hay Bệnh viện Nhi Trung ương Hà Nội đã trở thành biểu tượng hữu hình của tình bạn hai nước.
Năm 2016, tượng Thủ tướng Olof Palme được dựng tại Bệnh viện Nhi Trung ương – như một biểu tượng nhắc nhớ: di sản của ông không chỉ là sự ủng hộ trong quá khứ, mà còn là nền tảng cho mối quan hệ hợp tác bền vững hôm nay và mai sau.
Nhân kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, bộ phim tài liệu Victory Vietnam của đạo diễn Bo Öhlén được Thụy Điển trao tặng Việt Nam. Bộ phim ghi lại hình ảnh những người dân Thụy Điển ủng hộ Việt Nam trong những năm tháng cam go, khẳng định rằng phong trào phản chiến phương Tây không phải là hiện tượng nhất thời, mà đã trở thành một phần trong ký ức tập thể tiến bộ.
Phong trào phản chiến toàn cầu đã tạo ra áp lực chính trị đáng kể đối với chính quyền Mỹ, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình đàm phán hòa bình và cuối cùng là quyết định rút quân.
Nếu không có sự ủng hộ từ dư luận và bạn bè quốc tế, cuộc kháng chiến của Việt Nam hẳn đã phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn. Điều này nhấn mạnh vai trò sống còn của công luận quốc tế trong việc định hình các cuộc xung đột hiện đại – một bài học vẫn còn nguyên giá trị cho đến hôm nay.
Cuộc kháng chiến của Việt Nam không chỉ là câu chuyện của một quốc gia, mà còn là biểu tượng toàn cầu cho khát vọng giành độc lập và tự do. Sự ủng hộ từ Thụy Điển và cộng đồng quốc tế đã góp phần quan trọng vào chiến thắng của Việt Nam, đồng thời nhắc nhở rằng trong các cuộc xung đột, chính nghĩa không phải lúc nào cũng thuộc về bên mạnh hơn hay giàu hơn. Đôi khi, nó thuộc về những con người dám đứng lên đấu tranh cho quyền tự quyết dân tộc mình, ngay cả khi đối mặt với sức mạnh quân sự áp đảo.
Trong bối cảnh thế giới hôm nay vẫn đang vật lộn với những thách thức mới về hòa bình và công lý, câu chuyện về tình đoàn kết với Việt Nam vẫn còn nguyên giá trị. Nó nhắc nhở chúng ta rằng tiếng nói của công chúng toàn cầu có thể thay đổi tiến trình lịch sử, và rằng đứng về phía công lý – ngay cả khi điều đó chưa phổ biến – là điều đáng trân trọng và ghi nhớ.
Thu An
