Đưa miền Trung thành vùng kinh tế động lực của cả nước
Với vị trí được coi như ‘chiếc đòn gánh trên vai’, có tác động quan trọng đến phát triển kinh tế cả nước, việc phát triển miền Trung không phải việc riêng của 14 tỉnh, thành trong vùng. Do đó, cần thiết phải tạo xung lực cho miền Trung cất cánh, trong đó khai thác 5 trụ cột kinh tế của vùng.
Đây cũng chính là khẳng định của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị Phát triển kinh tế miền Trung diễn ra ngày 20/8 tại tỉnh Bình Định do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp cùng Văn phòng Chính phủ, UBND tỉnh Bình Định tổ chức.
Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ mong muốn các bộ, ngành cần thẳng thắn chỉ ra “nút thắt” từ bộ, ngành mình, các địa phương miền Trung, để tìm ra giải pháp phát triển sát thực hơn, cụ thể hơn. Đồng thời, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng gợi mở một số góc nhìn để các đại biểu thảo luận, chú ý tới việc phát huy tối đa tiềm năng của vùng.
Thủ tướng nêu rõ, GDP 28 tỉnh ven biển chiếm 73% cả nước, miền Trung có 14 tỉnh, thành nhưng chỉ chiếm chưa được 20% là quá khiêm tốn. Về du lịch, miền Trung có thế mạnh so với các vùng như bãi biển, di sản nhưng doanh thu chưa được 20% cả nước… Đây là một loại tài sản rất quan trọng cần được phát huy.
Khẳng định vị trí chiến lược trong phát triển kinh tế biển của vùng
Sở hữu mặt tiền ra biển Đông với chiều dài đường bờ biển 1.900 km, các tỉnh Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung có vị trí chiến lược trong phát triển kinh tế biển và các hoạt động kinh tế trên dải đất liền ven biển, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ. Nhiều năm trở lại đây, khu vực miền Trung có hệ thống hạ tầng giao thông phát triển khá nhanh và đồng bộ, với hệ thống giao thông đường bộ, đường thủy, đường hàng không thông suốt, không chỉ phục vụ phát triển kinh tế – xã hội vùng mà còn kết nối với hành lang kinh tế Đông – Tây khu vực Đông Nam Á và liên thông với quốc tế…
Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Phó Trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo điều phối phát triển các vùng kinh tế trọng điểm nhấn mạnh, cùng với thành tựu chung của cả nước, miền Trung đã thu được nhiều kết quả quan trọng sau hơn 30 năm đổi mới, đặc biệt là trong giai đoạn 2016-2018 và quý II/2019, tình hình kinh tế – xã hội của vùng đã có những bước phát triển đáng kể.
Kinh tế khởi sắc, phát triển khá đồng đều trong cả 14 tỉnh của vùng, tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân toàn vùng đạt khoảng 7,62%/năm, cao hơn so với bình quân chung cả nước. Tỷ trọng đóng góp của vùng vào tăng trưởng kinh tế chung của cả nước có xu hướng tăng, từ 18,83% năm 2016 lên 19,28% năm 2018.
Một số địa phương trước đây thuộc diện khó khăn, nay đã đạt mức tăng trưởng khá trong năm 2018 như Quảng Bình (7,03%), Quảng Trị (7,12%), Phú Yên (6,88%), Ninh Thuận (8,03%), Bình Thuận (8,08%).
GRDP bình quân đầu người của vùng tăng từ 1.850 USD/người năm 2016 lên 2.074 USD/người năm 2018, vượt mục tiêu đề ra tại Quyết định số 1114/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính về quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung đến năm 2020. Riêng vùng kinh tế trọng điểm, GRDP bình quân đạt khoảng 2.565 USD/người, cao hơn 1,23 lần bình quân chung toàn vùng và bằng mức bình quân chung của cả nước.
Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, tăng tỷ trọng khu vực dịch vụ, công nghiệp và giảm dần tỷ trọng khu vực nông nghiệp. Khu vực công nghiệp – xây dựng có tốc độ tăng trưởng cao, bình quân đạt khoảng 10,36%/năm (cao hơn mức bình quân cả nước) nhờ sự đóng góp của các dự án công nghiệp động lực như: dầu khí, luyện thép, lắp ráp ô tô, cơ khí chế tạo…
Bên cạnh đó, thu ngân sách nhà nước của các địa phương trong vùng đều đạt và vượt dự toán các năm trong giai đoạn 2016-2018, tốc độ tăng thu nội địa bình quân đạt 14,2%/năm (cao hơn mức bình quân cả nước là 9,66%/năm). Tổng vốn đầu tư toàn xã hội trong 3 năm toàn vùng đạt bình quân 330.000 tỷ đồng/năm, tăng bình quân 7%/năm, chiếm 20% tổng vốn đầu tư thực hiện toàn xã hội cả nước.
Cải thiện quy mô và động lực tăng trưởng của vùng
Cũng tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã đánh giá, môi trường đầu tư kinh doanh trong vùng tiếp tục được hoàn thiện; phát triển kinh tế biển được quan tâm, chú trọng; kết cấu hạ tầng quan trọng, liên vùng được quan tâm, tập trung đầu tư.
Ngoài ra, các vấn đề xã hội, bảo vệ môi trường, phát triển khoa học công nghệ, giải quyết việc làm, chăm sóc sức khỏe, giáo dục đào tạo và xóa đói giảm nghèo đều được chú trọng. Nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội biển đảo gắn với tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo được duy trì. Việc phát triển liên kết vùng được quan tâm triển khai và đạt kết quả bước đầu.
Bộ trưởng chỉ ra rằng, quy mô kinh tế vùng còn khiêm tốn, động lực tăng trưởng của vùng còn yếu. Trong 14 tỉnh, chỉ có 4 tỉnh là Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Ngãi và Quảng Nam có dự án động lực quy mô lớn. Các tỉnh còn lại tốc độ tăng trưởng còn thấp, chưa khai thác được thế mạnh về hệ thống cảng biển, sân bay sẵn có.
Một số hành lang kinh tế như Đà Nẵng – Quốc lộ 1A và hành lang Đà Nẵng – Quốc lộ 14B – 14D – Nam Giang – Đông – Tây; Dung Quất – Tây Nguyên; Quy Nhơn – Tây Nguyên chưa phát huy sức hút lớn về công nghiệp, dịch vụ. Xuất khẩu tăng cao nhưng tỷ trọng còn thấp, chỉ chiếm 4,76% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước.
“Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung chưa thể hiện được vai trò là hạt nhân tăng trưởng, đầu tầu dẫn dắt kinh tế vùng; thu ngân sách chưa bền vững; hạ tầng giao thông kết nối liên vùng, nội vùng còn yếu và thiếu. Bên cạnh đó, nguy cơ thiếu nước ngọt, nhiễm mặn và hạn hán ngày càng rõ rệt; thu hút đầu tư nước ngoài vào vùng còn thấp, chủ yếu dự án vừa và nhỏ; chất lượng nguồn nhân lực còn thấp. Bên cạnh đó, còn thiếu sự liên kết vùng, vẫn còn tình trạng mạnh ai nấy làm, thậm chí cạnh tranh lẫn nhau; công tác phối hợp giữa các địa phương trong vùng còn rất hạn chế…” – Bộ trưởng cho biết.
Đề xuất 3 giải pháp lớn đưa miền Trung trở thành một vùng động lực
Để tiếp tục phát triển vùng miền Trung đi đúng hướng, thực sự trở thành một vùng động lực, một đầu tàu kinh tế của đất nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất 3 nhóm giải pháp lớn.
Thứ nhất, nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách, trong đó, đẩy nhanh tiến độ xây dựng các quy hoạch quốc gia và vùng, lấy biển và vùng ven biển làm trung tâm; xây dựng các đô thị ven biển hiện đại, quy hoạch xây dựng phải đi trước, xác định biển là trung tâm để tính toán quy hoạch xây dựng đô thị ven biển. Hoàn thiện hệ thống giao thông kết nối Bắc – Nam và hệ thống đường ngang Đông – Tây kết nối liên thông các cảng biển và các tỉnh ven biển với vùng Tây Nguyên. Tăng cường liên kết vùng và các tỉnh miền Trung với Tây Nguyên, hợp tác cùng phát triển. Hoàn thiện thể chế phát triển bền vững kinh tế biển. Phát triển khoa học, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực biển chất lượng cao, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo, tận dụng thành tựu khoa học, công nghệ tiên tiến, khoa học, công nghệ mới, thu hút chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu, nhân lực chất lượng cao. Có thể chế, chính sách hỗ trợ vùng kinh tế trọng điểm miền Trung phát huy hết lợi thế so sánh; tiếp tục kiện toàn bộ máy vùng, trao đủ thực quyền ra quyết định cho Hội đồng vùng kinh tế trọng điểm miền Trung…
Thứ hai, nhóm giải pháp về liên kết các ngành, lĩnh vực, theo đó, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo lợi thế vùng gắn với thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Thứ ba, nhóm giải pháp về nguồn lực, ưu tiên nguồn lực của Nhà nước để đầu tư, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông liên vùng.
Dịp này, Ban tổ chức cũng đã trao tặng 10.000 lá cờ Tổ quốc cho ngư dân Bình Định, qua đó, nhằm góp phần thực hiện nhiệm vụ chính trị, tuyên truyền bảo vệ chủ quyền biển đảo Việt Nam và kêu gọi cộng đồng xã hội chung tay góp sức bảo vệ chủ quyền Tổ quốc. Đồng thời động viên, tiếp thêm tinh thần cho ngư dân Bình Định nói riêng, ngư dân trên 28 tỉnh thành trong cả nước nói chung vươn khơi bám biển, góp phần bảo vệ an ninh quốc phòng trên các vùng biển.
Vùng Kinh tế trọng điểm miền Trung gồm 5 tỉnh, thành phố (Thừa Thiên – Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định) được xác định có vai trò then chốt về kinh tế biển, an ninh quốc phòng, định hướng phát triển kinh tế – xã hội của khu vực miền Trung – Tây Nguyên; đồng thời, có vị trí quan trọng để trở thành đầu mối trung chuyển và trung tâm giao thương, chế biến của vùng Mê Kông lớn và khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Hà Anh
