Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 4/2020

Chiều tối 5/5, phiên họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 4/2020 đã diễn ra dưới sự chủ trì của Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP, Người phát ngôn của Chính phủ Mai Tiến Dũng và trong điều kiện vẫn bảo đảm giãn cách theo quy định phòng chống dịch COVID-19.

Trước đó, phiên họp báo Chính phủ tháng 3/2020 đã không thể tiến hành do phải thực hiện nghiêm Chỉ thị 16/CT-TTg về các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19.

Như thường lệ, thông tin về phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4/2020 diễn ra cùng ngày theo hình thức trực tuyến dưới sự chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết đây là phiên họp Chính phủ thường kỳ đầu tiên sau khi chúng ta chuyển sang một giai đoạn mới, nới lỏng những quy định khắt khe về phòng chống dịch và giãn cách xã hội.

Trong suốt 3 tháng qua, chúng ta đã tập trung cao độ phòng chống dịch bệnh. Quan điểm xuyên suốt là “chống dịch như chống giặc”; huy động sức mạnh và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cộng đồng xã hội; “lấy phòng dịch làm ưu tiên”, “khóa chặt nguy cơ lây bệnh từ bên ngoài, khoanh vùng dập dịch triệt để từ bên trong, chữa trị hiệu quả”, “chấp nhận hy sinh lợi ích kinh tế trước mắt để bảo vệ tốt nhất sức khỏe, tính mạng của người dân”.

Đến nay, chúng ta đã cơ bản kiểm soát được dịch bệnh, ngăn chặn được sự lây lan trong cộng đồng (liên tục gần 20 ngày không có ca nhiễm mới trong cộng đồng). Thắng lợi đến thời điểm này của chúng ta là rất quan trọng và ý nghĩa, khẳng định quyết tâm, ý chí thống nhất trong hành động của toàn Đảng, toàn quân và sự đồng lòng, ủng hộ của nhân dân cả nước; thể hiện sức mạnh đoàn kết, truyền thống yêu nước, tinh thần tương thân, tương ái của dân tộc. Qua đó củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, Nhà nước và khẳng định tính ưu việt, bản chất tốt đẹp của chế độ, của hệ thống chính trị nước ta.

Đến nay, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tiếp tục nhưng có nới lỏng các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, tạo điều kiện phát triển kinh tế và ổn định đời sống nhân dân.

Đại dịch COVID-19 làm ngưng trệ, gián đoạn rất nhiều hoạt động sản xuất, kinh tế và hoạt động xã hội tại nhiều nền kinh tế trên thế giới, các chỉ số cơ bản của kinh tế thế giới đều diễn biến rất xấu: thất nghiệp tăng cao, giá hàng nguyên liệu lao dốc, nhiều tổ chức quốc tế tiếp tục hạ thấp dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu năm 2020. Trong bối cảnh đó, dịch bệnh COVID-19 ảnh hưởng lớn đến kinh tế Việt Nam trong tháng 4/2020, khi Chính phủ triển khai các biện pháp mạnh nhằm giãn cách xã hội trong vòng 3 tuần lễ của tháng 4/2020.

Tình hình KTXH tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2020 của Việt Nam có một số điểm đáng chú ý sau:

– CPI tháng 4/2020 giảm 1,54% so với tháng trước, tuy nhiên, CPI bình quân 4 tháng đầu năm so với cùng kỳ tăng 4,9% – mức tăng cao nhất trong giai đoạn 2016-2020. Lạm phát cơ bản bình quân 4 tháng tăng 2,96% so với bình quân cùng kỳ.

– Sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp tục gặp nhiều khó khăn do hạn hán, xâm nhập mặn; tái đàn lợn còn chậm; hầu hết các sản phẩm đều giảm hoặc tăng thấp như đàn trâu -2%, đàn lợn -13,2%, cây lâm nghiệp trồng phân tán -0,6%, sản lượng gỗ khai thác -0,2%, sản lượng củi khai thác -1,3%, sản lượng thủy sản tăng 0,3%, sản lượng nuôi trồng -0,1%, sản lượng khai thác tăng 0,8%.

– Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) giảm 10,5% so với cùng kỳ. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp chỉ tăng 1,8%, mức tăng thấp nhất trong nhiều năm qua (ngành chế biến, chế tạo tăng 3%; ngành sản xuất và phân phối điện tăng 2,9%; ngành cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải tăng 3,6%; ngành khai khoáng giảm 6,8%).

– Hoạt động mua sắm hàng hóa, chi tiêu của người tiêu dùng giảm mạnh, nhiều cơ sở lưu trú, ăn uống, lữ hành phải tạm đóng cửa. 4 tháng đầu năm, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ giảm 4,3% (riêng tháng 4 giảm 26%).

– 4 tháng đầu năm, cả nước có 37.600 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, giảm 13,2% và giảm 17,9% vốn đăng ký, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn lên tới 22.700 doanh nghiệp, tăng 33,6%.

– Vốn đầu tư thực hiện từ nguồn NSNN tháng 4/2020 tăng 0,8%, mức tăng thấp nhất so giai đoạn 2016-2020. Vốn FDI thực hiện 4 tháng giảm 9,6%. Duy nhất có một điểm sáng là vốn đầu tư thực hiện 4 tháng từ NSNN tăng 12,9%.

– Xuất nhập khẩu hàng hóa có lẽ là điểm sáng duy nhất của nền kinh tế. Tính chung 4 tháng đầu năm 2020, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa tăng 3,4%; trong đó xuất khẩu tăng 4,7%; nhập khẩu tăng 2,1%. Xuất siêu trên 3 tỷ USD.

Về nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, các thành viên Chính phủ thống nhất cho rằng, tình hình đòi hỏi cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước cùng đồng hành, chung sức, đồng lòng, phối hợp chặt chẽ quyết liệt phòng chống dịch; đồng thời quyết tâm cao độ để vượt qua khó khăn trên các lĩnh vực do dịch bệnh gây ra, với tinh thần “khó khăn gấp đôi thì cố gắng gấp ba”; phục hồi các hoạt động sản xuất kinh doanh trong thời gian có dịch và thúc đẩy nền kinh tế phát triển mạnh sau dịch.

Thủ tướng nêu rõ, phải đạt được mục tiêu kép trong phòng chống dịch và phát triển kinh tế xã hội. Trong bối cảnh đã kiểm soát được dịch bệnh thì nhiệm vụ trọng tâm hiện nay là đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, giải quyết việc làm, đời sống, tăng trưởng. Thủ tướng nhấn mạnh, chúng ta phải phấn đấu đạt cao hơn mức dự báo của IMF về tăng trưởng GDP của Việt Nam năm nay (cao nhất Đông Nam Á, đạt khoảng 2,7%).

Trong đó, Thủ tướng lưu ý sớm nghiên cứu và triển khai kế hoạch phục hồi phát triển KTXH phù hợp với diễn biến của dịch trong và ngoài nước, kiên quyết ngăn ngừa không để dịch bệnh bùng phát trở lại; cung ứng đủ hàng hoá thiết yếu cho người dân, bảo vệ quyền lợi người nông dân và bảo đảm an ninh lương thực trong mọi tình huống. Sớm trình Chính phủ ban hành Nghị quyết về các nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công trong bối cảnh đại dịch COVID-19.

Huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, bảo đảm cân đối nguồn để triển khai các gói hỗ trợ cho người lao động, bảo đảm an sinh xã hội, hỗ trợ sản xuất kinh doanh phù hợp, trong đó có nguồn vốn vay từ các tổ chức quốc tế, vay trong nước qua phát hành trái phiếu Chính phủ và các nguồn hợp pháp khác, kể cả từ dự trữ ngoại hối để bổ sung nguồn lực cho NSNN trong trường hợp cần thiết. Báo cáo Quốc hội, Chính phủ quyết định việc giãn, hoãn, miễn, giảm các loại thuế, phí, lệ phí, lưu ý miễn giảm các loại phí, lệ phí liên quan đến thủ tục hành chính, dịch vụ công, dịch vụ vận tải, logistics… Sớm trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật phí và lệ phí.

Thành công hay thất bại trong tăng trưởng kinh tế năm 2020 phụ thuộc nhiều vào việc giải ngân vốn đầu tư công. Các Bộ trưởng, trưởng ngành, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố, nhất là các cơ quan Trung ương phải thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp để giải ngân 100% vốn đầu tư công kế hoạch được giao và các nguồn vốn từ các năm trước chuyển sang.

Đẩy mạnh thu hút FDI trong thời gian tới, khi các đối tác lớn đang có nhiều động thái thay đổi chiến lược đầu tư kinh doanh, phân tán rủi ro trong đầu tư, nhất là đại dịch COVID-19 tác động tiêu cực, trong đó có Việt Nam là điểm đến thuận lợi.

Sớm xây dựng tổng thể các chính sách du lịch tạo điều kiện thông thoáng nhất cho khách quốc tế khi dịch bệnh COVID-19 được khống chế. Có phương án phát triển du lịch trong nước, nhưng phải bảo đảm chống dịch.

Thời gian tới, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện quyết liệt các Nghị quyết số 35/NQ-CP, Nghị quyết số 02/NQ-CP nhằm cải thiện mạnh mẽ môi trường kinh doanh, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, Chỉ thị số 11/CT-TTg về các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, đảm bảo an sinh xã hội ứng phó với dịch COVID-19… Nghiên cứu, kiến nghị sớm những chính sách pháp luật nhằm sớm tái khởi động, khôi phục, thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh, bảo vệ đời sống người dân trong thời gian dịch bệnh và sau khi kết thúc dịch bệnh. Quyết liệt triển khai cải cách thủ tục hành chính; cắt, giảm điều kiện kinh doanh một cách thực chất, hiệu lực, hiệu quả…

Nội dung hỏi đáp

PV Thành Trung (báo Điện tử Tổ quốc): Ngoài điều tra tại CDC Hà Nội, Bộ Công an còn nắm thông tin ban đầu của Quảng Ninh về mua máy xét nghiệm. Vụ việc ở Quảng Ninh đã xác minh thông tin như thế nào? Đối với các địa phương khác, Bộ Công an tiến hành điều tra hay uỷ nhiệm cho công an các tỉnh điều tra?

Liên quan đến Đường Nhuệ ở Thái Bình, hiện nay Bộ Công an đã tiến hành giao cho Công an tỉnh Thái Bình điều tra như thế nào?

Thứ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang: Liên quan đến CDC Hà Nội, ngày 22/4 Công an Hà Nội đã khởi tố vụ án, khởi tố 7 bị can liên quan sai phạm trong mua sắm thiết bị phòng chống COVID-19 tại CDC Hà Nội.

Theo đó, thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an về đấu tranh, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm liên quan đến phòng chống dịch COVID-19, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) tiến hành điều tra, xác minh làm rõ sai phạm trong quá trình chỉ định thầu mua sắm vật tư, trang thiết bị y tế phục vụ công tác phòng chống dịch COVID-19 tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) TP. Hà Nội thuộc Sở Y tế Hà Nội và một số đơn vị liên quan.

Quá trình điều tra bước đầu xác định các đối tượng đã câu kết, gian lận, thông đồng, nâng khống giá trị gói thầu mua sắm Hệ thống Realtime PCR tự động – xét nghiệm COVID-19, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng cho Nhà nước.

Sau khi Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao phê chuẩn, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đã thi hành các quyết định khởi tố theo đúng quy định của pháp luật.

Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đang tập trung khẩn trương làm rõ hành vi của các bị can, thu hồi tài sản Nhà nước và tiến hành điều tra mở rộng vụ án theo đúng quy định của pháp luật.

Liên quan đến vụ án Đường Nhuệ, qua theo dõi của chúng tôi, từ 2010 đến nay đã xử lý nhiều đối tượng có liên quan đến bị can Đường. Tuy nhiên, đối tượng Đường này hành động rất tinh vi, đều không ra mặt, nên chưa đủ căn cứ để xử lý Đường, quá trình thu thập tài liệu cũng rất khó khăn.

Băng nhóm của Đường Nhuệ có tổ chức, núp dưới danh nghĩa doanh nghiệp, che mắt bằng doanh nhân thành đạt có nhiều hoạt động thiện nguyện. Có nhiều phương thức, thủ đoạn xảo quyệt, đối phó với các cơ quan, tổ chức.

Bộ Công an đã chỉ đạo công an các địa phương vận động nhân dân tố giác các hành vi tội phạm, qua đó mới thu thập đủ tài liệu, căn cứ xử lý.

Tất cả những nghi vấn về có hay không tình trạng bảo kê cho vợ chồng Đường-Dương hoạt động đều được xử lý theo đúng vi phạm của pháp luật, và cần có chứng cứ chứng minh cụ thể.

Bộ Công an đang chỉ đạo Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thái Bình khẩn trương điều tra, mở rộng vụ việc một cách hết sức khách quan, công tâm, đúng pháp luật và với quan điểm xem xét toàn diện, vi phạm đến đâu thì xử lý đến đó, làm triệt để, không có vùng cấm và không bỏ lọt tội phạm, không để oan người vô tội. Khi có kết quả điều tra chúng tôi sẽ cung cấp thêm thông tin.

Hiện nay, nhóm tội phạm này rất tinh vi và xảo quyệt nên tài liệu và các chứng cứ thu được nếu như lộ, lọt sẽ dẫn đến gây khó khăn cho quá trình điều tra.

Sau khi khởi tố, bắt vợ chồng Đường-Dương trong vụ việc cố ý gây thương tích ngày 30/3, Công an tỉnh Thái Bình đã giao cho Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh tiếp tục điều tra. Đến nay chuyên án này vẫn đang được đấu tranh và đồng thời tiếp tục mở rộng điều tra các vụ án khác liên quan; khi đủ các tài liệu, chứng cứ sẽ khởi tố các đối tượng với các tội danh khác nhau.

Bộ Công an đã chỉ đạo Công an tỉnh Thái Bình quán triệt tinh thần khẩn trương, kiên quyết xong vẫn đảm bảo tinh thần thượng tôn pháp luật và không bỏ lọt tội phạm.

PV Ngọc An (báo Tuổi trẻ TPHCM): Như Bộ trưởng Chủ nhiệm VPCP có nêu là tới đây sẽ có hội nghị đối thoại giữa Thủ tướng với doanh nghiệp. Hiện nay Bộ KH&ĐT có trình một dự thảo để tập trung tháo gỡ khó khăn hậu COVID-19, nội dung toàn diện hơn so với những gói hỗ trợ trước đây. Tôi xin hỏi nếu dự thảo này được thông qua thì số tiền hỗ trợ sẽ là bao nhiêu và một nội dung trong đó là việc cắt giảm các chi phí hội họp, công tác nước ngoài thì Bộ Tài chính dự kiến được bao nhiêu tiền? Đặc biệt, có vấn đề là thời gian qua rất nhiều chính sách hỗ trợ được đưa ra nhưng chưa thiết thực và hiệu quả, ví dụ như hỗ trợ về thuế, tín dụng, vốn vay… nhưng doanh nghiệp không tiếp cận được. Ngân hàng Nhà nước cũng hạ các chuẩn cho vay. Dự thảo này nếu được thông qua sẽ giải quyết bài toàn này như thế nào và những nội dung đề xuất trong dự thảo giảm các loại thuế phí đã được thông qua trong cuộc họp ngày hôm nay hay chưa?

Liên quan đến việc chuyển đổi 8 dự án đầu tư PPP trong đường cao tốc Bắc-Nam sang đầu tư công, năm 2011 Chính phủ phải ra nghị quyết về việc đình hoãn một loạt dự án giao thông. Xin hỏi Bộ GTVT và Người phát ngôn Chính phủ, dự án này nếu tiếp tục thực hiện chỉ định thầu thì có phải là một bước thụt lùi hay không khi mà Nghị quyết 52 của Quốc hội cũng yêu cầu chọn nhà đầu tư và thực tế chúng ta cũng phải nếm những “quả đắng” trong việc chỉ định thầu trong đầu tư BOT?

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương: Trước tiên về hội nghị doanh nghiệp, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Tinh thần là ngày 9/5 sẽ tổ chức hội nghị và Bộ cũng đã thông báo đến các nhà báo về hình thức tổ chức cũng như số lượng. Về nội dung cụ thể thì sẽ có một buổi họp báo riêng, tôi mong các nhà báo dự và sẽ có nhiều thông tin chi tiết hơn.

Về dự thảo nghị quyết một số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp do tác động của dịch COVID, sau khi Chính phủ tổ chức hội nghị Chính phủ với các địa phương trực tuyến, Bộ KH&ĐT trình Chính phủ xem xét cho phép ban hành nghị quyết. Đây là nghị quyết thực chất tiếp nối Nghị quyết 42 trong tháng 3. Tuy nhiên, Nghị quyết 42 tập trung chủ yếu vào lĩnh vực an sinh và có một số giải pháp tiếp nối Chỉ thị 14 của Thủ tướng Chính phủ liên quan đến các chính sách tiền tệ, tài khóa và một số chính sách hỗ trợ khác. Đối với các giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế như hoạt động SXKD của doanh nghiệp thì cần phải có những giải pháp đồng bộ hơn, mạnh hơn. Chính vì thế mà sau hội nghị trực tuyến với địa phương, Bộ KH&ĐT, VPCP và các bộ ngành đã phối hợp rà soát, hoàn thiện dự thảo nghị quyết về các giải pháp tháo gỡ khó khăn. Các giải pháp này rộng hơn, tiếp nối những giải pháp trước đây đã ban hành và mở rộng hơn quy mô, đối tượng, phạm vi. Trong nghị quyết này có nội dung rất quan trọng liên quan đến đầu tư công. Đó là giải pháp làm sao thúc đẩy, giải ngân nhanh số lượng lớn vốn đầu tư công năm 2020.

Đây là những giải pháp mang tính cơ chế và chính sách nên chúng tôi chưa có điều kiện tính xem tạo ra được bao nhiêu tiền nhưng cơ bản đây là những giải pháp mạnh tiếp theo các giải pháp của Chỉ thị 14 và Nghị quyết 42. Như các nhà báo đã biết, các chính sách của hai văn bản này đã tạo ra số tiền rất lớn, bao gồm tiền mang tính chất chính sách về tài khóa, tiền tệ và có cả giá trị tiền của ngân sách nhà nước hỗ trợ cho nền kinh tế thông qua các chính sách an sinh xã hội.

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông: Như báo chí đã nêu, trên cơ sở đề xuất của các bộ, ngành, Chính phủ đã có Nghị quyết 41 ngày 9/4/2020 đồng ý thống nhất chủ trương chuyển đổi 8 dự án cao tốc Bắc-Nam sang đầu tư công. Như chúng ta đã biết chủ trương đầu tư 8 dự án này đã được Quốc hội thông qua bằng Nghị quyết 52. Và trên cơ sở đó, Thủ tướng đã có chỉ đạo Bộ GTVT triển khai thủ tục để báo cáo các cấp có thẩm quyền. Bộ GTVT đã xúc tiến công tác chuẩn bị dự án, điều chỉnh chủ trương đầu tư và đã có báo cáo với Chính phủ, báo cáo Quốc hội, có tờ trình ngày 4/5 và sẽ qua bước thẩm định trước khi báo cáo Quốc hội xem xét chủ trương chuyển đổi.

Như vậy chúng ta đang thực hiện Nghị quyết 52 của Quốc hội và cũng đang triển khai các thủ tục liên quan và đạt được kết quả bám sát tiến độ, cụ thể là đã sơ tuyển xong 8 dự án này, cơ bản là có các nhà đầu tư đăng ký, trong đó cũng mong các nhà đầu tư đủ năng lực. Rồi triển khai tất cả các thiết kế kỹ thuật, duyệt các kỹ thuật, dự toán của đối tác công tư, hồ sơ thầu cũng đang xúc tiến các bước. Bên cạnh đó là chuẩn bị những nội dung liên quan đến điều chỉnh chủ trương đầu tư để báo cáo Quốc hội trong kỳ họp tới. Trường hợp chuyển sang đầu tư công mà được Quốc hội thông qua, điều chỉnh chủ trương đầu tư thì chúng tôi cũng đã có bước chuẩn bị từ bây giờ. Tất nhiên là chuẩn bị nhưng chưa duyệt, gồm có là những công tác như điều chỉnh dự án đầu tư. Sau này khi cấp có thẩm quyền cho phép thì sẽ quyết định cũng như rà soát lại các thiết kế kỹ thuật vì mỗi hình thức đầu tư có tính toán khác nhau.

Về việc chỉ định thầu với bài học từ 2011-2012, kiến nghị của chúng tôi là thực hiện theo quy định của pháp luật tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà thầu. Tóm lại việc triển khai song song theo hai hình thức, đến khi có nghị quyết mới của Quốc hội thì sẽ có triển khai theo quy định của pháp luật.

Nhật Bắc/VGP