Hội chứng Havana – bí ẩn chưa lời đáp khiến CIA phải vào cuộc
Trong 5 năm qua, số nhà ngoại giao và viên chức tình báo Mỹ mắc hội chứng Havana không rõ nguyên nhân đang gia tăng, mức độ hiện lan rộng và buộc Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) phải vào cuộc.
Hội chứng Havana (havana syndrome) là gì? Hãy cùng đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu về hội chứng này nhé.
Hội chứng Havana là gì?
Hội chứng Havana là tên gọi của một loạt các sự cố sức khỏe bí ẩn được cho là xảy ra lần đầu tiên vào năm 2016 ở thủ đô Havana của Cuba với các nhà ngoại giao Mỹ và các nhân viên chính phủ khác. Hội chứng Havana bao gồm những triệu chứng mất ngủ, chóng mặt, mờ mắt, rối loạn nhận thức, khó tập trung, mất trí nhớ.
Các triệu chứng này kéo dài khiến một số nhân viên ngoại giao phải nghỉ hưu sớm vì không thể tiếp tục làm việc trong điều kiện sức khỏe như thế. Từ đó, căn bệnh “lạ” này được gọi là “Hội chứng Havana”.
Cuba, Nga, Trung Quốc, Syria
Chính quyền Mỹ, lúc đó dưới thời Tổng thống Donald Trump, nhanh chóng quy trách nhiệm cho Cuba về những trường hợp bệnh lạ. Kết quả là hơn phân nửa số viên chức Mỹ tại sứ quán Havana bị rút về nước. Tuy nhiên, đến nay Cuba vẫn khẳng định không liên can trong vụ việc, cũng như không hề thực hiện bất kỳ cuộc tấn công bằng vũ khí “vô hình” nào khiến các viên chức ngoại giao Mỹ bị bệnh.
Đến năm 2017, một số thành viên của cơ quan tình báo Mỹ ở Trung Quốc và Nga cũng ngã bệnh với những triệu chứng tương tự ở Cuba. Ông Marc Polymeropoulos, một cựu quan chức CIA, đang ở Moscow khi bất ngờ bị bệnh vào năm đó. “Nửa đêm, tôi thức dậy trong tình trạng bị chóng mặt nghiêm trọng”, tờ The Guardian dẫn lời ông Polymeropoulos.
“Đầu tôi quay mòng mòng, cảm giác nôn ói ập đến mãnh liệt…Tôi bị ù tai dữ dội và không biết chuyện gì đã xảy ra. Tôi không thể đứng được và té xuống”, ông kể lại. Bốn năm sau, ông Polymeropoulos cho hay tình trạng đau đầu vẫn không ngừng lại. Đến năm 2019, ông từ chức vì không thể tiếp tục làm việc trong điều kiện sức khỏe như thế.
Số trường hợp mắc bệnh tiếp tục gia tăng. Năm 2018, ít nhất 10 viên chức ngoại giao tại Tổng lãnh sự quán Mỹ ở Quảng Châu được sơ tán khỏi Trung Quốc vì mắc bệnh lạ như các đồng nghiệp Cuba. Đến mùa thu năm 2020, một loạt binh sĩ Mỹ đóng tại Syria cũng ngã bệnh tương tự. Các trường hợp mắc bệnh cũng được ghi nhận ở Kyrgyzstan, Uzbekistan.
CIA vào cuộc với hi vọng tìm ra lời giải thích đáng
Kể từ khi xuất hiện ở sứ quán Mỹ tại Havana, đến nay phía Mỹ đã ghi nhận ít nhất 200 trường hợp mắc bệnh lạ trong ngành ngoại giao, tình báo và quân đội nước này. Chính phủ Mỹ nhận được báo cáo về bệnh lạ tại các phái bộ ngoại giao đóng trên mọi lục địa, ngoại trừ Nam Cực, theo Đài NBC.
Các triệu chứng thay đổi tùy theo trường hợp, nhưng đa số nạn nhân bị chóng mặt, nôn ói, ù tai, mất thăng bằng, thính giác lẫn trí nhớ. Một số người bị tổn thương não về dài hạn.
Đối với giới chức tình báo Mỹ, tình hình càng thêm nghiêm trọng hơn khi các vụ “tấn công” không những xuất hiện ở các sứ quán xa xôi như ở Havana và Moscow (Nga), mà gần đây xảy ra gần Nhà Trắng, theo Đài CNN vào tháng 5. Tuần trước, đến lượt sứ quán Mỹ tại Vienna (Áo) trở thành điểm nóng mới của các ca mắc hội chứng Havana, Reuters đưa tin. Hơn 20 viên chức tại đây đã ngã bệnh.
Hội chứng bí ẩn chỉ xảy ra với quan chức Mỹ?
Vấn đề ở đây là CIA lẫn Lầu Năm Góc đều không tin rằng căn bệnh này xảy ra tự nhiên. Kết quả báo cáo thực hiện theo yêu cầu của Bộ Ngoại giao Mỹ kết luận các nạn nhân nhiều khả năng bị trúng đòn tấn công từ thiết bị phát ra xung năng lượng ở tần số vô tuyến.
“Một loại vũ khí năng lượng bí ẩn đã được sử dụng”, theo Đài CNN dẫn lời Thượng nghị sĩ Susan Collins của Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ, mà theo một số người có thể bắt nguồn từ Nga. Phía Nga lập tức bác bỏ cáo buộc đó.
Mặc dù các cơ quan chức năng Mỹ luôn tin hội chứng này không phải tự nhiên nhưng giới chuyên gia lại đặt ra câu hỏi “Tại sao chỉ mình quan chức Mỹ mới mắc hội chứng này?” Nếu thực sự là “tấn công” bởi các thế lực bên ngoài thì tại sao những người khác không hề có biểu hiện triệu chứng nào liên quan?
Theo nghiên cứu mới của chính phủ Canada, thuốc diệt muỗi có thể là nguyên nhân gây ra căn bệnh bí ẩn làm ảnh hưởng đến khoảng 40 nhà ngoại giao Mỹ và Canada ở Cuba. Đến đây ta lại có thể đặt ra giả thuyết rằng tại các nơi ở và làm việc của các cán bộ Ngoại giao hay tình báo Mỹ có sử dụng các chất hóa học cho mục đích vệ sinh môi trường ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe và tâm lý của họ và gây ra sự ám ảnh, tưởng tượng chứ không hề có cuộc tấn công quân sự nào xảy ra.
Hiện nay, trên thế giới cũng tồn tại nhiều hội chứng tương tự, tiêu biểu là hội chứng “ngất xỉu hàng loạt”. Là hiện tượng các nữ sinh, nữ công nhân đột nhiên ngất xỉu hoàng loạt và đều có các triệu chứng co giật chân tay, hồi hộp, không đi đứng nổi rồi ngất lịm. Ta cũng có thể thấy hiện tượng này chỉ tập trung ở phái nữ và xảy ra khi bản thân chứng kiến người khác bị mắc. Phải chăng hội chứng Havana cũng vậy?
Hiện tại, hội chứng Havana vẫn là bí ẩn chưa có lời giải đáp và cũng có thể phải chờ thêm thời gian nữa mới rõ nguyên nhân.
Sơn Ca
