Hiệp ước INF sụp đổ, Mỹ tuyên bố sớm triển khai tên lửa hạt nhân đối phó Trung Quốc?
Ngày 3/8, một ngày sau khi Mỹ chấm dứt Hiệp ước kiểm soát tên lửa tầm trung và tầm ngắn (INF), Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper tuyên bố ủng hộ việc Mỹ sớm triển khai hệ thống tên lửa tầm trung mới ở châu Á.
Reuters đưa tin, người đứng đầu Lầu Năm Góc Mark Esper ngày 3/8 tuyên bố ủng hộ việc Mỹ sớm bố trí các tên lửa tầm trung phóng từ mặt đất tại châu Á, một ngày sau khi Mỹ rút khỏi hiệp ước kiểm soát vũ khí quan trọng ký với Nga từ thời Chiến tranh Lạnh.
Tuyên bố trên được đưa ra giữa lúc Mỹ ngày càng quan ngại về những ưu thế quân sự của Trung Quốc tại khu vực châu Á- Thái Bình Dương.
Phát biểu với báo giới tại Sydney, khi được hỏi liệu Mỹ có cân nhắc triển khai các loại tên lửa tầm trung ở châu Á hay không sau khi Mỹ và Nga đã chấm dứt hiệu lực của Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung và tầm ngắn (INF), ông Esper nói: “Vâng, tôi muốn việc này. Tôi muốn bố trí các tên lửa trong vòng vài tháng tới… nhưng việc này sẽ mất nhiều thời gian hơn dự kiến”.
Trước đó, khi khi trả lời câu hỏi của các thành viên Ủy ban quân lực Thượng viện Mỹ hôm 11/7, Tướng Mark Milley, Tham mưu trưởng lục quân Mỹ, cũng tuyên bố Mỹ có thể triển khai tên lửa tầm trung ở châu Á.
Phát biểu của Tướng Milley, người được Tổng thống Donald Trump để cử làm Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ làm dấy lên những đồn đoán rằng Mỹ sẽ sớm triển khai tên lửa tầm trung ở châu Á- Thái Bình Dương.
Mỹ và các đồng minh phương Tây ngày càng lo ngại việc Trung Quốc, nước không tham gia Hiệp ước INF, đang đạt được ưu thế lớn về quân sự tại châu Á- Thái Bình Dương nhờ việc phát triển các tên lửa có tầm bắn vượt ra ngoài giới hạn của hiệp ước trên.
Trước đó, ngày 2/8, Mỹ chính thức rút khỏi Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung và tầm ngắn (INF) sau khi xác định Nga vi phạm hiệp ước này. Song, Moscow bác bỏ điều này.
Đáp trả, Nga thông báo chính thức chấm dứt Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF). Bộ Ngoại giao Nga nêu rõ: “Ngày 2/8/2019, với sự khởi đầu từ phía Mỹ, hiệp ước giữa Liên Xô và Mỹ về việc loại bỏ tên lửa tầm ngắn và tầm trung… đã chấm dứt”.
Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung và tầm ngắn (INF) được ký kết ngày 8/12/1987 giữa Tổng thống Mỹ khi đó Ronald Reagan và nhà lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev nhằm chấm dứt những căng thẳng thời Chiến tranh Lạnh và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/6/1988.
Theo đó, hai bên cam kết không sản xuất, thử nghiệm, triển khai các tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình trên mặt đất tầm trung và tầm ngắn (có tầm bắn từ 500 – 5.500 km).
Mỹ cáo buộc Nga đã vi phạm Hiệp ước INF, viện dẫn đây là lí do khiến Washington khai tử hiệp ước này. Theo Lầu Năm góc, Nga đã “sản xuất và bảo lưu khả năng tấn công” vốn bị cấm trong thỏa thuận có từ cách đây hơn 30 năm, do đó đe dọa Mỹ và các đồng minh.
Lời cáo buộc ám chỉ đến mẫu tên lửa SSC-8 (phía Nga gọi là 9M729) của Moscow. Trong khi Washington đánh giá SSC-8 có tầm bắn vượt quá giới hạn trong INF, Moscow quả quyết mẫu tên lửa này vẫn tuân thủ thỏa thuận và là phiên bản nâng cấp của một hệ thống tên lửa cũ hơn.
Giờ đây, thỏa thuận duy nhất về kiểm soát vũ khí giữa Nga và Hoa Kỳ vẫn là Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược (START-3), được ký năm 2010. Hiệp ước này sẽ hết hạn vào tháng 2/2021, như tuyên bố của Cố vấn An ninh Quốc Mỹ John Bolton, chính quyền Hoa Kỳ dường như không thể gia hạn hiệp ước này.
Nga đã nhiều lần bày tỏ sẵn sàng thảo luận về vấn đề này. Tổng thống Trump cũng nói rằng cần phải xây dựng một thỏa thuận hạt nhân mới giữa Nga, Trung Quốc và Hoa Kỳ. Tuy nhiên, Bắc Kinh bác bỏ ý tưởng này.
Mỹ thử nghiệm nhiều loại tên lửa mới
Mới đây, chính quyền Tổng thống Mỹ đã quyết định thử nghiệm vũ khí tên lửa mới, điều này đã vi phạm nghiêm trọng những điều khoản trong hiệp ước INF nói trên. Theo tiết lộ của các quan chức Mỹ và Lầu Năm góc hôm 2-8-2019, một cuộc thử nghiệm tên lửa tầm trung mới của nước này sẽ diễn ra trong vài tuần tới đây.
Thử nghiệm đầu tiên, có lẽ sớm nhất là trong tháng này, dự kiến sẽ là cuộc thử nghiệm phiên bản của một tên lửa hành trình phóng từ biển có tên Tomahawk. Nó sẽ được sửa đổi để được phóng lên từ mặt đất. Nếu thành công, các tên lửa hành trình phóng từ mặt đất đầu tiên có thể được triển khai trong vòng 18 tháng hoặc lâu hơn – nếu Mỹ có thể tìm thấy một quốc gia sẵn sàng hỗ trợ cho việc thử nghiệm và sản xuất tên lửa.
Theo sau đó là thử nghiệm loại tên lửa đạn đạo di động phóng từ mặt đất với tầm xa từ 2800 – 3200km. Nhưng đó sẽ là một tên lửa hoàn toàn mới, và có khả năng phải mất hơn 5 năm mới có thể đi vào hoạt động – có nghĩa là phải tới tận khi kết thúc nhiệm kỳ hai của Tổng thống Trump nếu ông được bầu lại.
Vấn đề của Mỹ hiện nay là tìm một nơi để tiến hành thử nghiệm của mình. Theo ông Gary Gary Samore, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Trung Đông của Đại học Brandeis và là chiến lược gia hạt nhân tại Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời Tổng thống Obama, châu Âu chắc hẳn không phải một điểm đến dành cho Mỹ, còn tại châu Á, hai quốc gia có tiềm năng trở thành địa điểm để Mỹ tổ chức các buổi thử nghiệm của mình là Nhật Bản và Hàn Quốc, song nếu Mỹ thật sự lựa chọn 2 địa điểm này có khả năng sẽ khiến căng thẳng với Trung Quốc leo thang.
Những động thái trên của Mỹ đã cho thấy rõ sự đối đầu giữa nước này với Trung Quốc. Một cuộc chạy đua vũ trang mới giữa Mỹ – Trung đang có nhiều khả năng xảy ra khiến thế giới lo ngại.
“Trên thực tế, nhiều người cho rằng Trung Quốc là một trong những lý do khiến Mỹ quyết định rút khỏi hiệp ước kiểm soát tên lửa tầm ngắn và tầm trung INF. Khác với những ý kiến cho rằng động thái trên của Mỹ để nhằm trả đũa Nga, mục tiêu Mỹ nhắm tới lần này có thể là Trung Quốc, nơi đã tích trữ một kho lớn vũ khí và tên lửa. Với Mỹ hiện nay, Trung Quốc đã được xem là một đối thủ còn đáng gờm hơn cả Nga.
Các chuyên gia đánh giá rằng Trung Quốc là quốc gia có kho vũ khí tên lửa tiên tiến bậc nhất thế giới, có trụ sở trên khắp đại lục. Về phía Trung Quốc, các quan chức nước này cũng không chịu nhún mình trước bất kỳ thỏa thuận nào nhằm giới hạn kho vũ khí của họ”.
Tiêu Điểm
