Hải quân Trung Quốc lập kỷ lục về các cuộc xâm nhập vào lãnh hải của Nhật Bản

Mới đây, trang The Diplomat đã có bài viết lên án hành vi xâm phạm lãnh hải vô cùng nghiêm trọng của Hải quan Trung Quốc. Theo đó, các tàu của PLAN đã đi vào lãnh hải Nhật Bản 8 lần kể từ năm 2004, và 5 lần trong số đó xảy ra kể từ tháng 10 năm 2021.

Nhật Bản cáo buộc tàu Trung Quốc xâm phạm lãnh hải Nhật

Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết, một tàu khảo sát của hải quân Trung Quốc đã đi vào lãnh hải của Nhật Bản vào đầu giờ ngày 2/11. Đây là lần thứ tư một tàu của Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân (PLAN) xâm nhập vào vùng biển của Nhật Bản trong năm nay, đạt mức cao kỷ lục. Sự kiện này cũng đánh dấu lần thứ tám tàu hải quân Trung Quốc xâm phạm vùng biển của Nhật Bản.

Trường hợp đầu tiên diễn ra vào năm 2004, khi một tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Hán (tàu ngầm hình 091) của PLAN đi vào vùng biển ngoài khơi đảo Ishigaki ở tỉnh Okinawa. Tuy nhiên, sự xâm nhập đã tăng lên nhanh chóng trong năm qua. Năm trong số tám vụ xâm nhập lãnh hải Nhật Bản của tàu chiến Trung Quốc đã xảy ra kể từ khi chính quyền Kishida được nhậm chức vào tháng 10/2021.

Chánh văn phòng Nội các Matsuno Hirokazu cho biết chính phủ Nhật Bản quan ngại về vụ việc mới nhất hướng tới Trung Quốc thông qua các kênh ngoại giao.

Mô hình tàu ngầm hình 091 tàng hình của Trung Quốc.

Theo Bộ Quốc phòng, Lực lượng Phòng vệ Hàng hải Nhật Bản (JMSDF) xác nhận rằng một tàu khảo sát lớp Shupan của PLAN đã đi vào lãnh hải Nhật Bản về phía tây nam của đảo Kuchinoerabu ở tỉnh Kagoshima vào khoảng 12 giờ 10 phút sáng theo giờ Tokyo vào ngày 2/11, và rằng nó đã đi đến đó khoảng ba giờ trước khi rời khỏi khu vực tại một điểm phía nam Yakushima, cũng ở Kagoshima.

Tính cả 4 lần xâm nhập trong năm nay, 5 trong 8 lần xâm nhập lãnh hải của tàu chiến Trung Quốc vừa qua đã diễn ra ở cùng một khu vực: eo biển Tokara ở Kagoshima.

Được biết, eo biển này nằm trong chuỗi đảo của Nhật Bản phân chia biển Hoa Đông và Thái Bình Dương. Người ta lưu ý rằng eo biển này có vùng nước sâu tới hơn 1.000m, và nhiều chuyên gia quân sự ở Tokyo tin rằng hải quân Trung Quốc đang điều tra các tuyến đường và lộ trình để dẫn đường cho tàu ngầm của họ xâm nhập vào lãnh hải Nhật Bản.

Theo Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS), tất cả các tàu nước ngoài, kể cả tàu chiến được trao quyền đi lại hợp pháp qua lãnh hải của các quốc gia khác, miễn là không phương hại đến hòa bình, tốt đẹp, trật tự, hoặc an ninh của các quốc gia ven biển.

Tuy nhiên, ngoài việc cấm đoán bất kỳ đe dọa hoặc sử dụng vũ lực nào, UNCLOS nêu rõ rằng các hoạt động nhằm thu thập thông tin được coi là phương hại đến quốc phòng hoặc an ninh của các quốc gia ven biển, cũng như các hoạt động nghiên cứu hoặc khảo sát, không thuộc trường hợp thông qua là hợp pháp. Nếu vậy, việc tàu khảo sát của hải quân Trung Quốc liên tục xâm nhập lãnh hải Nhật Bản chẳng phải là vi phạm luật pháp quốc tế hay sao?

Vào tháng 6 năm 2016, khi một tàu thu thập thông tin tình báo của PLAN lần đầu tiên xâm nhập vào lãnh hải ngoài khơi đảo Kuchinoerabu, chính phủ Nhật Bản buộc phải phân tích xem liệu tàu PLAN có hành vi vô tội hay không, nghĩa là trong trường hợp này, con tàu đó không thu thập bất cứ thông tin tình báo nào. Vào thời điểm đó, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản ông Nakatani Gen cho biết: “Không thể nói rằng đó là hành động vô tội”.

Trung Quốc ngày càng phô trương “thanh thế” của mình trên Biển Đông.

Tuy nhiên, Trung Quốc tuyên bố rằng hành động của con tàu là phù hợp với UNCLOS, vì “Eo biển Tokara của Nhật Bản là một eo biển lãnh thổ được sử dụng cho hàng hải quốc tế”. Bắc Kinh nhấn mạnh rằng họ có “quyền đi lại qua các eo biển quốc tế”, điều này hạn chế việc thực thi quyền tài phán của các quốc gia ven biển.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Bà Hua Chunying cho biết: “Không cần thiết phải nhận được sự đồng ý của Nhật Bản”, do eo biển này phù hợp với định nghĩa về các eo biển được sử dụng cho hàng hải quốc tế. Bà ấy nói, “Không có cái gọi là tình huống ‘đột nhập’. Và Nhật Bản nên nghiên cứu luật quốc tế trước ”. Quan điểm của Trung Quốc cho rằng “quyền đi lại quá cảnh” khác với “quyền đi lại hợp pháp” vẫn đúng cho đến ngày nay.

Ông Nakatani đáp lại bằng cách nói rằng Nhật Bản chưa bao giờ công nhận eo biển Tokara là một eo biển phục vụ cho hàng hải quốc tế. Trên hết, “Thông thường, khi một tàu chiến đi vào lãnh hải, cần có liên lạc và thông báo trước”, ông nói thêm.

Trong bối cảnh xung đột mạnh mẽ về yêu sách của hai quốc gia, Trung Quốc đã không ngừng xâm phạm lãnh hải của Nhật Bản. Đối với Tokyo, đây là tình huống tương tự như việc Bắc Kinh đang tiến hành thăm dò các mỏ khí đốt ngoài khơi ở Biển Hoa Đông, mà Nhật Bản cho rằng thể hiện một nỗ lực khác nhằm đơn phương thay đổi hiện trạng.

Công trình phi pháp của Trung Quốc trên đảo Phú Lâm trong quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam tại Biển Đông. (Ảnh: QT)

Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã tăng cường các hoạt động tiến công hàng hải ở Biển Đông, bao gồm cả quần đảo Senkaku/Diaoyu (đảo Điếu Ngư) nơi đang bị tranh chấp bởi Nhật Bản và Trung Quốc.

Việc các tàu Cảnh sát biển Trung Quốc tự khẳng định mình trong vùng lãnh hải của Nhật Bản là vi phạm luật pháp quốc tế, và những hành vi như vậy nếu còn tiếp diễn sẽ tuyệt đối không được dung thứ. Chính phủ Nhật Bản quyết tâm bảo vệ vững chắc và lâu dài lãnh thổ, vùng biển, vùng trời của Nhật Bản và sẽ tiếp tục giải quyết tình hình một cách kiên quyết, bình tĩnh đồng thời giữ vững lập trường của mình.

Việt Nam là một quốc gia có tuyên bố chủ quyền lớn ở Biển Đông, nên cũng là tuyến đầu trong các tranh chấp trên biển với Trung Quốc. Gần đây, Trung Quốc thậm chí còn ngang nhiên phô trương tiềm lực quân sự ở Biển Đông dẫn đến lo ngại nguy cơ xảy ra đối đầu ngày càng cao.

Để ngăn chặn sự cạnh tranh trên Biển không leo thang thành bạo lực, Nhật Bản và các quốc gia tranh chấp khác như Việt Nam cần đẩy nhanh các cuộc đàm phán nhằm thu hẹp sự khác biệt và thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực ít nhạy cảm hơn.

Tuệ Ngô (Theo The Diplomat)