Giá thực phẩm toàn cầu tăng cao vì đại dịch Covid-19

Đại dịch bùng nổ, kéo theo các quy định giãn cách, hạn chế di chuyển, không chỉ dẫn đến sự gia tăng đáng kể tỷ lệ thất nghiệp và thiệt hại thu nhập đáng kể cho nhiều người, mà còn làm thay đổi cách chi tiêu của người tiêu dùng và mức lạm phát giá cả mà họ phải đối mặt. Đặc biệt là ảnh hưởng đến cung và cầu đối với thực phẩm và cả các mặt hàng thiết yếu khác.

Kể từ khi bắt đầu đại dịch, ngày càng có nhiều người bị mất việc làm hoặc buộc phải làm việc ít giờ hơn (cho dù ở nhà hay ở nơi khác), do đó thu nhập của họ giảm xuống. Do đó, nhu cầu đối với nhiều hàng hóa và dịch vụ không thiết yếu đã giảm mạnh.

Nhu cầu ban đầu giảm rất mạnh đã dẫn đến việc giảm giá một số mặt hàng, chẳng hạn như nhiên liệu. Kết quả là, lạm phát giá tiêu dùng đã chậm lại ở mức độ toàn cầu từ khoảng 4% trong quý đầu tiên của năm 2020 xuống còn khoảng 2,5% trong quý thứ hai. Khi các biện pháp khóa cửa sau đó được nới lỏng, lạm phát giá tiêu dùng tăng nhẹ nhưng vẫn ở dưới mức trước đại dịch. Trong tháng 8 năm 2020, giá của tất cả hàng hóa và dịch vụ cao hơn bình quân 2,7% so với tháng 8 năm 2019.

Mặt khác, do nguồn cung liên quan đến Covid-19 bị gián đoạn và nhu cầu mạnh mẽ từ người tiêu dùng nhằm dự trữ thực phẩm và vật tư y tế, cũng như các sản phẩm chăm sóc cá nhân, sản phẩm tẩy rửa và giấy vệ sinh, giá của những mặt hàng này đã tăng lên đáng kể.

Có thể thấy, giá cả lương thực đã tăng với tốc độ nhanh hơn nhiều so với CPI chung của tất cả các khu vực trên thế giới. Trên toàn cầu, vào tháng 8 năm 2020, giá thực phẩm trung bình cao hơn 5,5% so với tháng 8 năm 2019.

Giá lương thực tăng có thể có tác động lớn đến mức sống của các hộ gia đình có thu nhập thấp hơn, những hộ thường dành phần lớn thu nhập cho thực phẩm. Ngay cả một sự gia tăng nhỏ cũng có thể khiến các thành viên của những hộ gia đình đó phải đối mặt với những quyết định khó khăn.

Nhìn vào xu hướng giá lương thực ở các khu vực khác nhau, có thể thấy rõ rằng giá lương thực bắt đầu tăng ở Trung và Nam Á cũng như Đông và Đông Nam Á kể từ tháng 1/2020, và một vài tháng sau đó ở các nước còn lại trên thế giới. Điều này có thể liên quan đến thời gian bùng phát Covid-19 ở các khu vực khác nhau: nhiều quốc gia châu Á bị ảnh hưởng sớm hơn các quốc gia ở châu Âu và Bắc Mỹ và những nơi khác.

Ở Đông và Đông Nam Á, lạm phát giá lương thực tăng từ 5,2% vào tháng 12/2019 lên 9,3% vào tháng 1/2020. Ở châu Âu và Bắc Mỹ, lạm phát giá thực phẩm tăng từ 1,9% vào tháng 3/2020 lên 3,8%, vào tháng 4/2020, khi các biện pháp khóa cửa được áp dụng. Các mô hình tương tự đã được quan sát thấy ở tất cả các khu vực khác.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đo lường sự thay đổi trung bình theo thời gian của giá cả hàng hóa và dịch vụ mà một hộ gia đình tiêu dùng, chẳng hạn như thực phẩm, đồ uống, thuốc lá, quần áo, nhà ở, nhiên liệu, thiết bị gia dụng, giao thông, y tế và viễn thông. Để biết thêm thông tin, hãy xem trang chủ đề.

Các ước tính theo khu vực về lạm phát giá tiêu dùng được tính bằng trung bình hình học có gia quyền của các chỉ số giá cả quốc gia, với trọng số là tổng sản phẩm quốc nội ước tính của các quốc gia tương ứng vào năm 2017 tính theo đô la hiện tại dựa trên sức mua tương đương (có sẵn từ Ngân hàng Thế giới). Ước tính CPI khu vực dựa trên dữ liệu của tất cả các quốc gia có chuỗi CPI cho giai đoạn từ tháng 1 năm 2019 đến tháng 8 năm 2020.

Bảo Trâm (Theo International Labour Organization – Tổ chức Lao động Quốc tế)