Hành trình từ quốc gia “hoang tàn” đến gã khổng lồ châu Á

Việt Nam có một vị trí đặc biệt và độc đáo trên bản đồ thế giới, đặc biệt là trong lĩnh vực chính trị. Đây là một quốc gia có tốc độ tăng trưởng kinh tế đáng kinh ngạc và nổi bật qua các năm. Theo đánh giá của Eurasia Review, dự kiến đến năm 2050, Việt Nam có thể cạnh tranh với những đại gia kinh tế lớn nhất trên thế giới.

Tăng trưởng vượt bậc

Trong hơn 35 năm từ khi bắt đầu đổi mới, Việt Nam đã trở thành một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất. Rất ít quốc gia có thể ghi nhận mức tăng trưởng cao như vậy, chỉ có Trung Quốc là ngang bằng. Nền kinh tế của Việt Nam đã tăng trưởng nhanh và hiệu quả đến mức gần như không còn lao động thất nghiệp và ít nguồn lực sản xuất không được sử dụng.

Việc tăng trưởng mạnh mẽ nhất của nền kinh tế Việt Nam nằm chủ yếu trong các ngành sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, xuất khẩu và đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là điều gì đã tạo nên phép màu kinh tế của Việt Nam? Theo Eurasia Review, có ba yếu tố chính đã đóng góp vào tăng trưởng GDP, sản xuất và đầu tư nhanh chóng của Việt Nam: tự do hóa thương mại gần như tối đa trong khu vực châu Á và toàn cầu, cải cách nội bộ và đầu tư lớn vào con người và cơ sở vật chất thông qua đầu tư công.

Nhờ những cải cách này, số lượng công ty tư nhân tại Việt Nam đã tăng lên. Đến năm 1996, đã có 190 công ty cổ phần và 8.900 công ty trách nhiệm hữu hạn được đăng ký. Trong thời gian đó, Quốc hội đã áp dụng nhiều ưu đãi thuế để khuyến khích đầu tư trong và ngoài nước. Đối với phát triển nông thôn, chính phủ đã tái cấu trúc kinh tế nông thôn và đào tạo lực lượng lao động cho ngành công nghiệp.

Trong việc tự do hóa thương mại, điều quan trọng là Việt Nam đã tham gia vào nhiều tổ chức và hiệp hội quốc tế nhằm thúc đẩy thương mại tự do trong hơn ba thập kỷ. Năm 1995, Việt Nam gia nhập ASEAN và năm 1998, gia nhập Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC). Năm 2000, Chính phủ Việt Nam đã ký kết Hiệp định Thương mại song phương với Mỹ và năm 2007, Việt Nam trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Ngoài ra, Việt Nam cũng đã ký kết các Hiệp định Thương mại đặc biệt với Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc và tham gia Hiệp định CPTPP vào năm 2018.

Những nỗ lực của Việt Nam đã được các tổ chức quốc tế và viện nghiên cứu kinh tế quan tâm. Theo Báo cáo Năng lực Cạnh tranh Toàn cầu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), nền kinh tế Việt Nam đã tăng hạng từ vị trí 77 năm 2006 lên vị trí 67 năm 2020 trong danh sách năng lực cạnh tranh.

Chỉ số Thuận lợi Kinh doanh của Ngân hàng Thế giới (WB) cũng cho thấy sự tiến bộ của Việt Nam từ vị trí 104 năm 2007 lên vị trí 70 vào năm 2020. Việt Nam đã đạt được tiến bộ trong các lĩnh vực thực hiện hợp đồng, tiếp cận tín dụng và điện năng, thuế ưu đãi và thương mại quốc tế. Điều quan trọng là chính phủ đã đầu tư rất nhiều vào nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng.

Chính phủ cũng đã đầu tư rất nhiều vào cơ sở hạ tầng để nâng cao mức độ kết nối giao thông và đảm bảo dễ dàng truy cập Internet và công nghệ thông tin.

Xu hướng kinh tế tích cực

Việt Nam đã đạt mức tăng trưởng kinh tế khoảng 6 đến 7% mỗi năm. Từ năm 2010 trở đi, GDP của nước này đã tăng trưởng ít nhất 5% hàng năm, và trong năm gần đây, tăng trưởng đạt 8%. Việt Nam đã trở thành một trung tâm thu hút đầu tư nước ngoài và sản xuất công nghiệp quan trọng ở Đông Nam Á.

Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là hai vùng kinh tế chính của Việt Nam. Các sản phẩm nổi tiếng trên toàn cầu, từ Nike, Adidas cho đến điện thoại thông minh Samsung, đều được sản xuất tại Việt Nam. Các tập đoàn như Walmart, IKEA, Starbucks, McDonald’s, INTEL, Microsoft, LG Group… cũng hoạt động trong nước này.

Tăng trưởng kinh tế nhanh chóng đã giúp Việt Nam vượt qua tình trạng nghèo đói để trở thành một trong những nước có thu nhập trung bình. Năm 1985, GDP bình quân đầu người của Việt Nam chỉ là 230 USD, nhưng vào năm 2022 đã tăng lên 4.475 USD.

Mặc dù vẫn có mức GDP thấp do dân số đông, Việt Nam đã đạt được tiến bộ đáng kể và xếp thứ 116 trên thế giới. Tỷ lệ lạm phát ở Việt Nam được đánh giá là 3,2% trong năm trước, mức này khá ổn so với các quốc gia khác trên thế giới.

Về công nghiệp, Việt Nam dẫn đầu ngoài dệt may, điện tử và chế biến thực phẩm, chế tạo máy và phụ tùng máy, công nghiệp thép, phân bón nhân tạo, công nghiệp thủy tinh, v.v. dịch vụ trị giá 360,5 tỷ USD. Các đối tác thương mại quan trọng nhất là Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Liên minh châu Âu.

Theo bài viết, sự thành công của Việt Nam nằm ở việc duy trì tăng trưởng bền vững và thực hiện cải cách cơ cấu kinh tế của Chính phủ một cách hiệu quả.

PricewaterhouseCoopers đã ước tính rằng vào năm 2050, nền kinh tế Việt Nam có thể xếp thứ 10 trên thế giới. Các chuyên gia cũng đã xem Việt Nam là một trong nhóm quốc gia Next-11, bao gồm Ai Cập, Mexico, Nigeria và các quốc gia khác, cùng với các quốc gia BRICS, và dự đoán rằng Việt Nam sẽ trở thành một trong những nền kinh tế lớn nhất của thế kỷ XXI.

Bên cạnh việc củng cố năng lực kinh tế, Việt Nam cũng đã tăng cường vai trò quan trọng trong lĩnh vực chính trị và địa chính trị. Nước này là thành viên của ASEAN, Phong trào Không liên kết, Tổ chức quốc tế Pháp ngữ, và đã hai lần giữ chức vụ thành viên của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc.

Việt Nam cũng đã tổ chức các hội nghị quốc tế quan trọng như Diễn đàn Kinh tế Thế giới, APEC, ASEAN, và Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ – Triều Tiên.

“Việt Nam đã trở thành một cường quốc (trung bình) trong khu vực và trong tương lai có thể trở thành một cường quốc mạnh mẽ hơn trong khu vực châu Á, vùng Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, và có thể mở rộng hơn nữa”, tác giả bài viết nhận định.

Tuệ Ngô