Hủy “đấu thầu quốc tế” cao tốc Bắc – Nam: Cùng với vui mừng là những băn khoăn

Bộ Giao thông vận tải cho biết đã quyết định hủy đấu thầu quốc tế, điều chỉnh hồ sơ mời sơ tuyển phù hợp với hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước nhằm lựa chọn nhà đầu tư thực hiện 8 dự án PPP thuộc Dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông. Có thể nói đây chính là “cuộc cách mạng” thay đổi mang tính đột phá cho các dự án giao thông trọng điểm hiện nay. Nhưng cùng với hủy thầu quốc tế, chọn nhà thầu trong nước, chúng ta cần phải làm thế nào để tránh những cao tốc tô điểm ổ gà, “lún do mưa”, “nứt rạn do nắng”? Làm thế nào để tránh chỉ định thầu, tránh những BOT nhầm chỗ… Có lẽ, đó còn là cả một câu chuyện dài.

Hủy dù ảnh hưởng nhưng cần thiết

Theo đó, Kết quả đánh giá hồ sơ dự sơ tuyển của bên mời thầu và quá trình thẩm định làm rõ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, có 4 dự án không có nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển; Có 2 dự án có duy nhất 1 nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển; Có 1 dự án có từ 2 nhà đầu tư và 1 dự án có 3 nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển. Như vậy, số lượng nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển không nhiều, tính cạnh tranh không cao. Sau khi đánh giá trách nhiệm pháp lý quy định tại hồ sơ mời sơ tuyển quốc tế đã phát hành và Luật đấu thầu, trên cơ sở thống nhất của các cơ quan liên quan, Bộ Giao thông vận tải quyết định hủy sơ tuyển theo hình thức đấu thầu rộng rãi quốc tế.

Quyết định hủy chào thầu quốc tế có thể ảnh hưởng tới tín nhiệm quốc gia, vì doanh nghiệp nộp hồ sơ ngoài từ Trung Quốc, còn có nhiều doanh nghiệp tời từ Hàn Quốc, Pháp… Nhưng đó là điều cần thiết và dư luận chung hoan nghênh cũng như nhận định, đây là quyết sách đúng đắn của Chính phủ. Nó vừa bảo đảm được an ninh quốc gia. Bên cạnh đó, việc đóng cửa đấu thầu quốc tế trong bối cảnh có rất nhiều nhà đầu tư Trung Quốc quan tâm dự án (đấu thầu quốc tế gần như do các nhà thầu Trung Quốc độc chiếm) sẽ giúp loại bỏ nguy cơ lặp lại một dự án tương tự như đường sắt Cát Linh – Hà Đông. Đồng thời trao cơ hội để các doanh nghiệp trong nước thể hiện năng lực; phát triển cả lượng lẫn chất…

Vấn đề của đất nước, cần lòng tự tôn dân tộc

Bộ Giao thông vận tải huỷ “đấu thầu quốc tế” có thể coi là một “tin mừng” đối với các nhà thầu trong nước. Đồng thời, thể hiện niềm tin của Nhà nước, Bộ Giao thông vận tải đặt vào các nhà thầu nội có đủ năng lực để làm được các dự án trọng điểm Quốc gia. Đây cũng là cơ hội hiếm có đối với các nhà thầu nội, sẽ thổi một “luồng gió” tới lĩnh đầu tư hạ tầng giao thông. Nhìn vào “bức tranh” tổng thể về hạng tầng giao thông thay đổi trong những năm gần đây, chúng ta hoàn toàn có quyền kỳ vọng vào những tín hiệu vui đến từ nhà thầu nội. Từ những dự án nổi bật như: Cao tốc Hà Nội – Hải Phòng; Cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn; cầu Bạch Đằng (Hải Phòng)…. rõ ràng, có thể thấy doanh nghiệp nội hoàn toàn đủ năng lực và uy tín để làm các dự án trọng điểm. Qua đây, cũng mong doanh nghiệp nội cố gắng, tích cực, xem đây là vấn đề của đất nước, lòng tự tôn, tự cường dân tộc, không chỉ câu chuyện lợi ích kinh doanh. Hãy coi đây là cơ hội vàng để các doanh nghiệp Việt bước lên một tầm cao mới.

Vẫn còn đó những băn khoăn, nghi ngại

Dư luận cả nước không giấu được sự vui mừng trước quyết định của Bộ Giao thông vận tải, tuy vậy mối băn khoăn, nghi ngại cạnh đó cũng không ít. Bởi thực tế thời gian qua cho thấy, chúng ta đang phải chịu đựng những “cao tốc 34.000 tỉ chi chít ổ gà, ổ trâu, ổ voi”. Nhiều đoạn tuyến Quốc lộ 1A nhiều năm qua, đều do các công ty trong nước tổ chức thi công, cải tạo… đã có chất lượng rất kém. Có công trình vừa đưa vào sử dụng chưa hết bảo hành đã bong tróc, sụt lở gây gián đoạn giao thông. Gần nhất, thời sự nhất và cũng gây không ít bức xúc là chuyện “hố tử thần” sâu cả mét trên dự án đường Hồ Chí Minh đoạn tránh Chư Sê, dù mức đầu tư lên đến 250 tỉ đồng. Tất cả gây mất lòng tin của người dân.

Để tránh tai tiếng cho dự án trong tương lai

Muốn vậy, hãy “lập lại kỉ cương”, làm ăn một cách nghiêm túc, trung thực, kiên quyết chấm dứt thói làm ăn gian dối, cẩu thả, thiếu trách nhiệm. Khi triển khai dự án luật chơi phải rõ ràng, phải tính đến lợi ích của các bên gồm doanh nghiệp, nhà nước và người tham gia giao thông. Các trạm thu phí, giá phí, thời gian thu phí phải tính toán để không xảy ra tình trạng như thời gian vừa qua các dự án BOT gây bức xúc dư luận, rủi ro cho doanh nghiệp và nhà nước cũng bị thiệt hại.

Tóm lại, về phía doanh nghiệp, cần xác định đây là cơ hội chứng minh năng lực của mình đồng thời là trách nhiệm, xứng đáng với niềm tin của nhân dân và Nhà nước. Về phía các cơ quan quản lý, cần chứng minh năng lực, đặc biệt là phải là phải tổ chức lại một hệ thống giám sát chặt chẽ, liêm chính, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước được thực sự tham gia ứng thí một cách minh bạch và sòng phẳng.

Với sự thông minh, sáng tạo cộng với sự ủng hộ của Nhà nước và Nhân dân, nếu các doanh nghiệp biết xác định đúng, bỏ đi thói làm ăn cẩu thả, gian dối, các nhà khoa học kỹ thuật tận tâm, các nhà quản lý ít (chỉ cần ít thôi) quan tâm đến “hoa hồng, hoa huệ” thì chắc chắn, chúng ta sẽ thành công.

Diệu Hương