Hà Nội 50 năm trước qua ống kính người Đức

 Hà Nội tránh bom năm 1968, xem bóng đá trên sân vận động Hàng Đẫy năm 1975 được nhiếp ảnh gia người Đức Thomas Billhardt chụp lại.

Loạt ảnh được giới thiệu trong triển lãm “Hà Nội 1967 – 1975” do Viện Goethe, Camera Work và Manzi đồng tổ chức, khai mạc tối 3/10. 130 bức ảnh được Thomas chụp trong sáu lần đến Việt Nam, ghi lại đời sống, sinh hoạt người Hà Nội, trở thành nguồn tư liệu quý giá.

Thomas Billhardt lần đầu đến Việt Nam năm 1967 cùng một đoàn làm phim Cộng hòa Dân chủ Đức. Nhiếp ảnh gia nhìn thấy sự tàn khốc của chiến tranh qua những hố bom, tòa nhà đổ nát, tiếng còi báo động liên tục vang lên… Bấy giờ, Hà Nội phải hứng chịu những cuộc đánh phá từ máy bay Mỹ trong cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất. Trong ảnh là người lính ở phía Tây Bắc Hà Nội được chụp năm 1967.

Những đứa trẻ thò đầu ra khỏi hầm tránh bom ở bên ngoài khách sạn Metropole – nơi nhiếp ảnh gia ở – năm 1968. Hầm tránh bom hay còn gọi là hầm tăng xê (tiếng Pháp: Tranchée), có mặt ở hầu khắp tuyến phố Hà Nội giai đoạn 1965 – 1972. Hầm được đặt so le hai bên vỉa hè, giúp cho khoảng cách chạy từ nơi bất kỳ đến chỗ trú ẩn là ngắn nhất.

Những đứa trẻ ra đời trong hầm tránh bom năm 1967.

Khoảnh khắc em bé mặc bộ đồ màu xanh, đội mũ nồi trong giờ học vẽ ngoài trời được chụp năm 1968.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam năm 1972 tại 49 phố Lý Thái Tổ, Tràng Tiền, Hoàn Kiếm.

Trên đường phố Hà Nội năm 1975, người dân chủ yếu di chuyển bằng xe đạp, xích lô hoặc đi bộ.

Nhà cổ ở Hà Nội năm 1975. Nhà thường được xây dựng hai tầng: tầng một để kinh doanh và tầng hai là nơi sinh hoạt của gia đình. Đặc trưng của nhà cổ là tường vàng, mái ngói đỏ và ô cửa màu xanh lá.

Người dân ăn sáng ở khu vực hồ Hoàn Kiếm năm 1975.

Cô giáo dẫn học sinh mẫu giáo tham quan vườn hoa Chí Linh năm 1975. Chí Linh nằm trên đường Đinh Tiên Hoàng, từng có tên Vườn hoa Paul Bert. Năm 1945, thị trưởng Trần Như Lai đổi thành Chí Linh – tên vùng núi ở phía Tây Thanh Hóa, căn cứ của nghĩa quân Lê Lợi. Ông cho rằng vườn hoa nằm đối diện hồ Hoàn Kiếm – nơi thần Kim Quy trả gươm cho Lê Lợi. Năm 2004, khi tượng đài Lý Thái Tổ được xây dựng tại đây, người dân thường gọi là vườn hoa Lý Thái Tổ.

Người dân tập trung theo dõi bóng đá trên sân vận động Hàng Đẫy năm 1975. Sân vận động khánh thành tháng 8/1958 với diện tích 21.844 m2, có 14 cửa nhỏ và ba cửa lớn. Phần chính giữa là sân bóng đá, xung quanh có đường chạy điền kinh, sân bóng chuyền, bóng rổ. Khán đài sân xây theo hình lòng chảo với 20 bậc thang, sức chứa hơn 20.000 người.

Phố Hàng Đào năm 1975. Hàng Đào tên thời Pháp thuộc là Rue de la Soie (phố bán lụa), dài 260 m, nằm ở phía Bắc Hồ Gươm, được coi là trục đường chính của 36 phố phường. Phố nổi tiếng với nghề nhuộm, buôn bán lụa. Dọc phố có lắp đường ray tàu điện bánh sắt chạy từ bờ hồ Hoàn Kiếm đi vườn hoa Hàng Đậu. Ngày nay đường ray tàu điện không còn nữa, Hàng Đào chủ yếu bán quần áo.

Tàu điện trên đường phố Hà Nội năm 1975. Tháng 5/1900, người Pháp xây dựng nhà máy xe điện Hà Nội và lắp đường ray. Từ đó, tàu điện trở thành phương tiện công cộng phổ biến của người dân thủ đô trong thế kỷ 20.

Thomas Billhardt sinh năm 1937, là một trong những nhiếp ảnh gia hàng đầu nước Đức. Ông nổi tiếng với những bức ảnh trong thời chiến. Từ năm 1962 – 1975, Thomas đến Việt Nam sáu lần và trở lại sáu lần sau đó. Ông từng xuất bản bốn sách ảnh: “Những phi công mặc pyjama” (1968), “Khát vọng hoà bình: Việt Nam” (1973), “Hà Nội – Những ngày trước hòa bình” (1973), “Những gương mặt Việt Nam” (1978). Năm 1999, Thomas tổ chức triển lãm “Chiến tranh Việt Nam” tại Hà Nội. Năm 2003, ông trở lại tổ chức triển lãm ở Hồ Gươm, mục đích là gặp lại những nhân vật của mình.

Thomas Billhardt