Giải mật: “Nguyên nhân kinh hoàng” khiến 70 thủy thủ tàu ngầm TQ thiệt mạng trong 2 phút?

TQ thừa nhận sự cố bi thảm vào ngày 2/5/2003, tôn vinh sự hy sinh của các thủy thủ và mô tả một cách “mơ hồ” về nguyên nhân tai nạn là “lỗi kỹ thuật”.

Tai nạn tàu ngầm kinh hoàng đầu thiên niên kỷ của Trung Quốc

Vào ngày 25/4/2003, những người có mặt trên một chiếc thuyền đánh cá Trung Quốc đã tìm ra một vật thể kỳ lạ, một chiếc kính tiềm vọng trôi dạt trên mặt nước.

Các ngư dân đã nhanh chóng thông báo cho Hải quân Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLAN) và họ đã nhanh chóng điều động hai tàu chiến điều tra.

Ban đầu người ta tin rằng đây là dấu hiệu cho thấy một tàu ngầm xâm nhập từ Hàn Quốc hoặc Nhật Bản. Nhưng cuối cùng, PLAN nhận ra kính tiềm vọng đó từ một trong những tàu ngầm diesel-điện của họ, chiếc 361 thuộc lớp Ming (Minh).

Tới ngày 26/4/2003 khi chiếc tàu ngầm đã được tìm thấy, tất cả 70 thành viên thủy thủ đoàn đều đã thiệt mạng.

Nhà lãnh đạo TQ lúc đó là ông Giang Trạch Dân thừa nhận sự cố bi thảm vào ngày 2/5/2003, trong một tuyên bố tôn vinh sự hy sinh của các thủy thủ Trung Quốc và mô tả một cách “mơ hồ” về nguyên nhân tai nạn là “lỗi kỹ thuật”.

Một tháng sau, một cuộc điều tra đã dẫn đến việc loại ngũ cả chỉ huy và chính trị viên của Hạm đội Bắc Hải, giáng chức và loại ngũ từ 6 đến 8 sĩ quan nữa do trách nhiệm chỉ huy và kiểm soát không đúng cách.

Tàu ngầm lớp Type 035 Ming là một thiết kế thế hệ thứ hai phát triển từ biến thể Type 033 của lớp Romeo (xa hơn nữa là Tàu ngầm U-boat Klasse XXI của Đức quốc xã được Liên Xô nghiên cứu).

Hai chiếc Type 035 đầu tiên được chế tạo vào năm 1975 nhưng vẫn dễ bị phát hiện so với các thiết kế hiện đại của Mỹ hoặc Nga.

Tại thời điểm đó, TQ vận hành nhiều tàu ngầm diesel-điện, nhưng do lo ngại về khả năng hoạt động tầm xa, họ hiếm khi mạo hiểm vượt xa vùng biển ven bờ. Tuy nhiên, các nhà máy đóng tàu Trung Quốc tiếp tục đóng những chiếc tàu ngầm nâng cấp thuộc lớp Ming vào những năm 1990.

Tàu ngầm 361 là một trong những mẫu Type 035G Ming III sau này, có khả năng tấn công tàu ngầm đối phương bằng ngư lôi dẫn đường.

Những giả thuyết về nguyên nhân tai nạn

361 đã được triển khai trong một cuộc tập trận hải quân ở biển Bột Hải Trong nhật ký tàu cuối cùng vào ngày 16/4, chiếc tàu ngầm đang thực hành chế độ chạy im lặng quay trở lại một căn cứ ở Uy Hải, tỉnh Sơn Đông.

Do tàu duy trì ở chế độ này, chỉ huy trên đất liền không nhận ra bất cứ điều gì bất ổn cho đến 10 ngày sau. Việc thiếu giải thích chính thức về tai nạn của tàu ngầm đã dẫn đến các giả thuyết khác nhau.

Điển hình là tàu ngầm Type 035 có thủy thủ đoàn từ 55 đến 57 người, nhưng 361 có 70 người trên tàu. Chính thức đây là những huấn luyện viên, nhưng điều kiện hoạt động sẽ khá chật chội.

Sự hiện diện nói trên dẫn đến kết luận chung rằng 361 đang không thực hiện một nhiệm vụ thường lệ.

Một số nhà bình luận suy đoán rằng thủy thủ đoàn bổ sung đang quan sát các thử nghiệm của hệ thống Động cơ đẩy độc lập (AIP) sẽ mang lại khả năng “tàng hình” và khả năng hoạt động dưới nước tốt hơn.

Khi tai nạn xảy ra, một tàu ngầm Type 035G khác mang số hiệu 308 cũng được sử dụng để thử nghiệm AIP, và động cơ AIP của hãng Stirling sau này cũng được trang bị hàng loạt cho các tàu ngầm Type 039A và Type 041 lớp Yuan (Nguyên) đang hoạt động trên biển ngày nay.

Một giả thuyết khác là rò rỉ nước biển hòa trộn với axit ắc quy, tạo thành khí clo chết người gây ngộ độc. Theo nhật báo Hong Kong Sing Tao, tàu ngầm đã bắt đầu một khóa huấn luyện săn ngầm nguy hiểm, và tai nạn xảy ra là do lỗi của con người.

Giả thuyết được chấp nhận rộng rãi nhất được xuất bản lần đầu bởi tờ báo Hong Kong Wen Wei Po , một tờ báo thân Bắc Kinh: Thủy thủ đoàn đã bị nghẹt thở bởi động cơ diesel.

Tàu ngầm điện diesel thông thường sử dụng động cơ diesel và nó cần cung cấp dưỡng khí để hoạt động tạo lực đẩy dưới nước. Điều này thường được thực hiện trong khi tàu nổi lên trên mặt nước.

Khi một chiếc tàu ngầm chạy ở chế độ hành trình bằng động cơ diesel sẽ chìm ngay dưới bề mặt nước và sử dụng một “ống thở” để bổ sung (nạp) không khí cho động cơ. Ống thở được thiết kế để tự động bịt kín nếu mực nước quá cao.

Theo Wen Wei Po, 361 đang hoạt động bằng động cơ diesel trong khi nước dâng cao khiến van nạp khí đóng lại hoặc không hoạt động đúng cách do trục trặc. Tuy nhiên, động cơ diesel của nó đã không tự động tắt (và chuyển sang động cơ điện).

Rõ ràng, động cơ diesel đã sử dụng hết dưỡng khí của tàu ngầm chỉ trong hai phút. Thủy thủ đoàn có thể sẽ chỉ cảm thấy nhức đầu và khó thở trong phút đầu tiên, và sẽ bắt đầu mất ý thức trong phút thứ hai.

Cao Phúc