Hậu EVFTA vốn FDI đổ vào ngành nào?

Nhóm hàng thâm dụng lao động, nhóm hàng chế biến, giao thương trong khu vực và nhóm hàng sáng tạo toàn cầu sẽ thu hút đầu tư trong tương lai. 

Nội dung được đưa ra tại báo cáo “Triển vọng thương mại và dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vào Việt Nam”, của Công ty cổ phần Rồng Việt (Chứng khoán Rồng Việt, mã VDS), công bố mới đây. Theo VDS, việc ký kết thành công các Hiệp định tự do thương mại thế hệ mới (như EVFTA) sẽ thúc đẩy Việt Nam trở thành ngôi sao sáng trong khu vực.

“Trong kịch bản tích cực, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) có hiệu lực vào năm 2020, Việt Nam thực sự sở hữu những lợi thế cạnh tranh lớn so với các nước khác trong khu vực nhằm hấp dẫn các nhà đầu tư”, báo cáo của VDS nhận định.

Đánh giá cao triển vọng thu hút vốn đầu tư FDI vào Việt Nam, VDS cho rằng các dự án đầu tư sẽ đến từ 3 nhóm chính, gồm nhóm hàng thâm dụng lao động (dệt may và đồ gỗ), nhóm hàng chế biến & giao thương trong khu vực (thực phẩm, giấy, nhựa và cao su, sản phẩm kim loại, và vật liệu xây dựng) và sáng tạo toàn cầu (sản xuất máy tính, điện thoại và linh kiện điện tử).

Dự báo của VDS dựa trên thế mạnh hiện tại của Việt Nam và phân loại chuỗi giá trị sản xuất. Trong đó, theo VDS, nhóm cuối cùng chủ yếu dựa vào chuỗi giá trị tạo thành bởi các doanh nghiệp FDI lớn như Samsung, LG, Microsoft…

Mặc dù cơ hội dường như khá rõ ràng, tuy nhiên, khả năng hiện thực hóa cơ hội đó đến đâu, VDS cho rằng  phụ thuộc nhiều vào cách tiếp cận của khu vực doanh nghiệp nói riêng và định hướng, chính sách hỗ trợ của Chính phủ.

“Lợi thế về nhân công đang dần suy yếu khi tầm quan trọng bị san sẻ với những yếu tố khác như kỹ năng lao động, tài nguyên thiên nhiên, vị trí gần thị trường tiêu thụ và cơ sở hạ tầng. Với xu hướng thay đổi của chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu, bản thân các doanh nghiệp cần có nhìn nhận đúng “international trade concept” (bản chất cốt lõi của thương mại quốc tế trong thời kỳ mới) và sự đầu tư phù hợp nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh và hiện thực hóa cơ hội”, báo cáo của VDS nêu.

Vốn FDI phân bổ rải rác

VDS dẫn thông tin từ Bộ Công Thương cho biết, 5 tháng đầu 2019, vốn FDI đăng ký mới tại Việt Nam đạt 6,5 tỷ USD, tăng 38,7% so cùng kỳ năm trước; số dự án mới đạt 1,363 dự án, tăng 26,7%.

Trong 5 tháng còn có 3.160 lượt góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài với tổng giá trị góp vốn là 7,65 tỷ USD, gấp 2,8 lần so với cùng kỳ 2018.

Dòng vốn FDI tập trung chủ yếu vào hoạt động chế biến chế tạo với các dự án lớn trong lĩnh vực sản xuất lốp xe, thiết bị điện tử, dệt may. Đáng chú ý, số lượng các dự án tầm trung, quy mô 100 – 500 triệu USD, tăng đáng kể.

FDI đăng ký mới theo tỉnh thành có sự phân bổ khá rộng và thiếu tập trung so với các năm trước. Điển hình như dự án sản xuất lốp xe của Trung Quốc ở Tây Ninh và Tiền Giang, dự án sản xuất vải và nhuộm vải dệt tại Nghệ An.

Do đó, VDS không loại trừ khả năng yếu tố chi phí lao động, chính sách môi trường và chính sách ưu đãi là những điểm nhấn thu hút doanh nghiệp.

Theo VDS, chủ trương hiện nay của Chính phủ vẫn hướng tới sàng lọc và hạn chế các dự án FDI gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, mức độ áp dụng ở các tỉnh thành khá phân hóa và chủ yếu tập trung tại Hà Nội, TP.HCM.

Dù chưa ghi nhận dự án tỷ USD trong 2018, song triển vọng và tốc độ giản ngân dự án theo VSDS khá ấn tượng. Nhìn lại 2017, các dự án nhiệt điện tỷ đô hầu như đều chậm trong tiến độ giải ngân do quá trình huy động vốn và đánh giá tác động môi trường.

Ví dụ như dự án Nhiệt điện Vân Phong 1 được Sumitomo đề xuất đầu tư từ 2006, được cấp chứng nhận đầu tư cuối năm 2017, được Bộ Tài nguyên và môi trường phê duyệt hồ sơ đánh giá tác động môi trường và kỳ vọng sớm có thể khởi công trong nửa cuối 2019.

(Theo VTC News)